Η δεύτερη σύλληψη αλλα και η γέννηση του Διονύσου μας δίδεται σε κείμενα όπως του Διονυσιακά του Νόννου, οι Βάκχες του Ευρυπίδη κλπ.
Η Σεμέλη – ερμηνείες της μπορειτε να βρείτε σε παλιότερα κειμενα- μία από τις ονομασίες της Μητέρας Θεας Γής, - Θυμέλη, αλλα και Θυώνη, θνητή που θα αποκτήσει την αθανασία μέσω της κατάβασης του Υιού της στον Αδη για να την επαναφέρει στη ζωή και να μεταφερθεί στον κύκλο των αθανάτων θεών.
Έξ άλλου ό θεός τών Δελφών είχε συμφέρον νά καταστήσει λαική την λατρεία του και η απόκτηση της αθανασίας, μιας θνητής, δίδει κάτι παραπάνω από ελπίδες στην λαϊκή λατρείαν του.
Το όνομα της αθανατης πιά Σεμέλης-Θυώνης θυμίζει και προκύπτει και από τις Θυιάδες, οι οποίες κατοικούσαν στον Παρνασσό και ήδη έχουν συνδεθεί με την διονυσιακή πίστη, ενώ υπάρχουν και κείμενα που θεωρούν ότι οι Θυιάδες μαίνονται (τρελλαίνονται, ή κυριεύονται από μανία) όχι μονο απο τον Διονυσο αλλα και από τον Απόλλων αφότου έχει εκ-βάλλει εκ του μαντείου τις χθόνιες δυνάμεις και τις λατρείες του.
Pausanias Perieg., Graeciae descriptio
Book 10, chapter 6, section 4, line 5
οἱ δὲ Καστάλιόν τε ἄνδρα αὐτόχθονα καὶ θυγατέρα ἐθέλουσιν αὐτῷ γε-
νέσθαι Θυίαν, καὶ ἱερᾶσθαί τε τὴν Θυίαν Διονύσῳ
πρῶτον καὶ ὄργια ἀγαγεῖν τῷ θεῷ· ἀπὸ ταύτης δὲ
καὶ ὕστερον ὅσαι τῷ Διονύσῳ μαίνονται Θυιάδας
καλεῖσθαι σφᾶς ὑπὸ ἀνθρώπων· Ἀπόλλωνος δ' οὖν
παῖδα καὶ Θυίας νομίζουσιν εἶναι Δελφόν.
Book 10, chapter 6, section 4, line 5
οἱ δὲ Καστάλιόν τε ἄνδρα αὐτόχθονα καὶ θυγατέρα ἐθέλουσιν αὐτῷ γε-
νέσθαι Θυίαν, καὶ ἱερᾶσθαί τε τὴν Θυίαν Διονύσῳ
πρῶτον καὶ ὄργια ἀγαγεῖν τῷ θεῷ· ἀπὸ ταύτης δὲ
καὶ ὕστερον ὅσαι τῷ Διονύσῳ μαίνονται Θυιάδας
καλεῖσθαι σφᾶς ὑπὸ ἀνθρώπων· Ἀπόλλωνος δ' οὖν
παῖδα καὶ Θυίας νομίζουσιν εἶναι Δελφόν.
Pausanias Perieg., Graeciae descriptio
Book 10, chapter 4, section 3, line 4
… αἱ δὲ Θυιάδες γυναῖκες μέν εἰσιν Ἀττικαί, φοιτῶσαι δὲ ἐς τὸν Παρνασσὸν παρὰ ἔτος αὐταί τε καὶ αἱ γυναῖκες Δελφῶν ἄγουσιν ὄργια Διονύσῳ.
Book 10, chapter 4, section 3, line 4
… αἱ δὲ Θυιάδες γυναῖκες μέν εἰσιν Ἀττικαί, φοιτῶσαι δὲ ἐς τὸν Παρνασσὸν παρὰ ἔτος αὐταί τε καὶ αἱ γυναῖκες Δελφῶν ἄγουσιν ὄργια Διονύσῳ.
….ἱερὸν δὲ αὐτὸ οἱ περὶ τὸν Παρνασσὸν Κωρυκίων τε εἶναι
Νυμφῶν καὶ Πανὸς μάλιστα ἥγηνται. ἀπὸ δὲ τοῦ
Κωρυκίου χαλεπὸν ἤδη καὶ ἀνδρὶ εὐζώνῳ πρὸς τὰ
ἄκρα ἀφικέσθαι τοῦ Παρνασσοῦ· τὰ δὲ νεφῶν τέ ἐστιν
ἀνωτέρω τὰ ἄκρα καὶ αἱ Θυιάδες ἐπὶ τούτοις τῷ
Διονύσῳ καὶ τῷ Ἀπόλλωνι μαίνονται.
Η συνδεση των Θυιάδων όμως και μέσω των λεξικογράφων δίδεται παρακάτω:
Etymologicum Magnum, Etymologicum magnum
Kallierges page 457, line 20
Kallierges page 457, line 20
<Θυία>: Ἐφ' ἧς τὰ θύα, ὃ ἐστὶ τὰ θυμιάματα·
καταχρηστικῶς δὲ καὶ αἱ λοιπαὶ θυίαι.
<Θυόεις>: Ὡς παρὰ τὸ νείφω γίνεται νειφόεις,
καὶ πνίγω πνιγόεις, οὕτω καὶ παρὰ τὸ θύω, θυόεις,
καὶ θυόεν νέφος.
<Θυάδες>: Αἱ βάκχαι· παρὰ τὸ θύω, τὸ ὁρμῶ· καὶ
πλεονασμῷ τοῦ ι, θυϊάδες.
Θυάσιν ὠμοβόροις ἴκελοι.
<Θυγάτηρ>: Παρὰ τὸ θύειν καὶ ὁρμᾶν κατὰ γα-
στρός· ἐκ τοῦ θύω καὶ τοῦ γαστήρ· λέγεται γὰρ τὰ
θήλεα τάχιον κινεῖσθαι ἐν τῇ μήτρᾳ. Τὴν θυγατέρα,
καὶ συγκοπῇ, θύγατρα· αἱ γὰρ συγκοπαὶ ἀναβιβά-
ζουσι τοὺς τόνους· ἁρμόσαντες, ἄρσαντες· ὁμόπα-
τροι, ὅπατροι.
<Θύελλα>: Ὡς ἀπὸ τοῦ ἄω, τὸ πνέω, ἄελλα, οὕτως
ἀπὸ τοῦ θύω, τὸ ὁρμῶ, θύελλα· ἔστι δὲ συστροφὴ
ἀνέμου.
<Θυέεσσι>:
Σὺν θυέεσσι,
σὺν τοῖς θυμιάμασι· τουτέστι μετὰ θυσιῶν. Ἐκ
τοῦ θύω, τὸ θυμιῶ, παράγωγον θυόεις θυόεντος· ἡ
δοτικὴ τῶν πληθυντικῶν, θυόεσι· καὶ τροπῇ θυέεσι.
<Θυοσκόος>: Ὁ μάντις· ὁ ἀπὸ τῶν θυομένων
κοῶν, ὅ ἐστι νοῶν. Θυοσκόοι εἰσὶν, οἱ ἀπὸ τῶν θυο-
μένων διὰ πυρὸς μαντευόμενοι· ἱερεῖς δὲ, οἱ ἀπὸ τῶν
ἱερῶν σπλάγχνων μαντευόμενοι.
<Θυώδης>: Ὁ ἀπὸ τῶν θυομένων κοῶν καὶ νοῶν τὸ
μέλλον· ἀπὸ τοῦ θύω, τὸ θυμιῶ. Λέγεται καὶ τὸ
διὰ πυρὸς βάλλειν, θύον· ἐξ οὗ καὶ τεθυμένον τὸ διὰ
πυρὸς βεβλημένον.
<Θυωρίτης>:
Θυωρίτην τριπλαῖς.
Τὸν τραπεζίτην, ἀργυρογνώμονα, κριτήν. <Θυωρὸς> δὲ
κυρίως ἡ τραπέζα, παρὰ τὸ τὰ θύη δέχεσθαι τῶν
θεῶν· ἢ παρὰ τὸ τὰ θύη ὠρεῖν, ὅ ἐστι φυλάσσειν.
Παρὰ Λυκόφρονι· νῦν δὲ μεταφορικῶς εἶπεν ἐπὶ τῆς
ἄλλης, ὅτι ἔκρινον τὰς θεάς.
<Θύω>: Τὸ σφάζω καὶ ἱερουργῶ· ὁ μέλλων, θύσω·
ἐξ οὗ καὶ θυσία. Θύω, τὸ ὁρμῶ· ἐξ οὗ καὶ θύρα,
δι' ἧς ὁρμῶμεν· καὶ τέθυμαι, θυμός. Τὸ ΘΥ, μακρόν.
Τὸ θύω καὶ λύω καὶ ῥύω κατὰ μὲν τὸν ἐνεστῶτα
ἔχουσι καὶ μακρὸν καὶ βραχὺ τὸ δίχρονον, κατὰ δὲ
τὸν μέλλοντα, ἀεὶ μακρόν· ἐν δὲ τῷ παρακειμένῳ
συστέλλει αὐτὸ, τέθυκα καὶ λέλυκα· ὁμοίως καὶ ἐν
τῷ παθητικῷ παρακειμένῳ· τὸ δὲ θῦμα καὶ λύμα
ἐκτείνουσιν Ἀττικοί.
<Θυμός>: Σημαίνει πέντε. Ἀπὸ τοῦ θύειν καὶ
ὁρμᾶν τὸ αἷμα ἀπ' αὐτοῦ, θύαιμός τις ὤν· κυρίως
δὲ θυμὸς, μέρος τῆς ψυχῆς. Τρία δὲ αὐτῆς μέρη·
λογικὸν,
ἕτερος δέ με θυμὸς ἀνῆκεν.
θυμικὸν,
Θυμὸς δὲ μέγας ἐστὶ διοτρεφέων βασιλήων.
ἐπιθυμητικὸν…
<Θυμέλη>: Ἡ τοῦ θεάτρου μέχρι νῦν ἀπὸ τῆς
τραπέζης ὠνόμασται, παρὰ τὸ ἐπ' αὐτῆς τὰ θύη
μερίζεσθαι, τουτέστι τὰ θυόμενα ἱερεῖα. Τράπεζα
δὲ ἦν, ἐφ' ἧς ἑστῶτες ἐν τοῖς ἀγροῖς ᾖδον, μήπω
τάξιν λαβούσης τραγῳδίας.
<Θυμίαμα>: Παρὰ τὸ θύω, θυμιῶ· ἢ παρὰ τὸ
θύον, ὅπερ ἐστὶν εἶδος πόας μυρεψικῆς. Θυ-
μίαμα δὲ, θυμοῦ ἴαμα. Ἢ ἀπὸ τοῦ τυφωέως
καπνοῦ· ἀφ' οὗ καὶ θῦμα, παρὰ τὸ θύω. Ἢ
ὅτι διὰ τῶν θυμάτων καιομένων ἐθυμίαζον οἱ πα-
λαιοί.
<Θύρα>: Παρὰ τὸ θύω, τὸ ὁρμῶ. Ἢ παρὰ τὸ θέω
καὶ τὸ ἀὴρ, θέαρα καὶ θύρα. Καὶ <θυωρὸς>, ὁ τῶν
πυλῶν φύλαξ.
<Θύραζε>: Κυρίως μὲν εἰς τὸ ἔξω τῆς θύρας· ὁτὲ
δὲ καὶ τὸ ἁπλῶς ἔξω.
<Θυρεός>: Τὸ ὅπλον. Γίνεται παρὰ τὴν θύραν
θυρός· καὶ πλεονασμῷ τοῦ ε, θυρεὸς, ὁ θύρας τάξιν
ἔχων.
<Θυσσανόεσσα>: Κροσσοὺς ἔχουσα. Ἀπὸ τοῦ
θύω, τὸ ὁρμῶ καὶ κινῶ, γίνεται θύσανος θυσανόεις·
καὶ τὸ θηλυκὸν, θυσσανόεσσα.
<Θύσθλα>: Θυρσοὶ ἢ κλάδοι, οὓς αἱ βάκχαι κατ-
έχουσιν. Ἢ τὰ φύλλα τῆς ἀμπέλου· ἢ τὰ ἐπὶ τὴν
θυσίαν φερόμενα. Παρὰ τὸ θύω, τὸ ὁρμῶ, ὁ μέλλων
θύσω, γέγονε θύσθλον. Ἰλιάδος ζʹ,
Θύσθλα χαμαὶ κατέχευαν.
Οἱ μὲν, τοὺς κλάδους· οἱ δὲ, τοὺς θύρσους, τουτέστι
τὰς βακχικὰς δράκας· ἅ ἐστι διονυσιακὰ μυστήρια·
ἔνιοι δὲ πάντα κοινῶς τὰ πρὸς τὴν τελετήν.
<Θυσιαστήριον>: Τὸ τὴν θυσίαν τηροῦν.
<Θυραυλεῖν>: Τὸ παρὰ ταῖς θύραις τινὸς αὐλί-
ζεσθαι καὶ προσεδρεύειν καὶ περιμένειν.
<Θύρσος>: Ὁ κλάδος ὁ παρὰ Διονύσῳ· παρὰ τὸ
συνεχῶς ταῖς μαινάσι κινούμενος· οἱονεὶ θύειν (ὅ
ἐστιν ὁρμᾶν) ὀρθὸς, οὐκ ἐγκεκλιμένος.
<Θύρσος>: Ὄνομα κύριον· <θυρσὸς> τὸ στέμμα
τῶν γάμων.
Η «αναμόρφωση» , ή, αυτή η έξωση φαίνεται να έβλαψε τον Διόνυσο, ο οποίος δεν λειτουργησε και δεν υπήρξε μαντικός θεός στους Δελφούς, ισως μονο κατά τους χειμερινούς μήνες. Όμως η μαντεία φαίνεται να συνδέεται άμεσα με τις ψυχές και με τις Βάκχες και η ιερή μανία με την Βακχεία, αλλα και με την μαντική καθώς θεωρείτε όπως ειδαμε στο προηγούμενο κείμενο – Η Θεία μανία ή ιερή μανία χωρίζεται στην μαντική, την τελεστική αλλα και την ποιητική/δημιουργική των λογίων, λογοτεχνών, ποιητών κλπ
…Ενώ δε οι ψυχές φαίνεται να συνδέονται με τις αναθυμιάσεις και την μαντική αναθυμίαση όπως αυτή της ιέρειας Πυθίας …
Plutarchus Biogr., Phil., De defectu oraculorum (409e-438d)
Stephanus page 432, section E, line 9
’τὸ γὰρ βακχεύσιμον καὶ τὸ μανιῶδες μαντικὴν πολλὴν ἔχει’
Plutarchus Biogr., Phil., De defectu oraculorum (409e-438d)
Stephanus page 433, section A, line 9
…οὕτως οὐδὲν ἀπέχει τὴν μαντικὴν ἀναθυμίασιν οἰκεῖόν τι
ταῖς ψυχαῖς καὶ συγγενὲς ἔχουσαν ἀναπληροῦν τὰ μανὰ
καὶ συνέχειν ἐναρμόττουσαν.
Plutarchus Biogr., Phil., De defectu oraculorum (409e-438d)
Stephanus page 433, section E, line 5
ἐξάπτει γὰρ καὶ προάγεται καὶ συνεξορμᾷ
τῆς αἰσθήσεως τὴν ὁρατικὴν δύναμιν οὗτος ὡς τῆς ψυχῆς
τὴν μαντικὴν ἐκεῖνος.
Plutarchus Biogr., Phil., De defectu oraculorum (409e-438d)
Stephanus page 435, section B, line 7
πλὴν ἐκεῖνος μὲν οὔ φησι θύειν τοῖς θεοῖς ἀλλ' ἑαυτῷ καὶ
’τῇ μεγίστῃ γαστρὶ δαιμόνων,’ ἡμεῖς δὲ καὶ θύομεν καὶ
προσευχόμεθα τί παθόντες ἐπὶ τοῖς χρηστηρίοις, εἰ δύνα-
μιν μὲν ἐν ἑαυταῖς μαντικὴν αἱ ψυχαὶ κομίζουσιν, ἡ δὲ
κινοῦσα ταύτην ἀέρος τίς ἐστι κρᾶσις ἢ πνεύματος;
Plutarchus Biogr., Phil., De defectu oraculorum (409e-438d)
Stephanus page 436, section E, line 10
οὐ γὰρ ἄθεον ποιοῦ-
μεν οὐδ' ἄλογον τὴν μαντικήν, ὕλην μὲν αὐτῇ τὴν ψυχὴν
τοῦ ἀνθρώπου τὸ δ' ἐνθουσιαστικὸν πνεῦμα καὶ τὴν
ἀναθυμίασιν οἷον ὀργάνῳ [ἢ] πλῆκτρον ἀποδιδόντες· πρῶ-
τον μὲν γὰρ ἡ γεννήσασα γῆ τὰς ἀναθυμιάσεις ὅ τε
πᾶσαν ἐνδιδοὺς κράσεως τῇ γῇ καὶ μεταβολῆς δύναμιν
ἥλιος νόμῳ πατέρων θεός ἐστιν ἡμῖν· ἔπειτα δαίμονας
ἐπιστάτας καὶ περιπόλους καὶ φύλακας οἷον ἁρμονίας τῆς
κράσεως ταύτης τὰ μὲν ἀνιέντας ἐν καιρῷ | τὰ δ' ἐπιτεί-
νοντας καὶ τὸ ἄγαν ἐκστατικὸν αὐτῆς καὶ ταρακτικὸν
ἀφαιροῦντας τὸ δὲ κινητικὸν ἀλύπως καὶ ἀβλαβῶς τοῖς
Plutarchus Biogr., Phil., De defectu oraculorum (409e-438d)
Stephanus page 411, section E, line 9
τὰ γὰρ ἄλλα τί δεῖ λέγειν, ὅπου γε τὴν Βοιω-
τίαν ἕνεκα χρηστηρίων πολύφωνον οὖσαν ἐν τοῖς πρότερον
χρόνοις νῦν ἐπιλέλοιπε κομιδῇ καθάπερ νάματα, καὶ πολὺς
ἐπέσχηκε μαντικῆς αὐχμὸς τὴν χώραν;
Plutarchus Biogr., Phil., De defectu oraculorum (409e-438d)
Stephanus page 411, section F, line 2
οὐδαμοῦ γὰρ
ἀλλαχόθι νῦν ἢ περὶ Λεβάδειαν ἡ Βοιωτία παρέχει τοῖς
χρῄζουσιν ἀρύσασθαι μαντικῆς, τῶν δ' ἄλλων τὰ μὲν
σιγὴ τὰ δὲ παντελὴς ἐρημία κατέσχηκε.
Plutarchus Biogr., Phil., De defectu oraculorum (409e-438d)
Stephanus page 435, section A, line 7
νυνὶ δέ μοι
δοκοῦμεν αὐτοὺς πάλιν ἐκείνους ἐξωθεῖν καὶ ἀπελαύνειν
ἐνθένδε τοῦ χρηστηρίου καὶ τοῦ τρίποδος εἰς πνεύματα καὶ
ἀτμοὺς καὶ ἀναθυμιάσεις τὴν τῆς μαντικῆς ἀρχὴν μᾶλλον
δὲ τὴν οὐσίαν αὐτὴν καὶ τὴν δύναμιν ἀναλύοντες.
Plutarchus Biogr., Phil., De fato [Sp.] (568b-574f)
Stephanus page 574, section E, line 10
κατὰ δὲ τὸν ἐναντίον μάλιστα μὲν καὶ
πρῶτον <ἂν> εἶναι δόξειε τὸ μηδὲν ἀναιτίως γίγνεσθαι
ἀλλὰ κατὰ προηγουμένας αἰτίας, δεύτερον δὲ τὸ φύσει
διοικεῖσθαι τόνδε τὸν κόσμον σύμπνουν καὶ συμπαθῆ
αὐτὸν αὑτῷ ὄντα, τρίτον δέ, ἃ πρὸς τούτοις μαρτύρια
μᾶλλον ἔοικεν εἶναι· μαντικὴ μὲν ἅπασιν ἀνθρώποις εὐ-
δόκιμος ὡς ἀληθῶς θεῷ <συν>υπάρχουσα, ἡ δὲ τῶν σοφῶν
πρὸς τὰ συμβαίνοντα εὐαρέστησις, ὡς πάντα κατὰ μοῖραν
γιγνόμενα, δευτέρα, τρίτον δὲ τὸ πολυθρύλητον τοῦτο,
ὅτι πᾶν ἀξίωμα ἢ ἀληθές ἐστιν ἢ ψευδές.
Η επιστροφή του Διονύσου, κατά τους χειμερινούς μήνες και στις ιεροτελεστείες που σχετίζονται με την στιγμή που επιστρέφουν οι ψυχές των νεκρών, μας δίνει ξεκάθαρα την λατρεία του ως χθόνιου Θεού.
Εξ ου και ο τάφος του ήρωος με την περίεργη επιγραφή εντός του ναού του Θεού, οι γυναίκες του Ιερού ή της λατρείας του οι Θυιάδες είναι αυτές που «αφυπνίζουν» ξυπνούν και περιφέρουν, κατά την παράδοση τον χθόνιο θεό και τον λικνίζουν και τον λατρεύουν ως Λικνίτη, ή ως θεού του Λίκνου της ζωής (λίκνο και η κούνια του μικρού παιδιού, αλλα και το κάνιστρο προσφοράς καρπών στον θεό, που το έφεραν στο κεφάλι, ή η φάτνη αργότερα θα χρησιμοποιηθεί ως λίκνο.
Ο Ευρυπίδης στα κειμενά του θα τους ταυτίσει και τον Διόνυσο και τον Απόλλωνα με τον παρακάτω στίχο :
Euripides Trag., Fragmenta
Fragment 477, line 1
Τευθράντιον δὲ σχῆμα Μυσίας χθονός
δέσποτα φιλόδαφνε Βάκχε, παιάν Ἄπολλον εὔλυρε θριάζει
Fragment 477, line 1
Τευθράντιον δὲ σχῆμα Μυσίας χθονός
δέσποτα φιλόδαφνε Βάκχε, παιάν Ἄπολλον εὔλυρε θριάζει
Θεέ, πού τήν δάφνη αγαπάς, Βάκχε, Παιάν, Απόλλωνα, τής λύρας κύριε».
Η εκδοχη του στις Βάκχες, προκαλεί μεγάλη εντύπωση. Δηλώνει ότι ο Διονυσος δεν ράφθηκε κι ουτε γεννήθηκε από τον μηρό, μετα τον θανατο της Σεμέλης, αλλα ο ίδιος ο Δίας τον φυλάκισε, με τέχνασμα, στον ΑΙΘ(ε)ΗΡΑ, και τον χάρισε όμηρο στην ΗΡΑ…
Ακολουθεί το κείμενο που δίνει όλες τις λεπτομερειες μιλά ο Μάντης Τειρεσίας και αναφέρει τον Διονυσο πρώτα απ΄όλα σαν το αντίπαλο δέος της Θεάς Δήμητρας, της Μεγάλης μητέρας Γαίας που φέρνει την παρηγοριά των ανθρώπων και το φάρμακο των πονων…
{Τε.} ὅταν λάβηι τις τῶν λόγων ἀνὴρ σοφὸς
καλὰς ἀφορμάς, οὐ μέγ' ἔργον εὖ λέγειν·
σὺ δ' εὔτροχον μὲν γλῶσσαν ὡς φρονῶν ἔχεις,
ἐν τοῖς λόγοισι δ' οὐκ ἔνεισί σοι φρένες.
θράσει δὲ δυνατὸς καὶ λέγειν οἷός τ' ἀνὴρ
κακὸς πολίτης γίγνεται νοῦν οὐκ ἔχων.
οὗτος δ' ὁ δαίμων ὁ νέος, ὃν σὺ διαγελᾶις,
οὐκ ἂν δυναίμην μέγεθος ἐξειπεῖν ὅσος
καθ' Ἑλλάδ' ἔσται. δύο γάρ, ὦ νεανία,
τὰ πρῶτ' ἐν ἀνθρώποισι· Δημήτηρ θεά –
Γῆ δ' ἐστίν, ὄνομα δ' ὁπότερον βούληι κάλει·
αὕτη μὲν ἐν ξηροῖσιν ἐκτρέφει βροτούς·
ὃς δ' ἦλθ' ἔπειτ', ἀντίπαλον ὁ Σεμέλης γόνος
βότρυος ὑγρὸν πῶμ' ηὗρε κἀσηνέγκατο
θνητοῖς, ὃ παύει τοὺς ταλαιπώρους βροτοὺς
λύπης, ὅταν πλησθῶσιν ἀμπέλου ῥοῆς,
ὕπνον τε λήθην τῶν καθ' ἡμέραν κακῶν
δίδωσιν, οὐδ' ἔστ' ἄλλο φάρμακον πόνων.
οὗτος θεοῖσι σπένδεται θεὸς γεγώς,
ὥστε διὰ τοῦτον τἀγάθ' ἀνθρώπους ἔχειν.
καὶ διαγελᾶις νιν ὡς ἐνερράφη Διὸς
μηρῶι; διδάξω σ' ὡς καλῶς ἔχει τόδε.
ἐπεί νιν ἥρπασ' ἐκ πυρὸς κεραυνίου
Ζεύς, ἐς δ' Ὄλυμπον βρέφος ἀνήγαγεν νέον,
Ἥρα νιν ἤθελ' ἐκβαλεῖν ἀπ' οὐρανοῦ,
Ζεὺς δ' ἀντεμηχανήσαθ' οἷα δὴ θεός·
ῥήξας μέρος τι τοῦ χθόν' ἐγκυκλουμένου
αἰθέρος, ἔδωκε τόνδ' ὅμηρον, ἐκτιθεὶς
Διόνυσον Ἥρας νεικέων· χρόνωι δέ νιν
βροτοὶ ῥαφῆναί φασιν ἐν μηρῶι Διός,
ὄνομα μεταστήσαντες, ὅτι θεᾶι θεὸς
Ἥραι ποθ' ὡμήρευσε, συνθέντες λόγον.
μάντις δ' ὁ δαίμων ὅδε· τὸ γὰρ βακχεύσιμον
καὶ τὸ μανιῶδες μαντικὴν πολλὴν ἔχει·
ΤΕΙΡ. Σαν ένας άνθρωπος με γνώση αφορμή πάρει
για να μιλήσει, δύσκολο γι' αυτόν δεν είναι
να πει σωστά, μα εσύ πού κάνεις πώς τα ξέρεις όλα
κι έχεις καλά τη γλώσσα ακονισμένη,
ή φρονιμάδα από τα λόγια σου απολείπει.
Κι όσο γι' αυτό το νέο θεό πού περιπαίζεις,
δέν μπορώ να σου παραστήσω μέ τά λόγια
πόση τιμή θα λάβει σ' όλη τήν Ελλάδα.
Δυό αγαθά είναι, παλικάρι μου, στον κόσμο
τά πιο μεγάλα: Ή θεά Δήμητρα —ή γη— τό 'να
—πές την εσύ όπως θέλεις— γιατί ετούτη τρέφει
μέ τά ώριμα καρπίσματά της τούς ανθρώπους
και τ άλλο, αυτός πού αργότερα ήρθε, της Σεμέλης
ο γιός, πού βρήκε ισάξιο δώρο στους ανθρώπους
τό υγρό πιοτό του σταφυλιού, πού σαν χορτάσουν
άπ' τα’ αμπελιού τ" απόσταγμα οι δυστυχισμένοι
άνθρωποι, αποξεχνούν τις λύπες και τούς φέρνει
τόν ύπνο και τη λησμονιά άπ' της κάθε μέρας
τά βάσανα, κι άλλο καλλίτερο δέν είναι
γιά τούς καημούς μας γιατρικό.
Κι αυτός, θεός όντας, σπονδή προσφέρεται
για τούς θεούς τούς άλλους,
κι από τη χάρη του έχουν τά καλά οί άνθρωποι.
Κι άν περιπαίζεις πώς έράφτηκε στου Δία τό μηρό,
τό πώς έγινε θα σου εξηγήσω:
Άπ' τ' αστροπελεκιού τή λάμψη σάν τόν πήρεν
ο Δίας και βρέφος - θεό στον 'Όλυμπο τόν πήγε,
θέλησε ή "Ήρα άπ' τά επουράνια νά τον διώξει.
Μά τότε ο Δίας, σά θεός, στήν πονηριά της
έκαμε μιά άλλη πονηριά: Άπό τόν αιθέρα,
πού ζώνει ολόγυρα τή γη, άνοιξε ένας μέρος
και τό Διόνυσο όμηρο έκλεισε εκεί μέσα,
κι έτσι από' της "Ηρας πιά ξεγλύτωσε τις γρίνιες
μέ τόν καιρό πλάσανε οί άνθρωποι τό μύθο
κι' είπαν πώς ήταν στό μηρό του Δία ραμένος,
ξεγελασμένοι άπ' τ' άνομα του, πού, θεός όντας,
τόν είχε κάποτε όμηρο της ή θεά "Ηρα.
Μά είναι και μάντης ο θεός αύτος, γιατί έχουν
μαντική δύναμη ή βακχεία κ' ή μανία
συνεχίζετε…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου