Οκταέδρα ιερά κτίσματα και βαπτιστήρια

Το οκτάρι ως αριθμός γίνεται οκτάστερο ως απεικόνιση στο επίπεδο και στην αρχιτεκτονική αποκτά κτίσμα γύρω από την περιφέρειά του οκτάπλευρου  και μετατρέπετε  σε οκτάγωνο κτίσμα. 

Στην αρχαία Ελλάδα τώρα, αν ξεκινήσουμε από το κέντρο του Παρθενώνα και ενώσουμε κάποια σημεία, όπως το Θησείο, την Πνύκα, τη βάση του Φιλοπάππου και το κέντρο του ναού του Ολυμπίου Διός, θα σχηματιστεί ένα οκτάγωνο, του οποίου η κάθε γωνία θα είναι ακριβώς ίση με το μήκος του Παρθενώνα επί επτά.

Αργότερα συνήθως τα ιερά κτίρια, εκκλησίες και τζαμιά έχουν ως κάτοψη και σχέδιο το οκτάγωνο και το οκτάπλευρο και μάλιστα σε περιβόλους εκτός των εκκλησιών πολλές φορές βρίσκονται και οκτάπλευρα  βαπτιστήρια.

 

Μερικά παραδείγματα : Στο Ισλάμ, ας πούμε, λέγεται ότι οκτώ άγγελοι φέρουν το θρόνο του Θεού. Πολλά τζαμιά έχουν ένα σχέδιο με βάση τον αριθμό 8, συμπεριλαμβανομένης και του τζαμιού της Αλ-Ακσά καθώς και το θόλο του  βράχου, που βρίσκεται στην Ιερουσαλήμ - στην υποτιθέμενη περιοχή όπου λέγετε ότι βρισκόταν ο ναός του Σολομώντα. 

Στην Ισπανία και την χώρα των Βάσκων για παράδειγμα, η Εκκλησία του Νοσοκομείου Αγίου Βλάσιου,  έχει θόλο αποτελούμενο από οκτώ μέρη, καθώς επίσης και ο καθεδρικός ναός της Άγιας Μαρίας Ste-Croix Sainte-Marie Oloron, στην Γαλλία. Λέγεται δε ότι τα κτίρια αυτά βρίσκονται υπό την επιρροή ισλαμικής αρχιτεκτονικής.

 

Οι Ναΐτες χτίζουν επίσης οκταγωνικές εκκλησίες. Πηγές αναφέρουν ότι ίσως ήταν εμπνευσμένα από το Θόλο του Βράχου, που πίστευαν ότι το σχέδιο συνάδει με εκείνο του ναού του Σολομώντα.

 

-Η ιδανική πόλη του Φιλάρετου ( Filarete)

Ο Antonio Di Pietro Averlino επίσης γνωστός κι ως «Averulino», γνωστό και ως Filarete- από το ελληνικό Φιλάρετος –  φτιάχνει κατά την Αναγέννηση, τα σχέδια της ιδανικής πόλης του βασισμένος στο  οκτάγωνο. Θεωρεί ότι το σχήμα του σταυρού των οκτώ σημείων δίνετε ως το ιδανικό σχέδιο της  πόλης Sforzinda- μιας πόλης που την ονειρεύτηκε ο Francesco Sforza, τότε Δούκας του Μιλάνου. Μια πόλη που η βασική διάταξη της αποτελείται από ένα αστέρι οκτώ σημείων, που δημιουργήθηκε από υπέρθεση δύο τετράγωνων, έτσι ώστε όλες οι γωνίες να έχουν ίση απόσταση. 

 

Αυτό το σχήμα στη συνέχεια βρίσκεται χαραγμένο μέσα σε μια τέλεια κυκλική τάφρο. Αυτό το σχήμα είναι εικονογραφικό και πιθανώς συνδέεται με το ενδιαφέρον του Φιλάρετου  στη μαγεία και την αστρολογία. Συνεπής στις έννοιες του δέκατου πέμπτου αιώνα, σχετικά με το προστατευτική δύναμη της γεωμετρίας και την κρίσιμη σημασία της αστρολογίας, ο Φιλάρετος παρέχει, εκτός από συμβουλές σχετικά με τα υλικά, την κατασκευή, και τις οχυρώσεις, και σημειώσεις σχετικά με το πώς μπορούν να εξευμενίσουν και να επιφέρουν την ουράνια αρμονία μέσα στην πόλη Sforzinda.

  -Φρούρια του Vauban στην Γαλλία, με την επωνυμία Οχυρώσεις του Βωμπάν αναφέρεται μια σειρά από δώδεκα ομάδες οχυρών κτισμάτων και τοποθεσιών, τις οποίες δημιούργησε ο Γάλλος στρατιωτικός μηχανικός του Λουδοβίκου 14ου Σεμπαστιέν Βωμπάν (Sébastien Le Prestre de Vauban, 1633-1707) περιμετρικά κατά μήκος των δυτικών, βορείων και ανατολικών ορίων της Γαλλίας. Η σειρά περιλαμβάνει μικρές πόλεις που κτίστηκαν εξ αρχής από τον Βωμπάν, οχυρά, περιαστικά τείχη με προμαχώνες και πύργους με προμαχώνες. Περιλαμβάνονται επίσης φρούρια επί ορεινών περιοχών, παραθαλάσσια φρούρια, μια ορεινή θέση πυροβολικού και δύο ορεινές θέσεις επικοινωνιών. Η σειρά θεωρείται ως το αποκορύφωμα των οχυρωματικών κατασκευών και είναι τυπική της στρατιωτικής αρχιτεκτονικής της Δύσης.

Επίσης, σημειώστε ότι για τον Βωμπάν  τα Οκτάγωνα κτίσματα ήταν μια από τις πιο επιτυχημένες μορφές  των οχυρών τα όποια επιτρέπεται να προσφέρουν μέγιστη καλυψη αλλα και την ελάχιστη δυνατή επαφή στα εχθρικά πυρά.

 

Στο χριστιανισμό τώρα το Άστρο της Βηθλεέμ που καθοδήγησε τους Μάγους, εμφανίζεται  συνήθως ως οκτάκτινο αστέρι στην ιερή τέχνη. Ως εκ τούτου, γίνεται το σύμβολο της λύτρωσης και της Γεννήσεως του Χριστού φέρνει στους ανθρώπους.

 

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στην τράπουλα ταρώ η κάρτα με το νούμερο 17 δείχνει το αστέρι στην κορυφή του κεφαλιού ενός νεαρού κοριτσιού, άλλοτε δε παρουσιάζει  αστρολόγο σοφό άνδρα που εξερευνά  τ΄ αστέρια.

Μερικές φορές, το οκτάκτινο  αστέρι αντιπροσωπεύει τον ένδοξο και αναστημένο Χριστό.

 

Τ’ οκτακτινο αστέρι σχετίζεται επίσης με το χριστιανικό συμβολισμό του αριθμού οκτώ: έτσι, για τους Πατέρες, μετά τις επτά ημέρες της δημιουργίας, υπήρχε μια όγδοη ημέρα που συμβόλιζε την κρίση και την επιστροφή του Χριστού στο τέλος του χρόνο. Στο πλαίσιο αυτό, το 8 συμβολίζει το μελλοντικό πεπρωμένο της ανθρωπότητας.   

 Αξίζει επίσης να σημειωθεί, σε αυτό το πνεύμα, οι κολυμβήθρες είναι συχνά οκταγωνικές,  συμβολίζουν τη γέννηση του "νέου Αδάμ"

Η οκταγωνική δομή  γενικότερα  έχει μια σημαντική συμβολική σημασία έτσι όπως φτάνει στις μέρες μας, το οκτάγωνο συμβολίζει τις έξι ημέρες της δημιουργίας, την έβδομη της ανάπαυσης και την 8η μέρα, της αναγέννησης μέσα από το μυστήριο της Βάπτισης.

Πχ. Βαπτιστήριο της Φλωρεντίας μιας και είναι επίκαιρο λόγω του Νταν Μπράουν και του Ιnferno.  

Battistero di San Giovanni, Firenze είναι ναός, τύπου βασιλικής και βρίσκεται ανάμεσα από την πλατεία Duomo και την πλατεία San Giovanni, στη Φλωρεντία της Ιταλίας. Χτίστηκε μεταξύ του 1059 και 1128 και είναι ένα από τα παλαιότερα κτίρια της πόλης. Κατά τον Μεσαίωνα, πίστευαν ότι ήταν ένας ναός αφιερωμένος στον Άρη, το οποίο στη συνέχεια μετατράπηκε σε χριστιανική εκκλησία αφιερωμένη στον Ιωάννη τον Βαπτιστή γύρω από περίπου 310.

 Η υπόθεση αυτή δεν έχει επιβεβαιωθεί ιστορικά, αλλά είναι βέβαιο ότι το "Bel San Giovanni», όπως την αποκάλεσε ο Δάντης στην Κόλαση, είναι πολύ αγαπητός στις καρδιές των Φλωρεντίνων. Ο Άγιος Ιωάννης είναι ο πολιούχος της πόλης -εορτάζεται στις 24 Ιουνίου.


Έχει οκτάγωνο σχήμα, είναι Ρομανικού ρυθμού με Φλωρεντιανό στυλ και είναι από τα λίγα δείγματα Ρομανικού ρυθμού στην Ιταλία. Σχεδιάστηκε έτσι ώστε να αποτελεί τη γήινη εικόνα μιας υψηλότερης, θεϊκής πραγματικότητας, για αυτό και διακατέχεται από απόλυτες, ευθείες γραμμές. Το κτίριο έχει μια χαρακτηριστική οκταγωνικό διάταξη, και είναι γνωστή σε όλο τον κόσμο για την μεγαλοπρέπεια των τριών σκαλιστών χάλκινων πυλών του που βρίσκονται τοποθετημένες σύμφωνα με τα σημεία του ορίζοντα, ενώ τα γλυπτά που τις στολίζουν αφηγούνται την ιστορία της ανθρωπότητας και της λύτρωσης.
Η κεντρική πόρτα έχει σκηνές από την Παλαιά Διαθήκη, ενώ η νότια πόρτα αφηγείται την ιστορία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, ενώ τέλος, η βόρεια πόρτα αφηγείται την ιστορία του Χριστού. Ονομάζονται Πύλες του Παραδείσου από τον  Michelangelo, που εκστασιάστηκε μόλις τις είδε, και από τότε έτσι τις γνωρίζουν όλοι. 

Το Βαπτιστήριο έχει ένα συμπαγές οκταγωνικό σχήμα που κρύβει ένα πολύ παλιό συμβολική αναφορά: το οκτάγωνο στην πρώιμη χριστιανική παράδοση είναι η όγδοη μέρα, όταν ο Χριστός αναστήθηκε και άρχισε να ζει για πάντα. Αυτή είναι μια σαφής αναφορά στην ιεροτελεστία του βαπτίσματος.
Το όμορφο εσωτερικό του Βαπτιστήριο είναι ένα σεντούκι του θησαυρού των συμβόλων και των μυστηρίων.

Παρακάτω μπορείτε να δείτε και το ελληνικό βαπτιστήριο, στο σημείο του Ιορδάνη ποταμού,  που λέγεται ότι βαπτίσθηκε ο Ιησούς.

Θά υπενθυμίσω τέλος, τό οκταδικό σύμβολον των πρώτων Χριστιανών στις ρωμαϊκές κατακόμβες που από την εποχής του Κωνσταντίνου έγινε τό Λάβαρον καί τέλος τό Χρίσμα τής Χριστιανοσύνης  (σχημ. 8) !!!

συνεχίζεται...