Xenophon Hist.,
Hellenica
Book 3, chapter 2, section 19, line 4
τὸ δ' Ἑλληνικὸν εἰς Λεύκοφρυν, ἔνθα ἦν Ἀρτέμιδός τε ἱερὸν μάλα ἅγιον καὶ λίμνη πλέον ἢ σταδίου ὑπόψαμμος ἀέναος ποτέμου καὶ θερμοῦ ὕδατος.
Book 3, chapter 2, section 19, line 4
τὸ δ' Ἑλληνικὸν εἰς Λεύκοφρυν, ἔνθα ἦν Ἀρτέμιδός τε ἱερὸν μάλα ἅγιον καὶ λίμνη πλέον ἢ σταδίου ὑπόψαμμος ἀέναος ποτέμου καὶ θερμοῦ ὕδατος.
Strabo Geogr., Geographica
Book 14, chapter 1, section 40, line 11
Ἐνταῦθα δ' ἦν καὶ τὸ τῆς Δινδυμήνης ἱερὸν μη-
τρὸς θεῶν· ἱεράσασθαι δ' αὐτοῦ τὴν Θεμιστοκλέους
γυναῖκα, οἱ δὲ θυγατέρα παραδιδόασι· νῦν δ' οὐκ ἔστι
τὸ ἱερὸν διὰ τὸ τὴν πόλιν εἰς ἄλλον μετῳκίσθαι τόπον·
ἐν δὲ τῇ νῦν πόλει τὸ τῆς Λευκοφρυήνης ἱερὸν ἔστιν
Ἀρτέμιδος, ὃ τῷ μὲν μεγέθει τοῦ ναοῦ καὶ τῷ πλήθει
τῶν ἀναθημάτων λείπεται τοῦ ἐν Ἐφέσῳ, τῇ δ' εὐ-
ρυθμίᾳ καὶ τῇ τέχνῃ τῇ περὶ τὴν κατασκευὴν τοῦ ση-
κοῦ πολὺ διαφέρει· καὶ τῷ μεγέθει ὑπεραίρει πάντας
τοὺς ἐν Ἀσίᾳ πλὴν δυεῖν, τοῦ ἐν Ἐφέσῳ καὶ τοῦ ἐν Δι-
δύμοις. καὶ τὸ παλαιὸν δὲ συνέβη τοῖς Μάγνησιν ὑπὸ
Book 14, chapter 1, section 40, line 11
Ἐνταῦθα δ' ἦν καὶ τὸ τῆς Δινδυμήνης ἱερὸν μη-
τρὸς θεῶν· ἱεράσασθαι δ' αὐτοῦ τὴν Θεμιστοκλέους
γυναῖκα, οἱ δὲ θυγατέρα παραδιδόασι· νῦν δ' οὐκ ἔστι
τὸ ἱερὸν διὰ τὸ τὴν πόλιν εἰς ἄλλον μετῳκίσθαι τόπον·
ἐν δὲ τῇ νῦν πόλει τὸ τῆς Λευκοφρυήνης ἱερὸν ἔστιν
Ἀρτέμιδος, ὃ τῷ μὲν μεγέθει τοῦ ναοῦ καὶ τῷ πλήθει
τῶν ἀναθημάτων λείπεται τοῦ ἐν Ἐφέσῳ, τῇ δ' εὐ-
ρυθμίᾳ καὶ τῇ τέχνῃ τῇ περὶ τὴν κατασκευὴν τοῦ ση-
κοῦ πολὺ διαφέρει· καὶ τῷ μεγέθει ὑπεραίρει πάντας
τοὺς ἐν Ἀσίᾳ πλὴν δυεῖν, τοῦ ἐν Ἐφέσῳ καὶ τοῦ ἐν Δι-
δύμοις. καὶ τὸ παλαιὸν δὲ συνέβη τοῖς Μάγνησιν ὑπὸ
Τρηρῶν ἄρδην ἀναιρεθῆναι, Κιμμερικοῦ
ἔθνους, εὐ-
τυχήσαντας πολὺν
χρόνον, τὸ δ' ἑξῆς τοὺς Ἐφεσίους
14.1.40.20
Ο ναός της Αρτέμιδος στη Μαγνησία της πρώτης πόλης που
ιδρύθηκε στην Μικρά Ασία, θεωρείται ως ο τρίτος μεγαλύτερος ναός, ύστερα από τα
Δίδυμα και την Έφεσο. Μάλιστα τα σχόλια ότι ο ναός στη Μαγνησία ήταν πολύ
καλύτερη από ό, τι το ναό της Αρτέμιδος, λόγω των εξαιρετικών της αναλογιών.
Scholia
In Aristophanem,
Scholia in equites (scholia vetera et recentiora Triclinii)
Argumentum-dramatis personae-scholion sch eq, section-verse 84b, line 10
Μυοῦντα,
Argumentum-dramatis personae-scholion sch eq, section-verse 84b, line 10
Μυοῦντα,
Λάμψακον, ἐπηγγείλατο αὐτῷ καταδουλώσασθαι τὴν Ἑλλάδα, δύναμιν εἰ
λάβοι. παραγενόμενος δὲ
ἅμα τῷ
στρατεύματι εἰς Μαγνησίαν καὶ καταγνοὺς
ἑαυτοῦ, εἰ
δι' αὐτοῦ
σωθέντες οἱ Ἕλληνες εἶτα δι' αὐτοῦ
δουλεύσουσι βαρβάροις,
προφάσει χρησάμενος ὡς θυσίαν ἐπιτελέσαι
βούλοιτο καὶ ἱερουργῆσαι τῇ Λευκόφρυϊ Ἀρτέμιδι καλουμένῃ, τῷ ταύρῳ ὑποθεὶς τὴν φιάλην καὶ ὑποδεξάμενος τὸ αἷμα...
Παρόμοια λατρεία και θυσία Λευκοφρυηνής Αρτέμιδος δίδεται απο το παραπάνω κείμενο. Ο βωμός είναι χτισμένος περί το τέλος του
3ου αιώνα π.X. εμπρός από την ανατολική όψη του ναού της Λευκοφρυηνής Aρτέμιδος
στη Mαγνησία, ο βωμός αυτός θεωρείται αντιπροσωπευτικό, πρωτοποριακό έργο του
αρχιτέκτονα Eρμογένη και μάλιστα λαμβάνει μέρος ιερουργία/θυσία, με σπονδές
και συλλογή του αίματος του θυσιαζόμενου ταύρου…
Διδυμαίῳ] Διδυμαῖος γὰρ Ἀπόλλων
ἐν Μιλήτῳ τιμᾶται
ἢ διὰ τὸ ἅμα τῇ ἀδελφῇ Ἀρτέμιδι
γεγεννῆσθαι, ἢ διὰ τὸ διπλᾶ ἱερὰ
εἶναι αὐτοῦ ἐκεῖ.
τῆς Λευκοφρύνης] Λευκοφρύνη Ἄρτεμις ἐν Μαγνησίᾳ
ὀνομάζεται.
Ομως επανερχόμαστα στα περι του Τέννη και της Τενέδου...
Ο Αχιλλέας στον Τρωικό πόλεμο θα συναντήσει και θα φονεύσει
και τον πατέρα Κύκνο αλλά και τον γιό του Τέννη, και μετά θα προσπαθήσει να ζευγαρώσει με την Ημιθέα, Αμφιθέα /Λευκοθέα/Ινώ την οποία έφαγε/ρούφηξε η γή και χάθηκε…
Scholia
In Lycophronem,
Scholia in Lycophronem (scholia vetera et recentiora partim Isaac et Joannis
Tzetzae)
Ἀχιλεὺς δὲ ἐπιστρατεύσας τῇ Τροίᾳ ἀνεῖλε τὸν Κύκνον καὶ
Τένην τὸν υἱὸν Κύκνου λόγῳ, ἔργῳ δὲ Ἀπόλλωνος.
ἡ δὲ Ἡμιθέα διωκομένη ὑπ' αὐτοῦ καὶ φεύγουσα τὴν μῖξιν
εἰς γῆν κατεπόθη
Οι εορτές που έχουν θεσπισθεί για την Λευκοθέα είναι τα
Ίσθμια, τα Ινάχεια ενώ ο Παλαιμων εορτάζεται και τιμάται όμοια και στην Κόρινθο
στα Ίσθμια αλλά και στην Τένεδο …
ὅθεν καὶ ἑορτὴν τὰ Ἴσθμια συνεστήσατο. ἐτιμᾶτο δὲ, ὡς ἔφημεν (10417), ὁ Παλαίμων καὶ ἐν Τενέδῳ. ἄλλως. ἀντὶ τοῦ
εἰπεῖν
καὶ δὴ
ἡ τῆς
Τενέδου θάλασσα ἀναβράσει
καὶ στενωθήσεται τῷ πλήθει
τῶν Ἑλληνικῶν
ὁλκάδων εἶπε
<καὶ δὴ
ὁ Παλαίμων ὁ βρε-
φοκτόνος δέρκεται> καὶ
βλέπει τὴν <γραῖαν> σύγκοιτον
τοῦ <Ὠγένου> καὶ
Ὠκεανοῦ
ἤτοι τὴν
Τηθὺν τουτέστι τὴν θά-
λασσαν (infr. 14) τὴν
<Τιτηνίδα
Scholia In Euripidem, Scholia in Euripidem (scholia
vetera)
Vita-argumentum-scholion sch Or, section 932, line 6
Ἴναχος αὐτόχθων πρῶτος βασιλεὺς Ἄργους, δεύτερος Πελας-
γὸς, τρίτος Δαναός: – MiABi
<ὦ γῆν Ἰνάχου>: μετὰ τὸν κατακλυσμὸν ἐν ὄρεσιν οἰκούντων τῶν
Ἀργείων πρῶτος αὐτοὺς συνῴκισεν Ἴναχος καὶ λιμναζόμενον τὸ παρὰ
τὸν Ἴναχον πεδίον αὐτὸς ἐκαθάρισε καὶ ἐκ πηγῆς τινος ποιησάμενος τὸν
ποταμὸν ἀφ' ἑαυτοῦ Ἴναχον ἐκάλεσε καὶ τὸ Ἄργος Ἰνάχιον.
Vita-argumentum-scholion sch Or, section 932, line 6
Ἴναχος αὐτόχθων πρῶτος βασιλεὺς Ἄργους, δεύτερος Πελας-
γὸς, τρίτος Δαναός: – MiABi
<ὦ γῆν Ἰνάχου>: μετὰ τὸν κατακλυσμὸν ἐν ὄρεσιν οἰκούντων τῶν
Ἀργείων πρῶτος αὐτοὺς συνῴκισεν Ἴναχος καὶ λιμναζόμενον τὸ παρὰ
τὸν Ἴναχον πεδίον αὐτὸς ἐκαθάρισε καὶ ἐκ πηγῆς τινος ποιησάμενος τὸν
ποταμὸν ἀφ' ἑαυτοῦ Ἴναχον ἐκάλεσε καὶ τὸ Ἄργος Ἰνάχιον.
Όμως δεν συνδέεται μόνο η Λευκοφρύηνην Αρτέμιδα με την λατρεία
της Λευκοθέας του Παλαίμωνα και αλλά και του Διονύσου ως ομογάλακτου.
Ο ίδιος ο
Παυσανίας συγκρίνει το μαστίγωμα στην Σπάρτη κατά την εορτή της Αρτέμιδος
Ορθίας με την αντίστοιχη τελετή που τελείτε ανά διετία, με το τελετουργικό των
Αγριωνίων του Διονύσου, που ονομαζόταν Σκιέρεια, στην αρκαδική Αλέα, κατά την οποία μαστιγώνονται γυναίκες.
Pausanias Perieg., Graeciae descriptio
Book 8, chapter 23, section 1, line 6
Book 8, chapter 23, section 1, line 6
μετὰ δὲ Στύμφαλόν ἐστιν
Ἀλέα, συνεδρίου μὲν
τοῦ Ἀργολικοῦ
μετέχουσα καὶ αὕτη, Ἄλεον δὲ τὸν
Ἀφείδαντος γενέσθαι
σφίσιν ἀποφαίνουσιν οἰκιστήν.
θεῶν δὲ ἱερὰ αὐτόθι Ἀρτέμιδός ἐστιν Ἐφεσίας καὶ
Ἀθηνᾶς Ἀλέας, καὶ Διονύσου ναὸς καὶ ἄγαλμα.
τούτῳ
παρὰ ἔτος Σκιέρεια ἑορτὴν ἄγουσι,
καὶ ἐν
Διονύσου
τῇ ἑορτῇ
κατὰ μάντευμα ἐκ Δελφῶν μαστιγοῦνται γυ-
ναῖκες, καθὰ καὶ οἱ Σπαρτιατῶν ἔφηβοι παρὰ τῇ Ὀρθίᾳ.
Στην Αλέα υπάρχουν τα ιερά της Εφεσίας Αρτέμιδος και της Αλέας Αθηνάς καθώς
και ναός καθώς και άγαλμα του Διονύσου. Προς τιμήν του τελούνται τα Σκιέρεια,
και σύμφωνα μ’ έναν δελφικό χρησμό μαστιγώνονται οι γυναίκες όπως και οι έφηβοι
των Σπαρτιατών εις την τελετή της Ορθίας…
Η κοινή λατρεία
πολλές φορές του Διονύσου και της Αρτέμιδας συνδέεται άμεσα με μια σειρά από
πράξεις γονιμότητας.
Ας μην ξεχνούμε ότι
ο ίδιος ο Διόνυσος αλλά και ως ο πρώτος Διόνυσος Ζαγρεύς είναι ταυτόχρονα ο
Μέγας Κυνηγός αλλά και το ίδιο το θήραμα που διαμελίζεται, από τους Τιτάνες.(δειτε σχετικά παλιότερα κείμενα)
Η Αγαύη στον
Ευριπίδη τον ονομάζει «Κυνηγέτα Σοφόν», έμπειρον κυνηγό και ο χορός
απαντά: Πράγματι, κυνηγός είναι ο Θεός !!! Καθώς κυνηγά το αίμα των νεαρών ταύρων.
Οι Μαινάδες
συγκρίνονται με κυνηγόσκυλα. Και θεωρούνται και οι ίδιες κυνηγοί, και μάλιστα
μια απ΄ αυτές φέρει και το όνομα Θηρώ …
Euripides Trag., Bacchae
Line 1192
Line 1192
{Αγ.} ὁ Βάκχιος
κυναγέτας
σοφὸς σοφῶς ἀνέπηλ'
ἐπὶ
θῆρα
τόνδε μαινάδας.
{Χο.} ὁ γὰρ ἄναξ ἀγρεύς.
Όμως όμοια και ο Απόλλων θεωρείται Κυνηγός δηλαδή Αγρεύς…όχι ομως Ζ-αγρεύς, ο μέγας Κυνηγός...Οπως και ο Πάνας στο λεξικο του Ησύχιου...
Aeschylus Trag., Fragmenta
Tetralogy 32, play B, fragment 332, line 4
<Αἰσχύλος> φησίν·
‘Ἀγρεὺς δ' Ἀπόλλων ὀρθὸν ἰθύνοι (εὐθ-?) βέλος’.
Hesychius Lexicogr., Lexicon (Α – Ο)
Alphabetic letter alpha, entry 773, line 1
<ἀγρεταί>· παρὰ Κῴοις ἐννέα κόραι κατ' ἐνιαυτὸν αἱρούμεναι πρὸς
θεραπείαν τῆς Ἀθηνᾶς
<Ἀγρέταν>· ἡγεμόνα θεόν
<ἀγρετήματα>· τὰ ἀγρευόμενα τῶν παρθένων Λάκωνες
*<ἀγρεύουσι>· κρατοῦσιν (Prov. 5,22) Apw
<Ἀγρεύς>· ὁ Πὰν παρὰ Ἀθηναίοις, ὡς Ἀπολλόδωρος (244,137 J.)
Alphabetic letter alpha, entry 773, line 1
<ἀγρεταί>· παρὰ Κῴοις ἐννέα κόραι κατ' ἐνιαυτὸν αἱρούμεναι πρὸς
θεραπείαν τῆς Ἀθηνᾶς
<Ἀγρέταν>· ἡγεμόνα θεόν
<ἀγρετήματα>· τὰ ἀγρευόμενα τῶν παρθένων Λάκωνες
*<ἀγρεύουσι>· κρατοῦσιν (Prov. 5,22) Apw
<Ἀγρεύς>· ὁ Πὰν παρὰ Ἀθηναίοις, ὡς Ἀπολλόδωρος (244,137 J.)
Claudius Aelianus
Soph., De natura animalium
Book 12, section 34, line 24
Book 12, section 34, line 24
Τενέδιοι δὲ τῷ ἀνθρωπορραίστῃ Διονύσῳ
τρέφουσι κύουσαν βοῦν, τε-
κοῦσαν δὲ ἄρα
αὐτὴν
οἷα δήπου λεχὼ θεραπεύουσι.
τὸ δὲ ἀρτιγενὲς βρέφος καταθύουσιν ὑποδήσαντες
κοθόρνους. ὅ γε μὴν πατάξας αὐτὸ τῷ πελέκει λίθοις
βάλλεται δημοσίᾳ, καὶ ἔστε ἐπὶ τὴν θάλατταν φεύγει.
Στην Τένεδο δε που μας ενδιαφέρει άμεσα οι Τενέδιοι είχαν
μια «περίεργη» θυσία ιδιαίτερου τύπου, προς τον Διόνυσο.
Ο Αιλιανός αναφέρει ότι: έτρεφαν μια αγελάδα που
κυοφορούσε και την αγελάδα την μεταχειρίζονταν
ως πραγματική λεχώνα. Φορούσαν κοθόρνους στο νεογέννητο μοσχαράκι/ταύρο και κατόπιν
το θυσίαζαν σκοτώνοντας το με πέλεκυ. Ο άνθρωπος που εκτελούσε την θυσία
με τον πέλεκυ έπρεπε να καταδιωχθεί με λιθοβολισμό μέχρι την θάλασσα.
Οι κόθορνοι δείχνουν ποιόν πράγματι εννοούσαν μ’ αυτό το
σφάγιον : τον ίδιο τον Διόνυσο, για τον οποίο ο μύθος γνωρίζει ότι σαν βασιλικό
τέκνο και ως πρώτος Διόνυσος/Ζαγρεύς διαμελίσθηκε από τους Τιτάνες. Οι κόθορνοι
είναι οι κυνηγετικές μπότες – διότι ο Διόνυσος είναι αυτός που απεικονίζεται
στ΄ αγαλματα να φορεί κοθόρνους και να κρατάει στο ένα χέρι το ποτήρι και
στο άλλο τον θύρσο πάνω στον οποίο κάθεται αετός …
Pausanias Perieg., Graeciae descriptio
Book 8, chapter 31, section 4, line 9
τοῦ περιβόλου
δέ ἐστιν ἐντὸς Φιλίου Διὸς ναός, <Πολυκλείτου> μὲν
τοῦ Ἀργείου τὸ ἄγαλμα, Διονύσῳ δὲ ἐμφερές· κόθορ-
νοί τε γὰρ τὰ ὑποδήματά ἐστιν αὐτῷ καὶ ἔχει τῇ χειρὶ
ἔκπωμα, τῇ δὲ ἑτέρᾳ θύρσον, κάθηται δὲ ἀετὸς ἐπὶ
τῷ θύρσῳ· καίτοι <τοῖς> γε ἐς Διόνυσον λεγομένοις
τοῦτο οὐχ ὁμολογοῦν ἐστι.
Book 8, chapter 31, section 4, line 9
τοῦ περιβόλου
δέ ἐστιν ἐντὸς Φιλίου Διὸς ναός, <Πολυκλείτου> μὲν
τοῦ Ἀργείου τὸ ἄγαλμα, Διονύσῳ δὲ ἐμφερές· κόθορ-
νοί τε γὰρ τὰ ὑποδήματά ἐστιν αὐτῷ καὶ ἔχει τῇ χειρὶ
ἔκπωμα, τῇ δὲ ἑτέρᾳ θύρσον, κάθηται δὲ ἀετὸς ἐπὶ
τῷ θύρσῳ· καίτοι <τοῖς> γε ἐς Διόνυσον λεγομένοις
τοῦτο οὐχ ὁμολογοῦν ἐστι.
Έτσι τιμούσαν τον
Παλαίμωνα τον Βρεφοκτόνο με θυσίες μόσχων στ΄ονομα του Διονύσου του μεγάλου Κυνηγού …
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου