18 Ιανουαρίου 2013

Θύρσος κλάδος ο παρά Διονύσω



Οι αριθμοί Φιμπονάτσι προκύπτουν επίσης στις σπειροειδής δομές που αναπτύσσουν τα φυτά και κυρίως τ΄ άνθη  για να τακτοποιήσουν τους σπόρους τους.
Τα κουκουνάρια του έλατου/Ελάτης ή πήδου (pados pades) και του πεύκου (pinus) αποτελούν ένα καλό παράδειγμα. Οι φολίδες των κουκουναριών τοποθετούνται σε δύο οικογένειες διαπλεκόμενων σπειρών, όπου κάθε οικογένεια περιέχει σπείρες ίσες με κάποιον αριθμό Φιμπονάτσι.
 Επομένως, το κουκουνάρι της νορβηγικής ερυθρελάτης έχει 5 σπείρες φολίδων στη μία διεύθυνση και 3 στην άλλη, ενώ το αγριόπευκο 8 και 5. Όμοια και ο  ύπερος του ηλιοτρόπιου αναδεικνύει αυτές τις σπείρες σε έναν αξιοθαύμαστο κανονικό σχηματισμό

Γιατί όμως οι αριθμοί φιμπονάτσι; Η σύντομη εξήγηση είναι ότι ο τρόπος ανάπτυξης των φυτών οδηγεί σε μια προτίμηση για ένα μικρό εύρος γεωμετριών με πιο ενδιαφέρον τα ελικοειδή σχήματα που βασίζονται στη λεγόμενη χρυσή γωνία. Η τελευταία, περίπου ίση με 137,5 μοίρες, έχει ισχυρή μαθηματική συγγένεια με τους αριθμούς Φιμπονάτσι και ευθύνεται για την εμφάνισή τους.
Η μακροσκελής εξήγηση… διαρκεί περισσότερο. Όταν ένα νεαρό φυτό ξεφυτρώνει και αρχίζει να αναπτύσσεται, η κύρια πηγή δραστηριότητας είναι η κορυφή του θαλλού. Εδώ τα κύτταρα διαιρούνται διαρκώς παράγοντας νέα. Τα κύτταρα μεταναστεύουν από την κορυφή του θαλλού προς τη βάση του και έτσι  σχήματα γενετικής και βιοχημικής δραστηριότητας δίνουν το πλαίσιο για την μετέπειτα ανάπτυξη πλευρικών θαλλών, πετάλων, σπόρων και όλων των υπόλοιπων οργάνων του φυτού.
Κοντά στην κορυφή σχηματίζονται σμήνη κυττάρων, έτοιμα να εξειδικευτούν σε όργανα. Τα σμήνη που ονομάζονται πρωτογενή μεριστώματα, δημιουργούνται από ένα κάθε φορά. Το συνολικό σχήμα ανάπτυξης είναι το σπειροειδές…(μυστικοί αριθμοί / Ian Stewart )
Το κουκουνάρι της Πεύκης/Πίτυς όμως είναι ένα από τα εμβλήματα της κορυφής του Θύρσου. Ο Θύρσος ήταν τελετουργικό εξάρτημα του Διονύσου και της συνοδείας του, των μαινάδων, Σατύρων και άλλων.

Ο θύρσος ήταν ένα μακρύ ευθύγραμμο ραβδί φυσικής προέλευσης,  είναι κλαρί από κάποιο φυτό,  με φουντωτό άνθος στην κορυφή του. Σε πολλά αγγεία ή επιτύμβιες πλάκες φαίνεται ξεκάθαρα ο Κώνος /κουκουνάρι να στολίζει  την κορυφή του Θύρσου και καλύπτει πολλές φορές την αιχμή του…
 Ο Ευρυπίδης χρησιμοποιεί την λέξη «Νάρθηξ» ως συνώνυμο του θύρσου, είναι όμως μεταγενέστερος όρος.

υις κα υἱὲ το τις κα το Διός. εχον δ ν χερας ο τοιοτοι
βάκχαι θύρσους, τοι νάρθηκας, ντ κλάδων τούτους περιφερόμενοι ες
τιμν το Διονύσου. δόκουν δ τος ρσι μαίνεσθαι, τ δ' ληθεί
φιλάνθρωποι σαν. δι γον τ δοκεν κείνους μαινομένους εναι
Εριπίδης τ <θυρσοι βάκχαι> ντ το μαινόμενοι ξεδέξατο:  – A
σημείωσαι κα τ θύρσος πς κλήθη νάρθηξ. θύρσος μν γρ
τ φυτ τ παλαιν νομα παρόσον ατ χρντο ο γεωργο ν τας
αμασιας τν λειμώνων κα τν κήπων κα τν θειλοπέδων κα μπε-
λώνων. στερον δ κλήθησαν νάρθηκες, τι χρήσαντο ατος ο
τν παίδων λεπται κα παιδοδιδάσκαλοι πρς τ πλήττειν τος νέους.
νάρθηξ γον τυμολογεται παρ τ τος νεαρος θήγειν, τοι τος νέους
παδας κονν κα παρορμν πρς τ μαθήματα:  – A

Ο Ησύχιος ονομάζει τον θύρσο, ράβδο αλλα και  κλάδο αλλα και λύχνο…λαμπάδα
Hesychius Lexicogr., Lexicon (Α – Ο)
Alphabetic letter theta, entry 951, line 1
<θύρσος>· *άβδος ASn, βακτηρία *βακχική, κλάδος ASn.
 κα αλητς οτως καλετο
<
θυρσοπλγες>· ο ν τος Βακχείοις νθεαζόμενοι
<
Θύρσος>· αλητς ν γυνακα χων ταίραν
<
Θύρσου γυνή>· ριστοφάνης ν Νήσοις ο το αλητο
 
μνημονεύων, λλ' ντ το φύλλα επεν κα κλάδους (fr. 396) *<θύρσοι>· κλάδοι, λαμπάδες, λύχνοι (Idth. 15,12 .

Etymologicum Gudianum, Etymologicum Gudianum (ζείδωροςμαι)
Alphabetic entry theta, page 267, line 40

<
Θύρσος>, άβδος κα κύριον νομα.
Aelius Herodianus et Pseudo-Herodianus Gramm., Rhet., Περ παθν
Part+volume 3,2, page 292, line 4

          
ι 201, 24: <θύρσος:> παρ τ θύω τ ρμ
Aelius Herodianus et Pseudo-Herodianus Gramm., Rhet., Partitiones (= πιμερισμοί) [Sp.?] (e codd. Paris. 2543 + 2570) Page 61, line 4

θύρσος, κύριον, κα εδος κλάδου·
Etymologicum Magnum, Etymologicum magnum
Kallierges page 459, line 35

<Θυσσανόεσσα>: Κροσσος χουσα. π το
θύω, τ ρμ κα κιν, γίνεται θύσανος θυσανόεις·
κα τ θηλυκν, θυσσανόεσσα.
 <Θύσθλα>: Θυρσο κλάδοι, ος α βάκχαι κατ-
έχουσιν. τ φύλλα τς μπέλου· τ π τν
θυσίαν φερόμενα. Παρ τ θύω, τ ρμ, μέλλων
θύσω, γέγονε θύσθλον. λιάδος ζʹ,
 Θύσθλα χαμα κατέχευαν.
Ο μν, τος κλάδους· ο δ, τος θύρσους, τουτέστι
τς βακχικς δράκας· στι διονυσιακ μυστήρια·
νιοι δ πάντα κοινς τ πρς τν τελετήν…
 <Θύρσος>: κλάδος παρ Διονύσ· παρ τ
συνεχς τας μαινάσι κινούμενος· οονε θύειν (
στιν ρμν) ρθς, οκ γκεκλιμένος.
 <Θύρσος>: νομα κύριον· <θυρσς> τ στέμμα
τν γάμων.
Συχνά απεικονίζεται δεμένος με κορδέλα ή πλεγμένος με αμπελόφυλλα ή φύλλα κισσού, ενώ στην κορυφή υπάρχει αναρτημένο ένας κώνος ή ένα κωνάριον-κουκουνάρι ηρεμης πεύκης. Το μήκος του θύρσου κυμαίνεται σημαντικά, από 30 εκατοστά μέχρι δύο μέτρα. Θύρσος  με αιχμή, πολλές φορές, σκεπασμένη με τον κώνο στην κορυφή, διασωζεται ακόμα ως μνήμη και σήμερα συνδιασμένος με το παλιότερο σύμβολο του φλάμπουρου ή μπαιράκι με το μήλο να στολίζει την κορυφή του…αλλα και σε μήτρες ιερέων…αλλα ας δούμε και την λέξη Θυρσός ως στέμμα, ίδια γραφή άλλος τονισμός … Στέφανος, στέμμα μια σειρά από συνειρμοί …

Polyaenus Rhet., Strategemata
Book 1, chapter 1, section 1, line 4

ΔΙΟΝΥΣΟΣ.
 Διόνυσος π' νδος λαύνων, να δέχοιντο α
πόλεις ατν, πλοις μν φανερος τν στρατιν οχ'
πλισεν, σθσι δ λεπτας κα νεβρίσι· δόρατα ν
κισσ πεπυκασμένα· θύρσος εχεν αχμήν· κυμβάλοις
κα τυμπάνοις σήμαινεν ντ σάλπιγγος κα ονου
τος πολεμίους γεύων ες ρχησιν τρεπεν κα σα λλα
Βακχικ ργια. πάντα δ ν Διονύσου στρατηγήματα,

Pseudo-Zonaras Lexicogr., Lexicon
Alphabetic letter theta, page 1060, line 8

<Θύρσος>. κύριον. κα Βάκχη. κα άβδος  κλάδος λαίας. το Χρυσοστόμου· ο θύρσον  φέρων, ο δδα κατέχων.
Θύσανοι>. ο κροσσοί. [παρ τ θύω, τ ρμ,   μέλλων θύσω, κα ξ ατο θύσανος κα θυσανόεις.]

Joannes Philoponus Phil., De vocabulis quae diversum significatum exhibent secundum differentiam accentus
Recensio a, alphabetic letter theta, entry 6, line 1

<Θύρσος>· τ κύριον παροξύνεται,
<θυρσός>· τ στέμμα ξύνεται.  
<θάλος>· τ βλάστημα βαρύνεται,
<θαλλός>· κλάδος ξύνεται.

Όμως το κουκουνάρι ακομα και σήμερα ως σύμβολο είναι συνδεδεμένο με την λατρεία της ψυχής αλλα  και με την δίνη/δίνο, την παγκοσμια κοσμική ψυχή  αλλα και την έδρα της πάνω στον ανθρώπινο σώμα…
Σύμβολο της λατρείας του Οσιρη, του Διονύσου που κρατά  μέχρι σήμερα…
Ο κώνος ή στρόβιλος ή στροβίλια… Το κωνάριον και οι στρόβιλοι των ανθρώπινων κέντρων με το κωνάριο να κατέχει την θέση του στην κορυφή των στροβίλων/δινών του ανθρωπίνου σώματος. Το κουκουναράκι/κωνάριο που διαθέτουμε στον εγκέφαλο, η επίφυση, μικρός ενδοκρινής αδένας, βρίσκεται στη βάση του εγκεφάλου Πλήθος θεωριών σχετικά με τη λειτουργία της, πολλές από τις οποίες εχουν και μεταφυσικό χαρακτήρα και την ονομάζουν ή την φέρουν ως το τρίτο μάτι ή την έδρα της ψυχής




Βρίσκεται στον εγκέφαλο των σπονδυλόζωων ανάμεσα στα δύο ημισφαίρια μέσα σε μια αύλακα με σχήμα κώνου. Η επίφυση παράγει τη μελατονίνη, παράγωγο της σεροτονίνης, η οποία είναι ορμόνη που ρυθμίζει την εναλλαγή ύπνου και εγρήγορσης σύμφωνα με την εναλλαγή μέρας και νύχτας, γνωστός και ως κιρκάδιος ρυθμός. Για κάποιους επιστήμονες η μελατονίνη είναι ένα είδος ελιξιρίου της ζωής, αφού από αυτήν εξαρτώνται πολλές ζωτικές λειτουργίες του οργανισμού μας, καθώς επίσης είναι η καλύτερη πηγή ικανότητας αντίδρασης του στις ασθένειες, ή το ελιξήριο της αθανασίας.


 Συγκεκριμένα, το σκοτάδι διεγείρει την έκκριση μελατονίνης, ενώ το φως την καταστέλλει. Στον άνθρωπο έχει επιβεβαιωθεί παρόμοια δράση. Η μελατονίνη επιταχύνει την έλευση του ύπνου. Ο εποχιακός ρυθμός έχει επιβεβαιωθεί μόνο στα ζώα και αφορά στον υπολογισμό της διάρκειας της ημέρας (φωτοπερίοδος), που εξαρτάται από την εποχή του έτους. Πολλά ζώα ρυθμίζουν την αναπαραγωγική τους, κυρίως, λειτουργία με βάση τη φωτοπερίοδο.
Ο αδένας
ο οποίος βρίσκεται βαθιά ανάμεσα στα εγκεφαλικά ημισφαίρια στο υψηλότερο σημείο του μεσεγκεφάλου. Η επίφυση είναι μεγάλη στα παιδιά, αρχίζει δε να υποπλάσσεται πριν από την ήβη.

Ανάμεσα στις υποθετικές αυτές λειτουργίες του κωναρίου υπάρχει και  ένας ρόλος ότι ευθύνεται για την διατήρηση της ψυχικής υγείας καθως και η έκκριση ουσιών που ρυθμίζουν την παραγωγή αλδοστερόνης από τη φλοιώδη ουσία των επινεφριδίων. Οι όγκοι της επίφυσης συνδέονται κάπου κάπου με πρόωρη γενετήσια ανάπτυξη και πρώιμη ήβη στα αγόρια. Η παρατήρηση αυτή και μερικά υποδηλωτικά δεδομένα από τα ζώα αποτελούν ένδειξη ότι η επίφυση μπορεί να συμμετέχει στη ρύθμιση της λειτουργίας των γεννητικών αδένων.


Τα ημισφαίρια του εγκεφάλου μαζί με την Επίφυση (Κωνάριο) και την Υπόφυση αποτελούν το κατ’ εξοχήν συνειδητό κέντρο του Ανθρώπου. Είναι ο τόπος όπου το Πνεύμα έρχεται σε επαφή με το Σώμα, είτε για να το κατευθύνει, είτε για να δεχθεί (μέσω των αισθητηρίων) τα ερεθίσματα που προέρχονται από το  εξωτερικό περιβάλλον. Πιο συγκεκριμένα, η Επίφυση είναι το σημείο επαφής του Πνεύματος με την Υλική μας Αρχή, είναι δηλ. ο τόπος όπου όταν λειτουργήσει η ατομική συνείδηση, η συνείδηση της παρούσας προσωπικότητάς μας θα συνδεθεί με την Υπερσυνείδηση του Εγώ αλλα και τη γνώση του Ευαυτού το «Γνώθις εαυτόν» αλλα και τη γνώση του Θεού ή του συμβόλου των Δελφών το ΕΙ … ή το διπλό 3Ε. Τελικά ο ομφαλός των δελφών δεν είναι τιποτα άλλο παρα ένας ΚΩΝΟΣ ή ένα κωνάριον...



Ο Διόνυσος ο θεός που αντιπροσωπεύει, μέσα από τους μύθους του, την διαδικασία μεταμόρφωσης εκ του πνευματικού θανάτου και της ανα-γέννησης και ταυτόχρονα είναι ο θεός της αύξησης και της γέννησης της φύσης. Ο θεός των ταύρων και της γεννητήσιας ορμής και ανάπτυξης …Ο θεός όπου τα βασικά του σύμβολα θεωρούνται η σβούρα, ο στρόβιλος, ο δίνος/δίνη, ο κώνος και το κωνάριο, η σφαίρα, αλλα και ο ταύρος…
Ο θεός που διασπάται και αναγεννάται τόσες φορές και μπορεί και ανεβοκατεβαίνει στον Κάτω κόσμο ακομα και για να επαναφέρει την μητέρα του…Ο θεός του Θύρσου αλλα και του Νάρθηκος με την κορυφή του να στολίζεται από τον κώνο/κωνάριο της επίφυσης…Μια αρχαιότερη εκδοχή του κηρυκείου του Ερμή που χρησιμοποιείται ακομα και στην αλχημεία και στην ιατρική μέχρι και σήμερα…
Ο θεος που λατρεύεται το χειμώνα και εναλλάσεται από τον Απόλλωνα στο μαντείο των Δελφών, σκεφθείτε και τον στολισμό του χριστουγεννίατικου δέντρου – συνήθως κωνοφόρου με τα λαμπάκια και τις μπάλες του…μέχρι τις μέρες μας

Ο Κώνος/κωνάριο που στολίζει και την αυλή του ναού του Βατικανού…και όχι μόνο..

 Τα κλαδιά της Πεύκης που χρησιμοποιούνται στα Ισθμια για να στολισουν τα κεφάλια των νικητών
Ο Μελικέρτης/Παλαιμων υιός της Δυνατής Δίνης, ο Δίνος Διόνυσος που ανευρέθει πνιγμένος πλησίον Πίτυος στις Σκυρωνίδες Πέτρες από τον Σίσυφο. ΟΙ ιεροί αγώνες των Ισθμίων με το στεφάνι της Πιτύος για τους Νικητές τους..Ο Ποσειδών, ο τιμώμενος θεός των.

Ο Μελι-κέρτης ο  υιός που(εκ του κιρνώ, κίρνημι) αναμειγνεύει, ανακατώνει υγρά σε κράμα, μετριάζει, βάζει κρασί και νερό στο ποτήρι, χύνει (εκ του Κιρνώ ) τον οίνο με το ύδωρ και ποιεί κράμα μαζί με μέλι  ή ο υιός της μελίκρας ή το μελίκρατον του κράματος μελιού και γάλατος που χύνεται προς τιμή των χθόνιων θεών και των νεκρών, το υδρόμελι, το οινόμελι ή το μέλι με το νερό …Ο μελικτάς ο ψάλτης και ο τραγουδιστής και ο αοιδός, με το μέλος και τα μελωδικά μέρη…

Pausanias Perieg., Graeciae descriptio
Book 2, chapter 1, section 3, line 5

. προϊοσι δ πίτυς χρι γε μο πεφύκει παρ τν αγιαλν κα
Μελικέρτου βωμς ν. ς τοτον τν τόπον κκομι-  
σθναι τν παδα π δελφνος λέγουσι· κειμέν δ
πιτυχόντα Σίσυφον θάψαι τε ν τ σθμ κα τν
γνα π' ατ ποισαι τν σθμίων. στι δ π
το σθμο τς ρχς,

Pausanias Perieg., Graeciae descriptio
Book 8, chapter 48, section 2, line 4

ν μν δ λυμπί κοτίνου τ νικντι
δίδοσθαι στέφανον κα ν Δελφος δάφνης, το μν
δη τν ατίαν πέδωκα ν τος ς λείους, το δ
κα ν τος πειτα δηλώσω· ν σθμ δ πίτυς κα
τ ν Νεμέ σέλινα π το Παλαίμονος κα το ρ-
χεμόρου τος παθήμασιν νομίσθησαν.

Claudius Aelianus Soph., De natura animalium
Book 6, section 1, line 31

 
κότινος λυμπικς κα σθμικ πίτυς κα δάφνη Πυθική


συνεχίζετε

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...