Μελισσών βασιλεύς

ἐσσήν: ῆνος, ὁ, ἱερεὺς τῆς ἐν Ἐφέσῳ Ἀρτέμιδος, ὡς τὸ Λατ. rex sacrificulus, Παυσ. 8. 13, 1· παρὰ Καλλ. βασιλεύς, Ὕμν. εἰς Δία 66, πρβλ. Ἡρῳδιαν. π. μον. λέξ. 17. 6: ― κατὰ τὸ Μέγα Ἐτυμ. (383. 30), «ἐσσὴν ὁ βασιλεὺς κατ’ Ἐφεσίους ἀπὸ μεταφορᾶς τοῦ μελισσῶν βασιλέως» (δηλ. τῆς βασιλίσσης), ὡς εἰ ἦν συγγενὲς τῷ εσμός, καὶ δυνάμεθα νὰ προσθέσωμεν ὅτι Μέλισσα (ἴδε μέλισσα) ἦτο όνομα ἱερείας τινὸς τῆς Ἀρτέμιδος. Πρβλ. Σουΐδ. καὶ Ἡσύχ. 

Μέλισσα κόρη του Μελισσέως ενός Κορύβαντα ή  Ιδαίου Δάκτυλου. Ο δεσμός είναι σαφής με τους βασιλείς ιερείς και ιεροπράκτες. Ίσως και ο πρώτος «βασιλεύς» ιδρυτής των ιεροπραξιών και των ιερειών που φέρουν την ονομασία της Μέλισσας. Ο πατέρας της Μέλισσας της πρώτης ιέρειας που εμφανίζεται στην Κρήτη ως τροφός του θείου βρέφους.

Με το όνομα Μελισσαίος ή Μελισσεύς ή Μελισσέας  αναφέρονται οι ακόλουθοι :

α) Μελισσεύς προϊστορικός βασιλεύς της Κρήτης. Θεωρείται ως ο πατέρας της Αμάλθειας και της Μέλισσας οι οποίες ανάθρεψαν με γάλα και μέλι τον νεογέννητο υιόν του Κρόνου και της Ρέας, Δία. Για αυτό τον λόγο ο Δίας φέρει και την επίκληση και λατρεύεται στην Κρήτη ως «Μελισσαίος Ζευς»

Hesychius Lexicogr., Lexicon (Α – Ο)
Alphabetic letter mu, entry 718, line 1

*<μελίσματα>· ᾄσματα rAS

<μέλισσα>· ὀβολός, ὅς ἐστιν μέρος δραχμῆς

<Μελισσαῖος>· ὁ Ζεύς r

<μέλισσαι>· αἱ τῆς Δήμητρος μύστιδες

*<μελισσάων>· μελισσῶν (Β 87) ASn

<μελίσσειον>· τὸ σμῆνος r(p)

β) Βασιλιάς της Κρήτης και ένας από τους Κουρήτες προστάτης του βρέφους Δίας.  Κόρες του Μελισσέα ήταν η Αμάλθεια και η Μέλισσα, οι οποίες ήταν τροφοί του θεού. Ο Μελισσεύς αναφέρεται ως ο πρώτος άνθρωπος που θυσίασε στους θεούς. Και εισήγαγε στην Κρήτη την θεολατρεία, ιέρειες της οποίας κατέστησε τις ανωτέρω θυγατέρες του 

γ) Βασιλιάς της πόλεως Χερσόνησος της Καρίας, στη Μικρά Ασία. Ο Μελισσέας αυτός υποδέχθηκε και εξάγνισε τον Τρίωπα από τον φόνο του αδελφού του. Και ο Κάριος Μελισσεύς είναι κι αυτός ιερέας που καθαίρει και εξαγνίζει τον Τρίωπα («τριόφθαλμος», αυτός δηλαδή που έχει τρία μάτια, και επομένως μπορεί να βλέπει σχεδόν τα πάντα («πανόπτης») από τον φόνο του αδερφού του. Ο Τρίωπας, ένας από τους γιους του Ήλιου και της Ρόδου, ο οποίος ήταν φυγάς λόγω της δολοφονίας του αδελφού του  Τενάγη /Τενεγέα - ο οποίος είχε μεγάλη επιδεξιότητα στις επιστήμες και τον σκότωσε λογω ζήλιας - Όταν το έγκλημά τους αποκαλύφθηκε, ο Τρίωπας διέφυγε στην Καρία σε ένα ακρωτήρι που έλαβε το όνομά του (το Τριώπιο Ακρωτήριο) εκεί εξαγνιστηκε από τη  δολοφονία του αδερφού του από τον βασιλέα της Καρίας Μελίσσεα. – Ο Τρίωπας θεωρείται ότι είναι μια μορφή του Δία του Αργους ή κάποιος εκπρόσωπος του.

Diodorus Siculus Hist., Bibliotheca historica (lib. 1-20)
Book 5, chapter 61, section 1, line 5

…ἐνταῦθα δὲ καθαρθέντα τὸν

φόνον ὑπὸ Μελισσέως τοῦ βασιλέως εἰς τὴν Θεττα-

λίαν πλεῦσαι ἐπὶ συμμαχίαν τοῖς Δευκαλίωνος παισί,

καὶ συνεκβαλεῖν ἐκ τῆς Θετταλίας τοὺς Πελασγούς,

καὶ μερίσασθαι τὸ καλούμενον Δώτιον πεδίον

Μετά από αυτά, ο Τριόπας, ένας από τους γιους του Ήλιου και της Ρόδου, φυγάδας για τον φόνο του αδελφού του, Τενάγη, αφίχθηκε στη Χερρόνησο. Εκεί εξαγνίστηκε για τον φόνο από τον Μελισσέα τον βασιλιά και έπλευσε στη Θεσσαλία για να βοηθήσει ως σύμμαχος τα παιδιά του  Δευκαλίωνα, μαζί με τα οποία έδιωξε τους Πελασγούς από τη Θεσσαλία και έλαβε μερίδιο το λεγόμενο Δώτιο πεδίο

δ) Μελισσεύς ο βασιλεύς του Ελικώνος

Scholia In Nicandrum, Scholia et glossae in Nicandri theriaca (scholia vetera et recentiora) Vita-scholion 11c, line 3

<<Μελισσήεντος>>· Μελισσήεντα δέ φησιν τὸν

τόπον τοῦ Ἑλικῶνος, ἐν ᾧ εὗρε τὰς Μούσας, ὃς οὕτως

ἐκλήθη ἀπὸ Μελισσέως βασιλεύσαντος τοῦ τόπου.

ε) ο Μελισσεύς ως ένας από τους Κορύβαντες που φύλαγαν και φρόντιζαν τον μικρό Διόνυσο και μάλιστα πολέμησαν και στο πλευρό του κατά την εκστρατεία του στην Ινδία, όπως αναφέρεται στα «Διονυσιακά» του Νόννου.

Την ίδια εποχή που ο Δίας μεγάλωνε εις το Ιδαίον άντρο, ο βασιλέας του νησιού ονομάζονταν Μελισσεύς και η θυγατέρα του ονομάζονταν Μέλισσα. Μελισσεύς όνομάζονταν και ένας απο τους Κουρήτες που είχαν αναλάβει την προστασία του νεογέννητου Διονύσου, σύμφωνα με τον Νόννο στο έργο του Διονυσιακά στο 13 βιβλιο του και στον στίχο 145.

Nonnus Epic., Dionysiaca
Book 13, line 145

παιδοκόμοι Κορύβαντες ἀεξομένου Διονύσου,
οἳ Φρύγα κόλπον ἔχοντες ὀρεσσιπόλῳ παρὰ Ῥείῃ
νήπιον εἰσέτι Βάκχον ἐκυκλώσαντο βοείαις,
τόν ποτε πορφυρέῳ κεκαλυμμένον οἴνοπι πέπλῳ
εὗρον ἐνὶ σκοπέλοις, κερόεν βρέφος, ἔνθα μιν Ἰνὼ
Μύστιδι παιδοκόμῳ παρακάτθετο μητρὶ Κορύνθου·  
οἳ τότε πάντες ἵκανον ἀειδομένης ἀπὸ νήσου,
Πρυμνεὺς εἱλιπόδης τε Μίμας καὶ ὀρίδρομος Ἄκμων
Δαμνεύς τ' Ὠκύθοός τε σακεσπάλος, οἷς ἅμα βαίνων
σύνδρομος Ἰδαίῳ κορυθαιόλος ἦλθε Μελισσεύς,

Τις φάλαγγες (της Ευβοίας) διοικούσαν οι ασπιδοφόροι Κορύβαντες της Εύβοιας εκείνοι που φρόντισαν τον Διόνυσο όταν μεγάλωνε ως παιδί, αυτοί που κατείχαν τον  Φρυγικό Κόλπο και πλάι στην Ρέα που διάβαινε τα βουνά περικύκλωσαν με τις ασπίδες τους τον Βάκχο που ήταν παιδί ακόμα. Τον βρήκαν κάποτε ανάμεσα στα βράχια ένα κερασφόρο βρέφος καλυμμένο με μανδύα – στο χρώμα του κρασιού, στο σημείο όπου η Ινώ τον είχε εμπιστευθεί στην Μύστιδα, την μητέρα του Κόρινθου,  από το ξακουστό νησί ήρθαν όλοι ετούτοι, ο Πρυμνέας, ο Μιμας με τα στρεβλά πόδια, ο βουνήσιος Άκμων, ο Δαμνεύς και ο ακοντιστής ο Ωκύθοος, μαζί τους πήγε και ο Μελισσεύς με το αστραφτερό κράνος, συντροφεύοντας τον Ιδαίο που ο πατέρας του Σώκος χτυπημένος από τη μανία της ασέβειας τους έδιωξε κάποτε από την θαλαζόσωστη πατρίδα τους….

Ο Μελισσεύς ήταν ο παραδοσιακός βασιλεύς- ιερέας, ένας Κορύβαντας ή Ιδαίος δάκτυλος ή Κουρήτης γνώστης της τέχνης του πολέμου αλλά και της τέχνης του μελιού και της μελισσοκομίας.

Πολλοί βεβαιώνουν ότι οι τιμώμενοι Θεοί  στην Σαμοθράκη ήταν οι ίδιοι με τους θεούς των Καβείρων, τους Κύρβαντες, Κορύβαντες  τους Κουρήτας και τους Ιδαίους Δακτύλους..

Ενώ σε κείμενο του ο Στράβων αναφέρει τη σύνδεση Καβείρων και Κορυβαντων καθώς  εικάζει ότι θεωρούνται άλλοτε  τέκνα Κρόνου κι άλλοτε Διός και Καλλιόπης που έχουν διαφύγει από την Σαμοθράκη και τα έργα τους είναι μυστικά δηλαδή μυστηριώδη, ακατάληπτα, σκοτεινά και απόκρυφα.

Εδώ να υπενθυμίσω ότι η ονομασία της Σαμοθράκης είναι Μελίτη, όταν μέλιττα είναι η μέλισσα, και Μυλιττα η Αφροδίτη των Ασσυρίων που μας παραπέμπει και στον μήνα του Μέλιτος 

Όπως και οι Κορύβαντες και οι Κουρήτες είναι Φρύγες την καταγωγή, περιζωσμένοι με χάλκινα όπλα γι αυτό και τους ονομάζουν Χαλκιδέους και ότι αυτοί κλήθηκαν από  τους Τιτάνες και δόθηκαν στην Ρέα ένοπλοι για φύλακες αλλά και τροφοί του Διός. Οι Κορύβαντες μετονομάσθηκαν σε Κουρήτες και λέγονται επισης Φύλακες καθως είναι συγχρονως μαχητές είδαμε και την λέξη Ίδα στο λεξικό του Ησύχιου να ερμηνεύετε ως Ίδα= Μάχη

Σε άλλο κείμενο ταυτίζονται με τους Διόσκουρους,  οι Κάβειροι, Κορύβαντες ή Σαμοθρακες και είναι οι πρώτοι που  ναυπήγησαν/δημιούργησαν  πλοία, επίσης γνώριζαν την χρήση βοτάνων και την ίαση από δαγκώματα/τσιμπήματα με την χρήση  επωδών.

Όμοια  ως ιερείς και ένοπλοι φύλακες της Ρέας Κυβέλης είναι αυτοί που μετέχουν των ιερών μυστηρίων ενώ συγχρόνως χορεύουν και μετέχουν εν χορώ - έχοντας τύμπανα και αυλούς -που δημιουργούν θόρυβο - είναι άξιοι να παίζουν αυλό και αγαπούν να χορεύουν και να αστειεύονται. Ονομάζονται δε και Κουρήτες ή Κορύβαντες ή Κουροτρόφοι του Διός.

Diodorus Siculus Hist., Bibliotheca historica (lib. 1-20)
Book 5, chapter 64, section 4, line 4

πρῶτοι τοίνυν τῶν εἰς μνήμην παρα-

δεδομένων ᾤκησαν τῆς Κρήτης περὶ τὴν Ἴδην οἱ

προσαγορευθέντες Ἰδαῖοι Δάκτυλοι. τούτους δ' οἱ

μὲν ἑκατὸν τὸν ἀριθμὸν γεγονέναι παραδεδώκασιν,

οἱ δὲ δέκα φασὶν ὑπάρχοντας τυχεῖν ταύτης τῆς

προσηγορίας, τοῖς ἐν ταῖς χερσὶ δακτύλοις ὄντας

ἰσαρίθμους. ἔνιοι δ' ἱστοροῦσιν, ὧν ἐστι καὶ Ἔφο-

ρος, τοὺς Ἰδαίους Δακτύλους γενέσθαι μὲν κατὰ

τὴν Ἴδην τὴν ἐν Φρυγίᾳ, διαβῆναι δὲ μετὰ Μυγδό-

νος εἰς τὴν Εὐρώπην· ὑπάρξαντας δὲ γόητας ἐπι-

τηδεῦσαι τάς τε ἐπῳδὰς καὶ τελετὰς καὶ μυστήρια,

καὶ περὶ Σαμοθρᾴκην διατρίψαντας οὐ μετρίως ἐν

τούτοις ἐκπλήττειν τοὺς ἐγχωρίους· καθ' ὃν δὴ χρό-

νον καὶ τὸν Ὀρφέα, φύσει διαφόρῳ κεχορηγημένον

πρὸς ποίησιν καὶ μελῳδίαν, μαθητὴν γενέσθαι τού-

των, καὶ πρῶτον εἰς τοὺς Ἕλληνας ἐξενεγκεῖν τε-

λετὰς καὶ μυστήρια. οἱ δ' οὖν κατὰ τὴν Κρήτην

Ἰδαῖοι Δάκτυλοι παραδέδονται τήν τε τοῦ πυρὸς

χρῆσιν καὶ τὴν τοῦ χαλκοῦ καὶ σιδήρου φύσιν ἐξευ-

ρεῖν τῆς Ἀπτεραίων χώρας περὶ τὸν καλούμενον

Βερέκυνθον, καὶ τὴν ἐργασίαν δι' ἧς κατασκευάζεται·  

δόξαντας δὲ μεγάλων ἀγαθῶν ἀρχηγοὺς γεγενῆσθαι

τῷ γένει τῶν ἀνθρώπων τιμῶν τυχεῖν ἀθανάτων.

ἱστοροῦσι δ' αὐτῶν ἕνα μὲν προσαγορευθῆναι Ἡρα-

κλέα, δόξῃ δὲ διενεγκόντα θεῖναι τὸν ἀγῶνα τὸν

τῶν Ὀλυμπίων

Πρώτοι, λοιπόν, απ' όσους μνημονεύονται από την παράδοση, κατοίκησαν στην περιοχή της Ίδης στην Κρήτη οι Ιδαίοι Δάκτυλοι, όπως ονομάστηκαν. Ετούτοι, σύμφωνα με μια παράδοση, ήταν εκατό τον αριθμό, ενώ άλλοι λένε πως ήταν μόνο δέκα που έλαβαν αυτή την ονομασία, ισάριθμοι με τα δάχτυλα των χεριών. Μερικοί, όμως, μεταξύ των οποίων και ο Έφορος, ιστορούν πως οι Ιδαίοι Δάκτυλοι γεννήθηκαν στην Ίδη της Φρυγίας και πως πέρασαν στην Ευρώπη με τον Μύγδονα

καθώς ήταν γητευτές, επιδίδονταν στα ξόρκια, τις τελετές και τα μυστήρια και ζώντας ένα διάστημα στη Σαμοθράκη εξέπληξαν σε μεγάλο βαθμό τους εκεί κατοίκους την ίδια περίοδο και ο Ορφέας, προικισμένος με ξεχωριστή ικανότητα στην ποίηση και τη μελωδία, έγινε μαθητής τους κι έφερε πρώτος στους Έλληνες τις τελετές και τα μυστήρια. Για τους Ιδαίους Δακτύλους της Κρήτης παραδίδεται πως ανακάλυψαν τη χρήση της φωτιάς, τη φύση του χαλκού και του σιδήρου στη χώρα των Απτεραίων στο λεγόμενο Βερέκυνθο, καθώς και τον τρόπο επεξεργασίας τους επειδή θεωρήθηκαν πως ήταν οι εισηγητές μεγάλων αγαθών για το ανθρώπινο γένος έτυχαν τιμών αθανάτων...

65. Μετά τους Ιδαίους Δακτύλους, συνεχίζει η εξιστόρηση, έγιναν οι εννέα Κουρήτες. Γι' αυτούς άλλοι μύθοι λένε πως ήταν γηγενείς και άλλοι πως ήταν απόγονοι των Ιδαίων Δακτύλων. Ετούτοι κατοικούσαν στα δασωμένα μέρη και τα φαράγγια των βουνών και γενικά στους τόπους που τους παρείχαν φυσική στέγη και προστασία, επειδή δεν είχε ανακαλυφθεί ακόμη το χτίσιμο σπιτιών. Καθώς διακρίνονταν για τη σύνεση τους, έδειξαν στους ανθρώπους πολλά χρήσιμα πράγματα-

 διότι εκείνοι πρώτοι συγκέντρωσαν τα πρόβατα σε κοπάδια, εξημέρωσαν τα υπόλοιπα είδη των ζώων που βόσκουν και ανακάλυψαν τη μελισσοκομία. Έτσι, ετούτοι εισηγήθηκαν την τέχνη του τόξου και του κυνηγιού, τη συναναστροφή και τη συμβίωση μεταξύ των ανθρώπων, αλλά ήταν και οι πρώτοι που δίδαξαν την ομόνοια και κάποια ευταξία στην κοινωνική ζωή. Ανακάλυψαν, επίσης, τα ξίφη, τα κράνη και τους πολεμικούς χορούς, μέσω των οποίων έκαναν μεγάλη φασαρία και εξαπατούσαν τον Κρόνο.

 Λένε, λοιπόν, πως σ' αυτούς, κρυφά από τον πατέρα Κρόνο, παρέδωσε τον Δία η μητέρα του η Ρέα κι εκείνοι τον πήραν και τον ανάθρεψαν εφόσον, όμως, πρόκειται να μιλήσουμε αναλυτικά γι' αυτά, είναι ανάγκη να πιάσουμε τη διήγηση από λίγο νωρίτερα…


συνεχίζεται...