Για ένα συγγραφέα ο γυναικείος πλανήτης είναι ίσως πιο κοντινός.
Κι αυτό γιατί ένα από τα βασικά του εργαλεία είναι η διαίσθηση: Αρχέγονο, εγγενές στοιχείο του θήλεος. Δεν είναι, όμως, μόνο αυτό: Ο συγγραφέας είναι ο δημιουργός εκείνος που έχει το μοναδικό προνόμιο να μπαίνει κυριολεκτικά στο πετσί της. Να την υποδύεται, όχι φυσικά μέσα από κάποια εξωτερική παρενδυσία, αλλά μέσα από τη μυθοπλαστική οικειοποίηση. «Η μαντάμ Μποβαρί είμαι εγώ» είχε πει ο μεγάλος Γκιστάβ Φλομπέρ. Έμαθα πολλά από τις γυναίκες, όχι μόνο ζώντας κοντά τους, αλλά γράφοντας γι' αυτές. Η πρώτη συνθήκη, φυσικά, είναι κάτι που έχω κοινό με το ήμισυ σχεδόν του πλανήτη. Η δεύτερη, ωστόσο, χωρίς να συγκρίνεται σε πλούτο εμπειριών και ουσίας με την πρώτη, με έχει ενίοτε βυθίσει σε καταστάσεις που με πλούτισαν αναπάντεχα.
Τη μοναδική φορά που έγραψα ένα βιβλίο με κεντρική ηρωίδα γυναίκα («Σαν τον Κλέφτη μες στη Νύχτα»), είχα περάσει έναν ολόκληρο χρόνο νιώθοντας «αλλού». Υποχρεωμένος έκ των συνθηκών να καταδυθώ στα σπηλαιώδη βάθη του Άλλου, του Έτερου φύλου, ανέσυρα όλα όσα είχα μάθει για, αλλά και από το «αντίπαλον δέος». Μαγεύτηκα, έμαθα, κατάλαβα.
Ζώντας με γυναίκες, σταδιακά κατανόησα ότι μόνο μέσα από αυτή την Ετερότητα, μέσα από την αγκαλιά, μέσα από τη χοάνη της γυναικείας ύπαρξης, μπορεί κανείς να εκχωρήσει κομμάτι του εαυτού του, μπορεί δηλαδή να ξαναϋπάρξει. Δεν το γράφω αυτό τυχαία. Ίσως αυτό που έμαθα, αυτό που κατάλαβα πιο πολύ από τις γυναίκες είναι ακριβώς αυτή η δυνατότητα, αυτή η ανάγκη, αυτή η ευλογία του ανθρώπου, να είναι σε θέση να εκχωρεί ένα κομμάτι του εαυτού του στον Άλλον. Το «ενδεχόμενο» είναι πάντα μέσα από τον Άλλον. Κι ο συγκεκριμένος Άλλος, η γυναίκα, είναι τόσο ίδιος όσο και αλλιώτικος.
Ο άντρας μπροστά στη γυναίκα νιώθει μια «βλάβη». Κάτι που συνήθως δεν μπορεί να εξηγήσει με «χαρτί και μολύβι» και, επειδή τον βολεύει, το καταχωρεί με ευκολία στο κεφάλαιο «διαφορετικότητα». Εξ ιδίας εμπειρίας, πολλές φορές λέω πως ίσως έτσι είναι και καλύτερα. Γλιτώνεις από ένα σωρό σενάρια, ένα σωρό ενδεχόμενα, που αυτή σου η αδυναμία κατανόησης του γυναικείου μηχανισμού κατασκευάζει ως επιβιωτικό οχυρό. Όμως, για έναν άνθρωπο που είχε φάει τα καλύτερά του χρόνια, αφουγκραζόμενος κάθε λεπτό διαχωρισμό της εσωτερικής του δόνησης και ξέροντας, σχεδόν πάντοτε, πότε αυτός είναι επιθυμία, πότε άμυνα, πότε οδύνη, ε, για έναν τέτοιο τύπο, αρχίζουν τα δύσκολα, θέλεις να μάθεις, ανοίγεσαι, αλλά ταυτόχρονα συγκρίνεις, παρατηρείς, μπερδεύεσαι, αντιδράς σύνθετα, ενώ εκείνο που σου ζητιέται είναι το αντίστροφο.
Συμβουλή: Μην απορροφάστε, μην πασχίζετε να εξηγήσετε τη γυναικεία συμπεριφορά στις λεπτομέρειες. Είναι διαφορετική επειδή έτσι πρέπει να είναι. Ή μη γίνετε συγγραφείς.
Εκείνο, όμως, που έχει εξαιρετικά «διδακτικό» ενδιαφέρον για έναν άντρα είναι η «φυσική» τους, η αβίαστη πρόσληψη του κόσμου.
Ο χρόνος: Η μαγική λέξη. Ένα από τα κύρια διδάγματα που εισέπραξα από τη γυναίκα είναι η διαχείριση του πανδαμάτορος. Η γυναίκα (ίσως λόγω κύκλου, ίσως λόγω της «μαγικής» της διάστασης), προλαμβάνει το χρόνο πολύ πιο ποιητικά, αφάνταστα πιο αρμονικά από τον άντρα. Για έναν τύπο σαν κι εμένα που παλαντζάρει, μεταξύ μαθηματικών και ποίησης, μεταξύ πεζού και στίχων, η γυναικεία χρονική αντίληψη μου άνοιξε μια πόρτα, ένα ρυάκι μάλλον, προς τον αναβλύζοντα χρόνο, εκείνον που δεν μετράται ούτε προσμετράται, εκείνον που απλώς υπάρχει.
Η γυναίκα ανάλογα επιμηκύνει και συστέλλει τα δευτερόλεπτα, τα λεπτά, τις ώρες, τις μέρες.
Η γυναίκα νοηματοδοτεί τη διάρκεια, επενδύει το χρόνο με ποιότητα και σημασία.
Η γυναίκα δεν ψάχνει για λύσεις, ψάχνει για επαφή, δεν βάζει στόχους, ζει το ταξίδι, δεν εισχωρεί, υποδέχεται.
Η γυναίκα μου δίδαξε την υπομονή, την αξία του να συζητάς και νά μην ψάχνεις αμέσως για λύσεις, το να αφήνεις τα πράγματα να «λιώσουν» πριν πάρεις αποφάσεις.
Η σχέση μου με τις γυναίκες μου λείανε κάτι που είναι μαζί τυραννικό και υπέροχο: Την αίσθηση (άλλοτε σκοτεινή, άλλοτε καταύγαστη) της μοναξιάς ενός χαμένου παράδεισου.
Η γυναίκα μου έμαθε ότι η εξορία αυτή δεν είναι μόνο δική μου.
Και τη μοναξιά, η γυναίκα τη διαχειρίζεται με όρους χλωρίδας, τη διαπραγματεύεται με συνθήκες πανίδας: Τη χρωματίζει, της δίνει τόπο, οσμή, γεύση, αφή... Της δίνει νόημα.
Εν κατακλείδι: Ο άντρας παίζει τον αγώνα, η γυναίκα ξέρει το σκορ.
Κι αυτό γιατί ένα από τα βασικά του εργαλεία είναι η διαίσθηση: Αρχέγονο, εγγενές στοιχείο του θήλεος. Δεν είναι, όμως, μόνο αυτό: Ο συγγραφέας είναι ο δημιουργός εκείνος που έχει το μοναδικό προνόμιο να μπαίνει κυριολεκτικά στο πετσί της. Να την υποδύεται, όχι φυσικά μέσα από κάποια εξωτερική παρενδυσία, αλλά μέσα από τη μυθοπλαστική οικειοποίηση. «Η μαντάμ Μποβαρί είμαι εγώ» είχε πει ο μεγάλος Γκιστάβ Φλομπέρ. Έμαθα πολλά από τις γυναίκες, όχι μόνο ζώντας κοντά τους, αλλά γράφοντας γι' αυτές. Η πρώτη συνθήκη, φυσικά, είναι κάτι που έχω κοινό με το ήμισυ σχεδόν του πλανήτη. Η δεύτερη, ωστόσο, χωρίς να συγκρίνεται σε πλούτο εμπειριών και ουσίας με την πρώτη, με έχει ενίοτε βυθίσει σε καταστάσεις που με πλούτισαν αναπάντεχα.
Τη μοναδική φορά που έγραψα ένα βιβλίο με κεντρική ηρωίδα γυναίκα («Σαν τον Κλέφτη μες στη Νύχτα»), είχα περάσει έναν ολόκληρο χρόνο νιώθοντας «αλλού». Υποχρεωμένος έκ των συνθηκών να καταδυθώ στα σπηλαιώδη βάθη του Άλλου, του Έτερου φύλου, ανέσυρα όλα όσα είχα μάθει για, αλλά και από το «αντίπαλον δέος». Μαγεύτηκα, έμαθα, κατάλαβα.
Ζώντας με γυναίκες, σταδιακά κατανόησα ότι μόνο μέσα από αυτή την Ετερότητα, μέσα από την αγκαλιά, μέσα από τη χοάνη της γυναικείας ύπαρξης, μπορεί κανείς να εκχωρήσει κομμάτι του εαυτού του, μπορεί δηλαδή να ξαναϋπάρξει. Δεν το γράφω αυτό τυχαία. Ίσως αυτό που έμαθα, αυτό που κατάλαβα πιο πολύ από τις γυναίκες είναι ακριβώς αυτή η δυνατότητα, αυτή η ανάγκη, αυτή η ευλογία του ανθρώπου, να είναι σε θέση να εκχωρεί ένα κομμάτι του εαυτού του στον Άλλον. Το «ενδεχόμενο» είναι πάντα μέσα από τον Άλλον. Κι ο συγκεκριμένος Άλλος, η γυναίκα, είναι τόσο ίδιος όσο και αλλιώτικος.
Ο άντρας μπροστά στη γυναίκα νιώθει μια «βλάβη». Κάτι που συνήθως δεν μπορεί να εξηγήσει με «χαρτί και μολύβι» και, επειδή τον βολεύει, το καταχωρεί με ευκολία στο κεφάλαιο «διαφορετικότητα». Εξ ιδίας εμπειρίας, πολλές φορές λέω πως ίσως έτσι είναι και καλύτερα. Γλιτώνεις από ένα σωρό σενάρια, ένα σωρό ενδεχόμενα, που αυτή σου η αδυναμία κατανόησης του γυναικείου μηχανισμού κατασκευάζει ως επιβιωτικό οχυρό. Όμως, για έναν άνθρωπο που είχε φάει τα καλύτερά του χρόνια, αφουγκραζόμενος κάθε λεπτό διαχωρισμό της εσωτερικής του δόνησης και ξέροντας, σχεδόν πάντοτε, πότε αυτός είναι επιθυμία, πότε άμυνα, πότε οδύνη, ε, για έναν τέτοιο τύπο, αρχίζουν τα δύσκολα, θέλεις να μάθεις, ανοίγεσαι, αλλά ταυτόχρονα συγκρίνεις, παρατηρείς, μπερδεύεσαι, αντιδράς σύνθετα, ενώ εκείνο που σου ζητιέται είναι το αντίστροφο.
Συμβουλή: Μην απορροφάστε, μην πασχίζετε να εξηγήσετε τη γυναικεία συμπεριφορά στις λεπτομέρειες. Είναι διαφορετική επειδή έτσι πρέπει να είναι. Ή μη γίνετε συγγραφείς.
Εκείνο, όμως, που έχει εξαιρετικά «διδακτικό» ενδιαφέρον για έναν άντρα είναι η «φυσική» τους, η αβίαστη πρόσληψη του κόσμου.
Ο χρόνος: Η μαγική λέξη. Ένα από τα κύρια διδάγματα που εισέπραξα από τη γυναίκα είναι η διαχείριση του πανδαμάτορος. Η γυναίκα (ίσως λόγω κύκλου, ίσως λόγω της «μαγικής» της διάστασης), προλαμβάνει το χρόνο πολύ πιο ποιητικά, αφάνταστα πιο αρμονικά από τον άντρα. Για έναν τύπο σαν κι εμένα που παλαντζάρει, μεταξύ μαθηματικών και ποίησης, μεταξύ πεζού και στίχων, η γυναικεία χρονική αντίληψη μου άνοιξε μια πόρτα, ένα ρυάκι μάλλον, προς τον αναβλύζοντα χρόνο, εκείνον που δεν μετράται ούτε προσμετράται, εκείνον που απλώς υπάρχει.
Η γυναίκα ανάλογα επιμηκύνει και συστέλλει τα δευτερόλεπτα, τα λεπτά, τις ώρες, τις μέρες.
Η γυναίκα νοηματοδοτεί τη διάρκεια, επενδύει το χρόνο με ποιότητα και σημασία.
Η γυναίκα δεν ψάχνει για λύσεις, ψάχνει για επαφή, δεν βάζει στόχους, ζει το ταξίδι, δεν εισχωρεί, υποδέχεται.
Η γυναίκα μου δίδαξε την υπομονή, την αξία του να συζητάς και νά μην ψάχνεις αμέσως για λύσεις, το να αφήνεις τα πράγματα να «λιώσουν» πριν πάρεις αποφάσεις.
Η σχέση μου με τις γυναίκες μου λείανε κάτι που είναι μαζί τυραννικό και υπέροχο: Την αίσθηση (άλλοτε σκοτεινή, άλλοτε καταύγαστη) της μοναξιάς ενός χαμένου παράδεισου.
Η γυναίκα μου έμαθε ότι η εξορία αυτή δεν είναι μόνο δική μου.
Και τη μοναξιά, η γυναίκα τη διαχειρίζεται με όρους χλωρίδας, τη διαπραγματεύεται με συνθήκες πανίδας: Τη χρωματίζει, της δίνει τόπο, οσμή, γεύση, αφή... Της δίνει νόημα.
Εν κατακλείδι: Ο άντρας παίζει τον αγώνα, η γυναίκα ξέρει το σκορ.
