Σφίγξ, ἡ, gen. Σφιγγός, Boeot. φίξ, Φῑκός:—Sphinx,
Φῖκ' ὀλοήν Hes.Th.326 (where the Boeot. form Φίξ is given by Sch., cf. Pl. Cra.414d), cf. Apollod.3.5.8; on the riddle of the S. guessed by Oedipus, Ath.10.456b, Arg.S.OT, A.Frr.235-7, E.Ph.1507 (anap.), cf. Sch.E.Ph.45, Str.17.1.28,32; cf. ἀνδρόσφιγξ; σφίγγες καὶ γρῦπες as ornaments of a precinct of Dionysus, Hdt.4.79; Sphinxes on a shield, E.El.471 (lyr.).
metaph. of rapacious persons, Anaxil.22, Carm.Pop.46.24,33; Μεγαρικαὶ ς., = πόρναι, Call. Com.23: also of those who speak riddles, Σφίγγ' ἄρρεν', οὐ μάγειρον Strato Com.1.1; ἡ ἀφροσύνη . . ς. ἐστιν Cebes 3.
a kind of ape, found in Ethiopia, Agatharch.73, Artem. ap. Str.16.4.16, Plin.HN 8.72, Ael.NA16.15, and v. σφιγγίον 11. (The form Φίξ connects the name with Mount Φίκιον in Boeotia, cf. Sch.Hes. l.c., and is found in Plaut.Aul.701, Picis divitiis qui aureos montis colunt ego solus supero; cf. Non.p.222 L.; Βῖκας = Σφίγγας, Hsch. (Σφίγξ may be a later form); Σφίξ, gen. Σφικός, Choerob. (Sophronius) in Theod.p.400H.)
Plutarchus Biogr., Phil., Bruta animalia ratione uti (985d-992e)
Stephanus page 988, section A, line 1
ἀλλὰ καὶ Κρομμυωνίαν τινὰ σῦν ἀκούεις, ἣ
πράγματα πολλά, θῆλυ θηρίον οὖσα, τῷ Θησεῖ παρέσχε· |
καὶ τὴν Σφίγγα ἐκείνην οὐκ ἂν ὤνησεν ἡ σοφία περὶ τὸ
Φίκιον ἄνω καθεζομένην, αἰνίγματα καὶ γρίφους πλέκου-
σαν, εἰ μὴ ῥώμῃ καὶ ἀνδρείᾳ πολὺ τῶν Καδμείων ἐπε-
κράτει.
Stephanus page 988, section A, line 1
ἀλλὰ καὶ Κρομμυωνίαν τινὰ σῦν ἀκούεις, ἣ
πράγματα πολλά, θῆλυ θηρίον οὖσα, τῷ Θησεῖ παρέσχε· |
καὶ τὴν Σφίγγα ἐκείνην οὐκ ἂν ὤνησεν ἡ σοφία περὶ τὸ
Φίκιον ἄνω καθεζομένην, αἰνίγματα καὶ γρίφους πλέκου-
σαν, εἰ μὴ ῥώμῃ καὶ ἀνδρείᾳ πολὺ τῶν Καδμείων ἐπε-
κράτει.
Η Σφίγγα θηλυκό θηρίον καθισμένη εις το Φίκιον όρος που θέτει τα αινίγματα και τους γρίφους
<Palaephatus> Myth., De incredibilibus
Section 4, line 31
κηρύττει δὲ ὁ
Κάδμος τῷ ἀποκτενοῦντι τὴν Σφίγγα χρήματα δώσειν
πολλά.
Section 4, line 31
κηρύττει δὲ ὁ
Κάδμος τῷ ἀποκτενοῦντι τὴν Σφίγγα χρήματα δώσειν
πολλά.
Ο Κάδμος την έχει επικηρυξει και προσφέρει πολλά χρήματα σε όποιον την σκοτώσει.
<Palaephatus> Myth., De incredibilibus
Section 4, line 36
ἐλθὼν οὖν ὁ Οἰδίπους, <ἀνὴρ Κορίνθιος> τά
τε πολεμικὰ ἀγαθός, ἵππον ἔχων ποδώκη, καὶ λόχους
τῶν Καδμείων ποιήσας καὶ διὰ νυκτὸς ἐξιὼν καὶ
ἐνεδρεύσας αὐτήν, <εὗρε τὸ αἴνιγμα> [τουτέστι τὴν
ἐνέδραν] καὶ ἀπέκτεινεν τὴν Σφίγγα.
Section 4, line 36
ἐλθὼν οὖν ὁ Οἰδίπους, <ἀνὴρ Κορίνθιος> τά
τε πολεμικὰ ἀγαθός, ἵππον ἔχων ποδώκη, καὶ λόχους
τῶν Καδμείων ποιήσας καὶ διὰ νυκτὸς ἐξιὼν καὶ
ἐνεδρεύσας αὐτήν, <εὗρε τὸ αἴνιγμα> [τουτέστι τὴν
ἐνέδραν] καὶ ἀπέκτεινεν τὴν Σφίγγα.
Athenaeus Soph., Deipnosophistae
Book 6, Kaibel paragraph 63, line 29
τὴν δ' οὐχὶ Θηβῶν, ἀλλ' ὅλης τῆς Ἑλλάδος
Σφίγγα περικρατοῦσαν,
Αἰτωλὸς ὅστις ἐπὶ πέτρας καθήμενος,
ὥσπερ ἡ παλαιά,
τὰ σώμαθ' ἡμῶν πάντ' ἀναρπάσας φέρει,
κοὐκ ἔχω μάχεσθαι·
Αἰτωλικὸν γὰρ ἁρπάσαι τὰ τῶν πέλας,
νῦν δὲ καὶ τὰ πόρρω·
μάλιστα μὲν δὴ σχόλασον αὐτός· εἰ δὲ μή,
Οἰδίπουν τιν' εὑρέ,
τὴν Σφίγγα ταύτην ὅστις ἢ κατακρημνιεῖ
Book 6, Kaibel paragraph 63, line 29
τὴν δ' οὐχὶ Θηβῶν, ἀλλ' ὅλης τῆς Ἑλλάδος
Σφίγγα περικρατοῦσαν,
Αἰτωλὸς ὅστις ἐπὶ πέτρας καθήμενος,
ὥσπερ ἡ παλαιά,
τὰ σώμαθ' ἡμῶν πάντ' ἀναρπάσας φέρει,
κοὐκ ἔχω μάχεσθαι·
Αἰτωλικὸν γὰρ ἁρπάσαι τὰ τῶν πέλας,
νῦν δὲ καὶ τὰ πόρρω·
μάλιστα μὲν δὴ σχόλασον αὐτός· εἰ δὲ μή,
Οἰδίπουν τιν' εὑρέ,
τὴν Σφίγγα ταύτην ὅστις ἢ κατακρημνιεῖ
Και η μάχη με τον Οιδίποδα κατά την νυχτερινή ενέδρα που θα οδηγήσει τον θάνατος της.
Diodorus Siculus Hist., Bibliotheca historica (lib. 1-20)
Book 4, chapter 64, section 3, line 1
καθ' ὃν δὴ χρόνον μυθολογοῦσι σφίγγα,
δίμορφον θηρίον, παραγενομένην εἰς τὰς Θήβας
αἴνιγμα προτιθέναι τῷ δυναμένῳ λῦσαι, καὶ πολ-
λοὺς ὑπ' αὐτῆς δι' ἀπορίαν ἀναιρεῖσθαι.
Diodorus Siculus Hist., Bibliotheca historica (lib. 1-20)
Book 4, chapter 64, section 4, line 6
ἐνταῦθα
τὴν μὲν σφίγγα κατὰ τὸν μυθολογούμενον χρησμὸν
ἑαυτὴν κατακρημνίσαι, τὸν δ' Οἰδίπουν γήμαντα
τὴν ἀγνοουμένην ὑφ' ἑαυτοῦ μητέρα γεννῆσαι δύο
μὲν υἱοὺς Ἐτεοκλέα καὶ Πολυνείκην, δύο δὲ θυγα-
τέρας Ἀντιγόνην καὶ Ἰσμήνην.
Agatharchides Geogr., De mari Erythraeo (excerpta)
Section 7, line 17
… Σφίγγα δὲ τοῖς τῶν Θηβαίων παισὶν αἴνιγμα προβάλλουσαν…
Section 7, line 17
… Σφίγγα δὲ τοῖς τῶν Θηβαίων παισὶν αἴνιγμα προβάλλουσαν…
Pausanias Perieg., Graeciae descriptio
Book 9, chapter 26, section 2, line 2
προ-
ελθόντων δὲ τὸ ὄρος ἐστὶν ὅθεν τὴν Σφίγγα λέγουσιν
ὁρμᾶσθαι ἐπ' ὀλέθρῳ τῶν ἁρπαζομένων αἴνιγμα ᾄδου-
σαν· οἱ δὲ κατὰ λῃστείαν σὺν δυνάμει ναυτικῇ πλα-
νωμένην φασὶν αὐτὴν ἐς τὴν πρὸς Ἀνθηδόνι σχεῖν
θάλασσαν, καταλαβοῦσαν δὲ τὸ ὄρος τοῦτο ἁρπαγαῖς
χρῆσθαι, πρὶν ἐξεῖλεν Οἰδίπους αὐτὴν ὑπερβαλόμενος
πλήθει στρατιᾶς ἣν ἀφίκετο ἔχων ἐκ Κορίνθου.
Book 9, chapter 26, section 2, line 2
προ-
ελθόντων δὲ τὸ ὄρος ἐστὶν ὅθεν τὴν Σφίγγα λέγουσιν
ὁρμᾶσθαι ἐπ' ὀλέθρῳ τῶν ἁρπαζομένων αἴνιγμα ᾄδου-
σαν· οἱ δὲ κατὰ λῃστείαν σὺν δυνάμει ναυτικῇ πλα-
νωμένην φασὶν αὐτὴν ἐς τὴν πρὸς Ἀνθηδόνι σχεῖν
θάλασσαν, καταλαβοῦσαν δὲ τὸ ὄρος τοῦτο ἁρπαγαῖς
χρῆσθαι, πρὶν ἐξεῖλεν Οἰδίπους αὐτὴν ὑπερβαλόμενος
πλήθει στρατιᾶς ἣν ἀφίκετο ἔχων ἐκ Κορίνθου.
Pausanias Perieg., Graeciae descriptio
Book 9, chapter 26, section 3, line 9
ὁπότε οὖν τῇ Σφιγγὶ
ἀμφισβητήσων τις ἀφίκοιτο τῆς ἀρχῆς – γενέσθαι
γὰρ τῷ Λαΐῳ ἐκ παλλακῶν υἱοὺς καὶ τὰ χρησθέντα
ἐκ Δελφῶν ἐς Ἐπικάστην μόνην καὶ τοὺς ἐξ ἐκείνης
ἔχειν παῖδας – , τὴν οὖν Σφίγγα χρῆσθαι σοφίσμασιν
ἐς τοὺς ἀδελφούς, ὡς τὸν Κάδμῳ γενόμενον χρησμὸν
εἰδεῖεν ἂν Λαΐου γε ὄντες· οὐκ ἔχοντας δὲ αὐτοὺς
ἀποκρίνασθαι θανάτῳ ζημιοῦν, ἅτε οὐ προσηκόντως
ἀμφισβητοῦντας γένους τε καὶ ἀρχῆς.
Όπως και η ονομασία που της δίνεται ως Φίγα ή Φίκα ή Βίκας εκ του Φίκιου όρους όπου κάθεται ή εδρευει κατά μεγάλη πιθανότητα.
Το Εις Φιγαν ή Εις Φικαν ή Εις Βικαν ή Εις Φίγγιον δηλαδή προς το (όρος) Φίκα, Φίγαν ή Βικαν ή Φίγιον έδωσε και το όνομα στην Σφίγγα. Όπως σήμερα έμεινε και χρησιμοποιειτε το Istanbul (Εις την Πόλην) ακόμα και από τους Τούρκους που φυσικά δεν γνωρίζουν ότι μιλουν και προφέρουν το Εις την Πόλην !!!
Plato Phil., Cratylus
Stephanus page 414, section d, line 4
ὥσπερ καὶ τὴν Σφίγγα ἀντὶ “φικὸς” “σφίγγα” καλοῦσιν, καὶ ἄλλα πολλά.
Stephanus page 414, section d, line 4
ὥσπερ καὶ τὴν Σφίγγα ἀντὶ “φικὸς” “σφίγγα” καλοῦσιν, καὶ ἄλλα πολλά.
Aelius Herodianus et Pseudo-Herodianus Gramm., Rhet., Περὶ ὀρθογραφίας
Part+volume 3,2, page 600, line 7
<φῖγα> φῖκα σφίγγα.
Hesychius Lexicogr., Lexicon (Α – Ο)
Alphabetic letter beta, entry 606, line 1
Alphabetic letter beta, entry 606, line 1
<Βῖκας>· σφίγγας
<Φῖγα>· φῖκα. σφίγγα
<Φίκιον>· ὄρος Θηβῶν
<Φίκιον>· ὄρος Θηβῶν
Scholia In Hesiodum, Scholia in theogoniam (scholia vetera)
Verse 326, line 1
<Φῖκ' ὀλοήν:> τὴν Σφίγγα λέγει.
Ολέθρια Φίκα ονομάζουν την Σφίγγα
Και τα παιδιά της Νιόβης από σφίγγες αρπάζονται καθώς τα τοξεύουν το ζευγάρι των Απόλλωνος και Αρτέμιδος.
Pausanias Perieg., Graeciae descriptio
Book 5, chapter 11, section 2, line 8
τῶν ποδῶν δὲ
ἑκατέρῳ τῶν ἔμπροσθεν παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων
ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασμένοι καὶ ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης
τοὺς παῖδας Ἀπόλλων κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεμις.
Book 5, chapter 11, section 2, line 8
τῶν ποδῶν δὲ
ἑκατέρῳ τῶν ἔμπροσθεν παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων
ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασμένοι καὶ ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης
τοὺς παῖδας Ἀπόλλων κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεμις.
Claudius Aelianus Soph., De natura animalium
Book 12, section 7, line 41
καὶ τὴν σφίγγα μέντοι
τὴν διφυῆ Αἰγύπτιοί τε χειρουργοὶ γλύφοντες καὶ
Θηβαῖοι μῦθοι κομπάζοντες δίμορφον ἡμῖν πειρῶνται
δεικνύναι, σεμνύνοντες τῇ τε τοῦ παρθενωποῦ καὶ
τῇ τοῦ λεοντοειδοῦς σώματος κράσει αὐτήν.
Book 12, section 7, line 41
καὶ τὴν σφίγγα μέντοι
τὴν διφυῆ Αἰγύπτιοί τε χειρουργοὶ γλύφοντες καὶ
Θηβαῖοι μῦθοι κομπάζοντες δίμορφον ἡμῖν πειρῶνται
δεικνύναι, σεμνύνοντες τῇ τε τοῦ παρθενωποῦ καὶ
τῇ τοῦ λεοντοειδοῦς σώματος κράσει αὐτήν.
Claudius Aelianus Soph., De natura animalium
Book 12, section 38, line 1
Τὴν σφίγγα ὑπόπτερον γράφουσί τε καὶ πλάττουσι πᾶν ὅσον περὶ χειρουργίαν σπουδαῖον καὶ πεπονημένον.
Pseudo-Apollodorus Myth., Bibliotheca (sub nomine Apollodori)
Chapter 3, section 52, line 5
ἔπεμψε
γὰρ Ἥρα Σφίγγα, ἣ μητρὸς μὲν Ἐχίδνης ἦν πατρὸς
δὲ Τυφῶνος, εἶχε δὲ πρόσωπον μὲν γυναικός, στῆθος
δὲ καὶ βάσιν καὶ οὐρὰν λέοντος καὶ πτέρυγας ὄρνιθος.
Και οι γλύπτες οι Αιγύπτιοι την εμφανίζουν ή την απεικονίζουν ως δίμορφο με σεμνότητα απέναντι στο παρθενικό αλλά και στο λεοντοειδές κορμί της και την κράση της. Όπως και άλλοι την παρουσιάζουν στολισμένη με φτερά που της δίνουν τη δυνατότητα να πετά.
Άλλοι συγγραφείς όπως ο Απολλόδωρος της δίνει μητέρα την ‘Εχιδνα και πατέρα τον Τυφώνα, την παρουσιάζει με πρόσωπο και στήθος γυναικείο και κορμό αλλα και ουρά λέοντος και με πτερά πουλιού.
Socrates Hist., Fragmenta
Fragment 13, line 1
Schol. Eur. Phoen, 45: Τὴν δὲ Σφίγγα οἱ μὲν λέ γουσιν ἔχειν πρόσωπον παρθένου, στῆθος δὲ καὶ πόδας λέοντος, πτερὰ δὲ ὄρνιθος· Σωκράτης δὲ αὐτήν φησι χρησμολόγον δύσγνωστα μαντευομένην· ἅπερ ἀγνοοῦντες οἱ Θηβαῖοι καὶ ἐναντίως αὐτοῖς χρώμενοι ἀπώλοντο.
Fragment 13, line 1
Schol. Eur. Phoen, 45: Τὴν δὲ Σφίγγα οἱ μὲν λέ γουσιν ἔχειν πρόσωπον παρθένου, στῆθος δὲ καὶ πόδας λέοντος, πτερὰ δὲ ὄρνιθος· Σωκράτης δὲ αὐτήν φησι χρησμολόγον δύσγνωστα μαντευομένην· ἅπερ ἀγνοοῦντες οἱ Θηβαῖοι καὶ ἐναντίως αὐτοῖς χρώμενοι ἀπώλοντο.
Ο Σωκράτης ισχυρίζεται ότι ήταν μάντισσα και χρησμολόγος με δυσανάγνωστους χρησμούς, κι οι αγνοούντες τους χρησμούς της Θηβαίοι χάνονται αφού δεν μπορούσαν να τους λύσουν και να τους καταλάβουν.
Mnaseas Perieg., Fragmenta
Fragment 48, line 11
ὁ δὲ τὴν λεοντοπρόσωπον Σφίγγα·
Fragment 48, line 11
ὁ δὲ τὴν λεοντοπρόσωπον Σφίγγα·
Ο Μνασέας την παρουσιάζει με πρόσωπο λέοντος κι όχι γυναικός, όπως φαίνεται στα παραπάνω κείμενα.
Clemens Alexandrinus Theol., Stromata
Book 5, chapter 5, section 31, subsection 5, line 1
Διὰ τοῦτό τοι καὶ Αἰγύπτιοι πρὸ τῶν ἱερῶν τὰς σφίγγας ἱδρύον-
ται, ὡς αἰνιγματώδους τοῦ περὶ θεοῦ λόγου καὶ ἀσαφοῦς ὄντος…
Book 5, chapter 5, section 31, subsection 5, line 1
Διὰ τοῦτό τοι καὶ Αἰγύπτιοι πρὸ τῶν ἱερῶν τὰς σφίγγας ἱδρύον-
ται, ὡς αἰνιγματώδους τοῦ περὶ θεοῦ λόγου καὶ ἀσαφοῦς ὄντος…
Ο Κλήμης ο Αλεξανδρινός αναφέρει ότι οι Αιγύπτιοι πριν από τα ιερά τους τοποθετούν σφίγγες για να φυλάγουν και να φοβίζουν αλλά και για να παραπέμπουν στον αινιγματικό Θείο Λόγο καθώς και για τις αναφορές προς το Ασαφές Ον.
Αυτές αγαπούν και είναι φιλικές σε όλους τους οσίους αλλά είναι απαραίτητες ώστε να τιμωρούν τους ανόσιους.
Η καλύτερη ίσως ερμηνεία που δίδεται να φυλλάτουν τα ιερά και τα όσια του Θειου Λόγου και ο σεβασμός/φόβος που πρέπει να υπάρχει ως τιμωρία στους βέβηλους και α-νό(υ)σιους. Η φράση «αυτός είναι Σφίγγα» σημαίνει τον αινιγματικό (κατά περίσταση ή κατά συνήθεια) άνθρωπο που δεν ανοίγει το στόμα του ή δεν μπορεί κάποιος να του πάρει κουβέντα, ή και δεν εκφράζει το παραμικρό. Κάτι απαραίτητο στις μυήσεις και στις μυστηριακές τελετές, καθώς υπήρχε ο όρκος των μυημένων να μην μιλούν για όσα είδαν ή έζησαν κατά την μύηση τους, αλλα και κατά την διάρκεια των μυστηρίων που έλάμβαναν μέρος.
Στα παραπάνω κείμενα είδαμε την χρήση της σφίγγας έξω από τα ιερά των Αιγυπτίων και όχι μόνο, για τους ίδιους ακριβώς λόγους, για την προστασία των ιερών Λόγων και του Θείου Οντος που λαμβάνει ακαθόριστη μορφή κάθε φορά.
Joannes Malalas Chronogr., Chronographia
Page 51, line 8
ὁ δὲ Οἰδίπους
τέλειος γενόμενος ἔμαθεν ὅτι ἀπὸ τῆς πόλεως κατάγεται τῶν Θη-
βῶν· καὶ ἀκούσας ὅτι γυνή τις ὀνόματι Σφίγξ, λῃστρίς, ἐλυ-
μαίνετο πάντας τοὺς ἐπὶ τὰς Θήβας ἐρχομένους, καὶ στενὸν τὴν
πόλιν· σοφὸν οὖν τι βουλευσάμενος εἰς τὸ ἀναιρεῖν τὴν Σφίγγα
ἔλαβεν ἐκ τοῦ κτήματος ὅπου ἀνετράφη ἀγροίκους γενναίους, ὡς,
φησί, θέλων ἅμα τῇ Σφιγγὶ λῃστεύειν.
Page 51, line 8
ὁ δὲ Οἰδίπους
τέλειος γενόμενος ἔμαθεν ὅτι ἀπὸ τῆς πόλεως κατάγεται τῶν Θη-
βῶν· καὶ ἀκούσας ὅτι γυνή τις ὀνόματι Σφίγξ, λῃστρίς, ἐλυ-
μαίνετο πάντας τοὺς ἐπὶ τὰς Θήβας ἐρχομένους, καὶ στενὸν τὴν
πόλιν· σοφὸν οὖν τι βουλευσάμενος εἰς τὸ ἀναιρεῖν τὴν Σφίγγα
ἔλαβεν ἐκ τοῦ κτήματος ὅπου ἀνετράφη ἀγροίκους γενναίους, ὡς,
φησί, θέλων ἅμα τῇ Σφιγγὶ λῃστεύειν.
Joannes Antiochenus Hist., Fragmenta
Fragment 8, line 17
(3) Ὁ οὖν Οἰδίπους δεινότατον
[τι] βουλευσάμενος [ἐς τὸ ἀναιρεῖν τὴν Σφίγγα, ἔλαβεν
ἐκ τοῦ κτήματος ὅπου ἀνετράφη ἀγροίκους γενναίους,
προσποιούμενος θέλειν] ἑαυτὸν μετ' αὐτῆς λῃστεύειν καὶ
ἐπιτηρήσας καιρὸν λόγχῃ ἀναιρεῖται ταύτην, καὶ προά-
γει εἰς τὴν πόλιν.
Fragment 8, line 17
(3) Ὁ οὖν Οἰδίπους δεινότατον
[τι] βουλευσάμενος [ἐς τὸ ἀναιρεῖν τὴν Σφίγγα, ἔλαβεν
ἐκ τοῦ κτήματος ὅπου ἀνετράφη ἀγροίκους γενναίους,
προσποιούμενος θέλειν] ἑαυτὸν μετ' αὐτῆς λῃστεύειν καὶ
ἐπιτηρήσας καιρὸν λόγχῃ ἀναιρεῖται ταύτην, καὶ προά-
γει εἰς τὴν πόλιν.
Scholia In Aelium Aristidem, Scholia in Aelium Aristidem (scholia vetera)
Treatise Tett, Jebb pagëline-Hypothesis-Epigram 141,15, line 9
ἢ ἐπειδήπερ Οἰδίπους τὴν Σφίγγα ἐνίκησεν, ἐλέχθη ἡ Καδμεία νίκη· εἰ μὴ γὰρ ἐκείνην ἐνίκησεν, οὐκ ἂν οὐδὲ τῇ ἑαυτοῦ μητρὶ συνεγένετο, οὐδὲ τὰ λοιπὰ πάντα ὑφίστατο.
Ο Ιωάννης Μαλαλάς την παρουσιάζει ως Γυναίκα-λησταρχίνα της πόλης των Θηβών την οποία ο Οιδίπους, λαμβάνοντας την βοήθεια των γενναίων κατοίκων της περιοχής όπου έχει μεγαλώσει, την σκοτώνει ή την ρίχνει στον γκρεμό.
Η νίκη του θα ονομαστεί ως Κάδμεια νίκη αλλά κατα τον σχολιαστή είναι και το αποτέλεσμα της μετέπειτα τιμωρίας του, αν δεν την νικούσε, ούτε τη μητέρα του θα παντρεύονταν, ούτε και τα λοιπά βάσανα του θα υφίσταντο.
Αλλά και ο Αισχύλος την χαρακτηρίζει με μια σειρά αρκετά άσχημων κοσμητικών επιθέτων όπως :
Scholia In Aeschylum, Scholia in Aeschylum (scholia recentiora)
Play Th, hypothesis-verse of play 539, line 11
A. ὄνειδος] διὰ γὰρ τὴν Σφίγγα ὠνειδίζοντο Θηβαῖοι.
Play Th, hypothesis-verse of play 539, line 11
A. ὄνειδος] διὰ γὰρ τὴν Σφίγγα ὠνειδίζοντο Θηβαῖοι.
Scholia In Aeschylum, Scholia in Aeschylum (scholia vetera)
Play Th, hypothesis-epigram-scholion 772-777a, line 9
λέγει δὲ τὴν Σφίγγα τὴν ὠμόσιτον.
Scholia In Aeschylum, Scholia in Aeschylum (scholia vetera)
Play Th, hypothesis-epigram-scholion 776b, line 1
I1 ἀναρπαξάνδραν] τὴν Σφίγγα.
Play Th, hypothesis-epigram-scholion 776b, line 1
I1 ἀναρπαξάνδραν] τὴν Σφίγγα.
Scholia In Aeschylum, Scholia in Aeschylum (scholia vetera)
Play Th, hypothesis-epigram-scholion 776d, line 2
ἀναρπαξάνδραν] τὴν ἀναρπάζουσαν πολλοὺς τῶν ἀνδρῶν καὶ κατ-
εσθίουσαν, ἤγουν τὴν Σφίγγα.
Τα επίθετα που χρησιμοποιεί είναι όνειδος, ντροπή των Θηβών, ωμόσιτος αλλα και αναρπαξάνδραν αυτή που αρπάζει τους ανδρες και τους σκοτώνει.
Glossae In Herodotum, Glossae in Herodotum (= Ἡροδότου λέξεις)
Herodotus book 2, entry 36, line 1
(c.167) <Ἀνδρόσφιγγας>.
Herodotus book 2, entry 36, line 1
(c.167) <Ἀνδρόσφιγγας>.
Ενώ ο Ηρόδοτος την ονομάζει Ανδροσφίγγα.
Scholia In Sophoclem, Scholia in Sophoclem (scholia vetera)
Play OT, verse 1198, line 1
<τὰν γαμψώνυχα παρθένον> τὴν Σφίγγα.
Play OT, verse 1198, line 1
<τὰν γαμψώνυχα παρθένον> τὴν Σφίγγα.
Ο Σοφοκλής την παρουσιάζει παρθένα με γαμψά νύχια
Scholia In Euripidem, Scholia in Euripidem (scholia vetera)
Vita-argumentum-scholion sch Ph, section 45, line 15
τινὲς δέ φασιν ὅτι μία τῶν σὺν ταῖς Κάδμου θυ-
γατράσι μανεισῶν μετεβλήθη εἰς τὸ ζῷον τὴν Σφίγγα
Vita-argumentum-scholion sch Ph, section 45, line 15
τινὲς δέ φασιν ὅτι μία τῶν σὺν ταῖς Κάδμου θυ-
γατράσι μανεισῶν μετεβλήθη εἰς τὸ ζῷον τὴν Σφίγγα
…τέρας δὲ τὴν Σφίγγα λέγει, ἐπεὶ πτερωτὴ ἦν παρθένου ἔχουσα πρόσωπον, λέοντος δὲ τὸ πᾶν
σῶμα, μιξοφυὴς οὖσα:
Ο Ευρυπίδης ισχυριζεται ότι κάποια από τις Θυγατέρες του Κάδμου είναι αυτή που εχει μεταβληθεί στο ζώο Σφίγγα. Και τη θεωρεί τέρας (γήινη δήλαδή) πτερωτή δε, με πρόσωπο γυναικός αλλα με κορμί λέοντος.
Scholia In Lycophronem, Scholia in Lycophronem (scholia vetera et recentiora partim Isaac et Joannis Tzetzae) Scholion 7, line 3b
s4 αὕτη ἡ Σφὶγξ θυγάτηρ γέγονε Λαίου s
ἔμπροσθε μὲν εἶδος ἔχουσα λέοντος, ὄπισθεν δὲ ἀνθρώ-
που, φανεῖσα δὲ τοῖς ἐντοπίοις εἶπε τοιοῦτον αἴνιγμα· s
τὴν δὲ Σφίγγα λέγουσιν ἔχειν εἶδος ἔμπροσθεν *μὲν* λέον-
τος, ὄπισθεν δὲ ἀνθρώπου γρυπὸς πτέρυγας, ὄνυχας ἀε-
τοῦ καὶ τοιαῦτα τεράστια.
s4 αὕτη ἡ Σφὶγξ θυγάτηρ γέγονε Λαίου s
ἔμπροσθε μὲν εἶδος ἔχουσα λέοντος, ὄπισθεν δὲ ἀνθρώ-
που, φανεῖσα δὲ τοῖς ἐντοπίοις εἶπε τοιοῦτον αἴνιγμα· s
τὴν δὲ Σφίγγα λέγουσιν ἔχειν εἶδος ἔμπροσθεν *μὲν* λέον-
τος, ὄπισθεν δὲ ἀνθρώπου γρυπὸς πτέρυγας, ὄνυχας ἀε-
τοῦ καὶ τοιαῦτα τεράστια.
Ενώ στον Λυκόφρωνα εμφανίζεται ως κόρη του Λάιου με εμφάνιση λέοντα και η πίσω όψη της μοιάζει με άνθρωπο που φέρει πτερά γύπα καθως και γαμψά αετίσια νύχια τεράστια.
Scholia In Aeschylum, Scholia in Aeschylum (scholia vetera)
Play Th, hypothesis-epigram-scholion hyp2, line 24
ἐλθὼν δὲ
εἰς Θήβας ὁ Οἰδίπους εὗρε κακὸν αὐτοῖς ἐπικείμενον μέγα, τὴν Σφίγγα,
καὶ τὸν μὴ ἰσχύοντα λῦσαι τὸ ταύτης αἴνιγμα κατεσθίουσαν.
Και οι βυζαντινοί βέβαια συγγραφείς ως δαίμονα την παρουσιάζουν και την συνδέουν μάλιστα με τον Δαίμωνα Αλάστωρ.
Photius Lexicogr., Scr. Eccl., Theol., Lexicon (Α – Δ)
Alphabetic letter alpha, entry 898, line 1
<Ἀλάστωρ>· θηλυκῶς Νικοχάρης “τὴν ἀλάστορα Σφίγγα” ἔφη
<Ἀλάστωρ>· καὶ δαίμων τις καλεῖται ἐπεξιὼν τοὺς ἄλαστα
εἰργασμένους.
Alphabetic letter alpha, entry 898, line 1
<Ἀλάστωρ>· θηλυκῶς Νικοχάρης “τὴν ἀλάστορα Σφίγγα” ἔφη
<Ἀλάστωρ>· καὶ δαίμων τις καλεῖται ἐπεξιὼν τοὺς ἄλαστα
εἰργασμένους.
Lexica Segueriana, Collectio verborum utilium e differentibus rhetoribus et sapientibus multis (Σ<b>) (recensio aucta e cod. Co
Alphabetic entry alpha, page 74, line 16
<ἀλάστωρ>: θηλυκῶς Νικόχαρις <τὴν ἀλάστορα> ἔφη <Σφίγγα>.
Alphabetic entry alpha, page 74, line 16
<ἀλάστωρ>: θηλυκῶς Νικόχαρις <τὴν ἀλάστορα> ἔφη <Σφίγγα>.
Nicochares Comic., Fragmenta
Fragment 18, line 1
κύουσαν δέλφακα τὴν ἀλάστορα Σφίγγα
Fragment 18, line 1
κύουσαν δέλφακα τὴν ἀλάστορα Σφίγγα
Η έννοια του αλάστωρος ταυτίζετε με λέξεις όπως του εκδικητή, του τιμωρού που δεν ξεχνά, του βάνδαλου, του εξολοθρευτή, του καταστροφέα, του απεχθή, του στυγερού, του τύραννου κλπ ενώ πολλοί τον ταυτίζουν και με την Νέμεση και μια κατηγορία βέβαια δαιμονικών πνευμάτων αργότερα.
Η Σφίγγα θα ταυτισθεί με γυναίκες Παρθένες βλέπε κόρη του Κάδμου και του Λάιου, που θανατώνουν άνδρες μέσω των αινιγμάτων αλλα και του σφιξίματος τους.
Δεν μπορώ να μην αναφερθώ στην Σφίγγα που δεσπόζει δίπλα στις πυραμίδες ή πυραμιδική σφίγγα στο μέσον του πλανήτη, ως σύμβολο του Λέοντος Ηλίου. Πάμπολες θεωρίες και βιβλία για όσους θελήσουν να το ψάξουν.
Το ίδιο σύμβολο της σφίγγας όπως αυτή εμφανίζεται και στον ναό του Esneh μαζί με τα σύμβολα της Παρθένου αλλα και του Λέοντα.
Η κάρτα του ζωδίου του Ζυγού που βρισκεται δίπλα στον αστερισμό της Παρθένου, που πολλές φορές το φέρει η Παρθένος για να ζυγίσει ή να κρίνει τις ψυχές κλπ.
Και το «Ωδε η σοφία εστίν : Ο έχων νουν ψηφισάτω τον αριθμό του θηρίου». Ένα ακομα αίνιγμα. Σαν αυτά της Σφιγγός και ο αριθμός 5 στα αστέρια πάνω από την Παρθένο και το Φίκιον ή Φίκειον ή (Ει)ς Φίγγειον δηλ. προς το Φίγγειον Όρος
Και Φίκα ή φίγγα η συκειά ή η συκομουριά, συκομορέα η καταραμένη !!! αλλα Συκεάτης ή και Συκίτης και ο Διόνυσος λατρευόμενος στην πόλη της Κιλικίας Συκή, ενώ Συκεών είναι το περιβόλι το κατάφυτο με συκιές.
Athenaeus Soph., Deipnosophistae
Book 3, Kaibel paragraph 14, line 17
Σωσίβιος δ' ὁ Λάκων (FHG II 628) ἀποδεικνὺς εὕρημα Διονύσου τὴν συκῆν διὰ τοῦτό φησι καὶ Λακεδαιμονίους Συκίτην Διόνυσον τιμᾶν.
Book 3, Kaibel paragraph 14, line 17
Σωσίβιος δ' ὁ Λάκων (FHG II 628) ἀποδεικνὺς εὕρημα Διονύσου τὴν συκῆν διὰ τοῦτό φησι καὶ Λακεδαιμονίους Συκίτην Διόνυσον τιμᾶν.
Hesychius Lexicogr., Lexicon (Π – Ω)
Alphabetic letter sigma, entry 2227, line 1
<Συκάτης>· ὁ Διόνυσος
Alphabetic letter sigma, entry 2227, line 1
<Συκάτης>· ὁ Διόνυσος
Ποικιλία συκιάς που κάνει μαύρα σύκα ονομάζεται Κορωναία.
Είδος σύκου και το δρακόντιον, υποκοριστικό της λέξεως δράκων άλλη ονομασία το ομφάλειον ή οξάλειον.
Το άγριον σύκον οίδαξ, ενώ το πρώιμο σύκο ονομάζετε κόκκυξ ή κοκκυγας !!!
Ενώ η λατινική λέξη morum ή μορον δηλώνει το συκάμινο ή το συκόμορον
Ενώ ο θεός που του προσφέρουν τον πρώτο καρπό του ιερού δέντρου είναι ο Ερμής, κι ας έχει ο Διονυσος το όνομά του Συκάτη ή του Συκίτη γιατι ο ίδιος εχει φέρει εκτός από την ιερήν Αμ-πελον και την καλλιέργεια της Ιερής Συκιάς.
Photius Lexicogr., Scr. Eccl., Theol., Lexicon (Ε – Ω)
Alphabetic letter sigma, Page 547, line 15
<Σῦκον ἐφ' Ἑρμηῖ>: τὸ ἐγκείμενον εἰς ὠφέλειαν τωῖ
βουλομένωι· τὸ γὰρ πρῶτον φανὲν σῦκον Ἑρμηῖ ἐτίθεσαν·
Alphabetic letter sigma, Page 547, line 15
<Σῦκον ἐφ' Ἑρμηῖ>: τὸ ἐγκείμενον εἰς ὠφέλειαν τωῖ
βουλομένωι· τὸ γὰρ πρῶτον φανὲν σῦκον Ἑρμηῖ ἐτίθεσαν·
Εtymologicum Magnum, Etymologicum magnum
Kallierges page 418, line 52
<Ἡγητορία>: Παλάθη σύκων, ἣν ἐπὶ τῇ πομπῇ
τῶν πλυντηρίων φέρουσιν, ὅτι ἡμέρου πρώτης ταύτης
τροφῆς ἐγεύσαντο, ἢ διὰ τὸ πρῶτον τοῖς ἀνθρώποις
ηὑρῆσθαι σῦκον, <ἱερὰ συκῆ> τὸ δένδρον κέκληται·
καὶ ὁ τόπος ἱερὸς παρὰ Ἀθηναίοις, ἐν οἷς πρῶτον
εὑρέθη τὸ δένδρον.
Kallierges page 418, line 52
<Ἡγητορία>: Παλάθη σύκων, ἣν ἐπὶ τῇ πομπῇ
τῶν πλυντηρίων φέρουσιν, ὅτι ἡμέρου πρώτης ταύτης
τροφῆς ἐγεύσαντο, ἢ διὰ τὸ πρῶτον τοῖς ἀνθρώποις
ηὑρῆσθαι σῦκον, <ἱερὰ συκῆ> τὸ δένδρον κέκληται·
καὶ ὁ τόπος ἱερὸς παρὰ Ἀθηναίοις, ἐν οἷς πρῶτον
εὑρέθη τὸ δένδρον.
Etymologicum Magnum, Etymologicum magnum
Kallierges page 469, line 16
<Ἱερομηνία>: Ἱερὰ ἑορτὴ κατὰ μῆνα, ἡ ἐν τῷ μηνὶ ἱερὰ ἡμέρα.
<Ἱερὰ συκῆ>: Οὕτω καλουμένη.
<Ἱερὰ ὁδός>: Ὁδός τις ἦν ἡ εἰς Ἐλευσῖνα ἄγουσα, ἣν ἀπίασιν οἱ μύσται ἅλαδε.
Plutarchus Biogr., Phil., Quaestiones convivales (612c-748d)
Stephanus page 703, section C, line 7
ὅρα δ', εἰ καὶ μελέτης ἕνεκα τοῦ εὐχα-
ρίστου τὰς τοιαύτας ἐφιέντες ὑπερβολὰς οὐκ ἀτόπως οἱ
παλαιοὶ καὶ δρῦς ἐσέβοντο καρποφόρους καὶ συκῆν τινα
προσηγόρευσαν ἱερὰν Ἀθηναῖοι καὶ μορίαν ἐκκόπτειν ἀπ-
αγορεύουσιν· ταῦτα γὰρ οὐ ποιεῖ πρὸς δεισιδαιμονίαν ἐπι-
φόρους, ὡς ἔνιοί φασιν, ἀλλὰ προσεθίζει τὸ εὐχάριστον
ἡμῶν καὶ κοινωνικὸν ἐν τοῖς ἀναισθήτοις καὶ ἀψύχοις
πρὸς ἀλλήλους.
Stephanus page 703, section C, line 7
ὅρα δ', εἰ καὶ μελέτης ἕνεκα τοῦ εὐχα-
ρίστου τὰς τοιαύτας ἐφιέντες ὑπερβολὰς οὐκ ἀτόπως οἱ
παλαιοὶ καὶ δρῦς ἐσέβοντο καρποφόρους καὶ συκῆν τινα
προσηγόρευσαν ἱερὰν Ἀθηναῖοι καὶ μορίαν ἐκκόπτειν ἀπ-
αγορεύουσιν· ταῦτα γὰρ οὐ ποιεῖ πρὸς δεισιδαιμονίαν ἐπι-
φόρους, ὡς ἔνιοί φασιν, ἀλλὰ προσεθίζει τὸ εὐχάριστον
ἡμῶν καὶ κοινωνικὸν ἐν τοῖς ἀναισθήτοις καὶ ἀψύχοις
πρὸς ἀλλήλους.
Συνεχίζετε
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου