Ο αναγνώστης διαβάζει αργά, προσπαθώντας να εναρμονίσει το ρυθμό της ανάγνωσης με τους εσωτερικούς ρυθμούς της αφήγησης...
Ο αναγνώστης έχει την ικανότητα να διαβάζει ακόμα και ανάμεσα στις γραμμές, γιατί ξέρει οτι αυτές οι μικρές σιωπές που δημιουργούνται στα κενά των κειμένων είναι αποκλειστικά δικός του χώρος: χώρος για να συλλογιστεί και να δημιουργήσει, για να ονειρευτεί...
Για τον συγγραφέα όπως και για τον αναγνώστη, σημασία έχει το ταξίδι, όχι ο προορισμός ...
Το δυσεύρετο βιβλίο «Θερμοπύλαι. Yπό το φως ιστορικής ερεύνης» τού Ευάγγελου Ζαμάνου (Αθήνα, 1976) ρίχνει φως στο μυστήριο τόσο τής περίφημης μάχης τού 480 π.Χ., όσο και στο ευρύτερο πολιτικό και στρατιωτικό σκηνικό, στο οποίο αυτή εντάσσεται.
Χαρακτηρίζουμε τη σύγκρουση στις Θερμοπύλες ως μυστήριο, γιατί, τουλάχιστον από την ηροδότεια εκδοχή της, προκύπτουν πολλά ερωτηματικά και αντιφάσεις. Ποιός ήταν ο πραγματικός προδότης; Κάποιος -μάλλον ανύπαρκτος- Εφιάλτης, που υποτίθεται, ότι πληροφόρησε τους Πέρσες για ένα δήθεν άγνωστο ορεινό πέρασμα, το οποίο όμως οι ίδιοι ήδη γνώριζαν; Ή μήπως οι Φωκείς, που εγκατέλειψαν ύποπτα αυτό το δήθεν άγνωστο πέρασμα, το οποίο είχαν διαταχθεί να φυλάσσουν προληπτικά; Ήσαν άραγε «μάρτυρες» οι Σπαρτιάτες και οι Θεσπιείς, που έπεσαν μέχρι τον τελευταίο σε μια μάχη, η οποία μοιάζει περισσότερο με αναίτια αυτοκτονία; Ή μήπως προδόθηκαν για δεύτερη φορά στην ίδια ημέρα από τους Πελοποννήσιους, που ο Λεωνίδας (βλέποντας την επικείμενη κύκλωση) είχε επιφορτίσει με τη φύλαξη τού νότιου μέρους των στενών; Και τους οποίους ο Ηρόδοτος παρουσιάζει, ότι διατάχθηκαν από τον Λεωνίδα να φύγουν, ενώ στην πραγματικότητα εγκατέλειψαν τη θέση τους, αφήνοντας εκτεθειμένα τα νώτα των ανυπόπτων Σπαρτιατών και Θεσπιέων;
Τις ελλείψεις και τις αντιφάσεις τής «επίσημης» ηροδότειας αφήγησης προσπαθεί να εντοπίσει και να ξεδιαλύνει η εξαιρετική αυτή εργασία, την οποία προσφέρουμε για δωρεάν «κατέβασμα». (Η πρόσβαση στο αντίτυπο έγινε δυνατή χάρη στην ευγενέστατη εξυπηρέτησή μας από τους αρμόδιους υπαλλήλλους τής Παπαχαραλαμπείου Δημοτικής Βιβλιοθήκης Ναυπάκτου.)
Το βιβλίο παρουσιάζει επίσης αναλυτικά τις εξ ίσου κρίσιμες ναυμαχίες, που έγιναν τις ίδιες ημέρες στο θαλάσσιο πέρασμα μεταξύ Θερμοπυλών και Εύβοιας.
Γραμμένο σε αυστηρά επιστημονικό ύφος αποτελεί μια τεκμηριωμένη συνδυαστική μελέτη όλων των διαθεσίμων αρχαίων πηγών, των τοπογραφικών δεδομένων, αλλά και των πορισμάτων της σύγχρονης στρατιωτικής επιστήμης. Δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε, ότι πρόκειται για την απόλυτη μελέτη επί τού θέματος, απαραίτητη σε κάθε έναν, που δεν θέλει να αρκεστεί στους διαδεδομένους και αντιφατικούς ηροδότειους μύθους.
Μέγιστο Δανειστή και Τραπεζίτη Αίματος Ινδών, Αιγυπτίων, Εβραίων, και λοιπών οφειλετών.
Ενα κείμενό του για την Προέλευσην της Ελληνικής Γλώσσας
από το λεξικό του με τον τίτλο "Επίτομο Ομηρικό κατ' εκλογήν Γραμματαριθμικό
Αριθμογραμματικό μετά χριστοκεντρικού παραρτήματος ονοματολογικό λεξικό της
Ελληνικής"
Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Ξεκινώντας απ' την αναφορά στον πύργο της Βαβέλ1, τό γλωσσικό πρόβλημα εκφράζεται μέ τήν επιστημονική σύγχυση στην απορία τού αν υπήρξε ή πρώτη γλώσσα (μητέρα γλώσσα) ή αν συνυπήρξαν - αρχικά -διάφορα φωνητικά συστήματα. Ή απορία αυτή απορρέει άπ' τήν κατάσταση τής καταγωγής του γήινου ανθρώπου, πού φαίνεται νά παρουσιάζη πέντε πιθανές εκδοχές: α) τήν άδαμική, β) τήν άδαμώδη, γ) τήν αποικιακή, δ) τήν εξελικτική καί ε) τήν άδαμεξελικτική.
Ή άδαμική εκδοχή παρουσιάζει μιά αδαμική οικογένεια (Γέν. Β,7) ή (τό, καί καθ' ημάς, όρθό) ένα άδαμικό γένος (Γέν. Α', 26-29), μέ γλωσσική συνέπεια, καί στίς δύο ύπο-περιπτώσεις, τήν ύπαρξη μιάς αρχικής κοινής γλώσσας (μητέρας γλώσσας ή πρώτης γλώσσας), είτε εξελικτικά με την αντιμετώπιση των κοσμικών παραστάσεων (ερεθισμάτων-πληροφοριών), είτε αυτόματα και προγραμματισμένα μέσα στο ανθρώπινο DNA(έτσι αντιλαμβανόμαστε τό Γέν. Β' 19-20 καί, ασθενέστερα, τό διάλογο στό Γέν. Γ'8 κ.έ.).
Ή αδαμώδης εκδοχή παρουσιάζει μία γήινη, ανθρώπινη οικογένεια, ή γένος, πού δημιουργείται από εξωγήινες ευφυΐες («θεούς» - πρβλ. θεωρία Νταίνικεν) σέ μορφή οικογένειας ή γένους ή χωριστών (ένν. χωρίς δυνατότητα επικοινωνίας αρχικής) γενών. Ή γλωσσική συνέπεια είναι μια αρχική κοινή γλώσσα στην περίπτωση τής οικογένειας καί «πλέον τής μιάς, τουλ.» αρχικές γλώσσες, στήν περίπτωση τών χωρίς επικοινωνία γενών, έστω και αν προήλθαν από την αυτή εξωγήινη πηγή (τεκμαίροντας έτσι πώς θέλησαν νά παρατηρήσουν τή γλωσσοπλαστική διαφοροποίηση2 κι όχι απλώς τον κλιματολογικό επηρεασμό). Στίς περιπτώσεις αυτές τεκμαίρεται βέβαια ή γλωσσική έγγραφη στο άδαμώδες DNA.
Ή αποικιακή εκδοχή (έπηνδρωμένα σκάφη άπό άλλους κόσμους) παρουσιάζει τή γλωσσική συνέπεια μιας κοινής εξ αντιγραφής γλώσσας (στήν περίπτωση μιας μοναδικής, αποικιακής αποστολής) ή πολλών εξ αντιγραφής γλωσσών, στην περίπτωση πολλών, από διαφορετικούς κόσμους ή μέ διαφορετικές γλωσσικές εκφράσεις, αποστολών.
Ή εξελικτική (κυρίως πιθηκοειδής μορφή μέ προ - παρα - μεταπιθηκικές οικογένειες) εκδοχή (δαρβίνεια) συνυφασμένη μέ τήν εικόνα των απομακρυσμένων γενών, παρουσιάζει τήν εικόνα πολλών, αρχικά διαφοροποιημένων, γλωσσών.
Ή άδαμεξελικτική εκδοχή (τέλειο σώμα - εξελισσόμενη διάνοια) μεταπίπτει στήν εκδοχή τών διαφορετικών γενών.
Συνέπεια των παρατηρήσεων και εργασιών μας, πού έγιναν πάνω σ' αυτές τίς σκέψεις, είναι τό επιστημονικό συμπέρασμα πώς υπήρξε μιά πρώτη γλώσσα καί αυτή είναι ή πρωτ(άρχαιο)ελληνική, άλλως ότι ή πρωτελληνική διέσωσε μέσα της τά λειτουργικά - εκφραστικά στοιχεία τής πρώτης γλώσσας. Τό ανά χείρας κατ' έκλογήν Λεξικό αποπειράται, μέ τά όποια μέσα συννενόησης διαθέτει ο συγγραφέας, ν΄αποδειξει το σύμπερασμα αυτό, μέσα από τις γραμμές της ανάλυσης αυτής και τις άριθμογραμματικές εξισώσεις του β' μέρους.
Ξεκινώντας άπ' τήν ομόφωνη επιστημονική παρατήρηση πώς η Ζωή είναι κίνηση ( πιο συγκεκριμένα : ένα ηλεκτρομαγνητικό κύμα- πρβλ. σύμβολο του Οφεος ) είναι λογικό νά υποθέσουμε πώς ή γλώσσα, σάν πιστός άντιγραφέας τής ζωής, αντιγράφει απλώς την κίνηση. Καί, φυσικά, πρώτη κίνηση, τοΰ άνθρωπου είναι ή αναπνοή, πού κύρια μορφή της είναι ό ήχος, ή φωνή, ή προφορική μορφή τής γλώσσας, τό «φθέγγεσθαι» ή «λαλεΐν». Αυτής τής αναπνοής δυό είναι τά στάδια, ή εισπνοή κι ή εκπνοή, πού ακούγονται, κατά λογική προσέγγιση, μέ τόν ήχο Α γιά τήν εισπνοή (πρβλ. στεν-αγμό) καί τόν ήχο Ω γιά τήν εκπνοή (πρβλ. θαυμ-ασμό). Ό ήχος ΑΩ λοιπόν είναι ή πρώτη κίνηση ζωής, ή αναπνοή δηλ., σά σύνθεση τής εισπνοής καί τής εκπνοής3. Παρεισφρύοντας τόν ήχο J= γι, πού κάνει ό αέρας εισερχόμενος - εξερχόμενος άπ' τόν αγωγό τοϋ λάρυγγα, έχουμε τό ρήμα ΑJΩ = ΑΓΩ (κινούμαι, βαδίζω, προχωρώ, πάω μπροστά ή ΑΪΩ = θέτω σέ κίνηση ή ομιλώ (πρβλ. ή καί λατιν. ait).
Παραβλέποντας τήν άποψη του Πλάτωνα στόν Κρατύλο (πού θεωρείται άλλωστε τό Ευαγγέλιο τής Ετυμολογίας), όπως σταθερά υποστηρίζεται απ' τό Σκαρλάτο Βυζάντιο (Λεξικόν Έλληνικόν, Προλεγόμενα), πώς ύπάρχουν πολλές λέξεις, πού οι "Ελληνες πήραν άπ' τούς Βαρβάρους, καί Ιδιαίτερα άπ' τή θεωρούμενη πρώτη γλώσσα, τή Σανσκριτική (άποψη άμετακίνητη καί τοϋ Γρ. Κατσαρέα), είμαι άπ' τήν επιστημονική δεοντολογία ύποχρεωμένος νά ομολογήσω, χωρίς πάθος καί φόβο τών... Ιουδαίων (ιδιαίτερα Ρ. Τέμπλ καί Ίμμ. Βελικόφσκι, ελπιδοφόρα επαρκών ώς πρός τήν Αστρονομία καί απελπισμένα ανεπαρκών ώς πρός τήν Ετυμολογία), πώς δέν υπάρχει εργασία, πού ν' άποδεικνύη πρώτη γλώσσα οποιαδήποτε βαρβαρική γραφή (κατ' απομίμηση φωνής)· καί πώς ή άνά χείρας εργασία αποτελεί συστηματική (δηλ. επιστημονική) απόδειξη του ότι ή ελληνική είναι μιά άρτια, χωρίς δάνεια (άρα αυτογενής) γλώσσα, πού ξεκινώντας άπ' τό Α καταλήγει στό Ω αβίαστα, φυσικά, αδιάκοπα, συστηματικά και με πλήρη μεταβίβαση τής φωνητικής και γραφικής σύνδεσης κι ανασύνδεσης από γράμμα σε γράμμα, από συλλαβή σε συλλαβή, από λέξη σε λέξη κι από έννοια σέ έννοια. Γιά την κατάδειξη τής συνεκτικής Ισχύος αυτής τής γλώσσας το ανά χείρας Λεξικό είναι επίσης ομηρικό, γιά νά δείξει πόσες και ποιές σημαντικές λέξεις της παρέμειναν αμετάβλητες από τόν τότε καιρό ομηρικό) μέχρι σήμερα.
Ή εκκίνηση άπ' τό ρήμα ΑΩ (πού μέ τό πρόσφυμα πν καί τήν ποιοτική μετάπτωση του α σέ ε νίνεται πνέω καί πνοή = πνεύμα. τό αίτιο τής ζωής τής ύλης) μάς δίνει τή βασική - αρχική σειρά τών ρημάτων, πού εκφράζουν ά ανθρώπινα (εύ ή κακώς) πάσχειν. τά πάθη, μέ τήν άπλή παρεμβολή ενός φθόγγου - συμφώνου, πού αποδίδει ηχητικά κάθε πάθος (π.χ. τό Μ την επιθυμία, τό Ρ τή ροή κοκ).
Mεγάλο αριθμό από καλοδιατηρημένα κατάλοιπα κυψελών ηλικίας 3.000 ετών ανακάλυψε στην κοιλάδα τού Ιορδάνη ο διακεκριμένος Ισραηλινός αρχαιολόγος Αμιχάι Μαζάρ, τού πανεπιστημίου τής Ιερουσαλήμ (Los Angeles Times, 8.06.10).
Σύμφωνα με τον δρα Mαζάρ, ο αριθμός των κυψελών κυμαινόταν από 100 ως 200, ενώ των μελισσών από 1,5 ως 2 εκατομμύρια κάτι, που σημαίνει, ότι η μελισσοκομία αποτελούσε μια από τις εξέχουσες δραστηριότητες των κατοίκων.
Το πιο σημαντικό όμως πόρισμα για την παραγωγή μελιού στο αρχαίο Ισραήλ προέκυψε μετά και την εξέταση των καταλοίπων των ίδιων των μελισσών από ειδικούς εντομολόγους. Σύμφωνα με την ερευνήτρια δρα Τζήν Κρίτσκυ τού κολλεγίου Μάουντ Σέντ Τζόζεφ τού Σινσινάτι των ΗΠΑ, οι μέλισσες ανήκουν σε ένα είδος, που ευδοκιμεί βορειότερα τής Χαναάν, στο έδαφος τής σημερινής Τουρκίας. Με βάση το πόρισμα αυτό η δρ Kρίτσκυ υποστηρίζει, ότι οι μέλισσες ήταν εισαγμένες από την Μικρά Ασία.
Ex libris σήμα κατατεθέν των συλλεκτών βιβλιών, παλιά συνήθεια των ανθρώπων των Γραμμάτων και της Τέχνης. Το Εx libris πηγαίνει συνήθως παντού: Σε σφραγίδες, κολοφώνες βιβλίων, επιστολοχαρτα, κάρτες κλπ. Αν και συνήθεια περασμένων αιώνων, επιβιώνει μέχρι τις μέρες μας, γνωρίζοντας μάλιστα και άνθηση μεταξύ των βιβλιοφίλων.
Θαυμάστε μερικά χαρακτικά απο τις συλλογές/βιβλιοθήκες βιβλιόφιλων.
Sometimes ex libris is more valuable than the book containing it
Ex libris, meaning ‘from the library of’, or ‘from the books of’ is a Latin expression concerning the artform of bookplates - stamps or labels inside books that identify the owner. Ex libris bookplates range from the simple to the decorative and elaborate, the obscure or even bizarre and surreal.
Noble families often used a personal coat of arms or crest, frequently featuring a family motto in their native language or Latin. Naturally, the styling of bookplates changed over time, but most reflected the decorative styles of the day. A vast array of illustrations feature on bookplates - dragons, angels, trophies, animals, birds, children, musical instruments, weapons, floral displays, trees, plants, landscapes and much more.
The modern study and collection of bookplates began around 1860. They are very often of high interest, exceeding that of the book in which they are placed. They are valued for their historical interest as examples of art from a particular time period, but also if they belonged to famous people.
The idea of mass ownership of books (and hence the need for bookplates denoting ownership) appeared shortly after the first printed books in the fifteenth century. The earliest known examples are from Germany, where they were made in large numbers before the concept spread internationally. Consequently, these examples are often of the deepest aesthetic interest for collectors and art historians. The oldest recorded bookplate dates from around 1450.
(This angelic design from Germany, known as the ‘Gift-plate of Hildebrand Brandenburg of Biberach to the Monastery of Buxheim’, dates from around 1480 - via)
In France the oldest ex libris yet discovered is that of one Jean Bertaud de la Tour-Blanche from 1529, while the oldest example from England belonged to Sir Nicholas Bacon, a politician during the reign of Queen Elizabeth I and Francis Bacon's father. It served as a gift plate for books he presented to the University of Cambridge before his death in 1579.
The earliest plates from Holland and Italy are dated to 1597 and 1622 respectively. Examples were common in many parts of Europe in the seventeenth century, and the earliest known American example is the plain printed label of John Williams from 1679.
Bookplates appeared in other parts of the world as well. Below is an example attributed to Shah Jahan of the Mughal dynasty era in India in 1645:
The image below left was also clearly inspired by the culture and prevailing iconography of the Indian subcontinent, while the ex-libris below right shows a great executioner design which served as a warning to respect the book’s ownership or face drastic consequences:
Heraldic designs were commonly used for decoration, as shown in this plate from England:
The plate below left was produced in America in 1905; it has some heraldic elements, but also incorporates a house in an elegant frame. The example in the right is none other than George Bancroft’s bookplate complete with a signature, taking inspiration from Ancient Greece. “Eis phaos” translates as “Towards the light.”
Samuel Hollyer made his own bookplate in 1896 (below left), but mentions Hogarth and is in the style of the eighteenth century. On the right is the great design for Jane Patterson, from 1890:
The specimen below right dates from 1953, and features a monk at the foot of a tree which bears books as well as leaves on the branches. Right image is a wonderful depiction of a skeleton playing the cello, from 1909:
Historical personalities and celebrities, politicians, movie stars, athletes and even some of the more infamous figures of history have all used bookplates as well.
Former French president Charles de Gaulle’s bookplate proudly displays the Cross of Lorraine, a symbol of the Free French Forces during World War Two (below left). Edward Heath, former British Prime Minister, used a bookplate that reflected his passion for sailing (middle), and Ramsay MacDonald, Britain’s first Labour Prime Minister in the inter war period (right):
This one on the left, dating from around 1907, belonged to the last Czar of Russia, the unfortunate Nicholas II. Upper right shows Queen Victoria’s bookplate looking suitably regal with a coat of arms while lower right shows the bookplate of the Swedish and Norwegian King Oscar II -
George Washington’s bookplate incorporates his familial coat of arms, and was engraved in London to his specifications in 1792 (below left). Paul Revere, hero of the American Revolution, was also a renowned engraver and a designer of silverware, and had his own unique artwork for use with his book collection (below right):
Charles Dickens, well-known of course as a writer of books, had his own bookplates for the volumes in his personal collection (left image). Jack London’s bookplate looks ideal for placing inside his own novels, such as Call of the Wild or White Fang (on the right):
Sir Arthur Conan Doyle, creator of Sherlock Holmes, had a suitably grand design pasted into his book collection:
The bookplate belonging to Sigmund Freud contains a nude figure (below left). Jack Dempsey, world champion heavyweight boxer in the 1920s, enter the fray on the right:
Benito Mussolini, the infamous Italian dictator, needs no introduction and these are two of the bookplates that he commissioned in the mid '30s:
Greta Garbo famously declared that she just wanted to be alone... probably with plenty of books for company, all displaying her own distinctive label (left image). Douglas Fairbanks Jr, was born in New York, but had a very aristocratic British style to his bookplate (right image):
The bookplate of Harpo Marx features a caricature of himself (top left). Charles Chaplin used this bookplate in his personal library (middle). Other Hollywood celebrities who had their own bookplates include Cecil B. de Mille, and Bing Crosby:
Wonderful sets of ex libris art can be found here and here.
Some vintage ex libris art had an amazing amount of detail, comparable with paintings and engravings of the period:
(Bookplate circa 1814, 1907, designed for Franz James Mankiewicz - image via)
Ένας τάφος, που βρέθηκε στην Κρήτη, αποκαλύπτει μία δυναστεία ιερειών, που κυριάρχησε στο νησί κατά τον Αιώνα του Σκότους της Αρχαίας Ελλάδας.
Στο περιοδικό Archaeology, ο συγγραφές Eti-Bonn-Muller αναφέρει με λεπτομέρεια τα αποτελέσματα των ανασκαφών, που πραγματοποιήθηκαν πέρυσι το καλοκαίρι.
Η ομάδα των αρχαιολόγων βρήκε έναν τάφο στην περιοχή Ορθή Πέτρα του χωριού Ελεύθερνα, στην Κρήτη, που ανήκε σε αρχιέρεια του Δία και σε τρεις ακολούθους της.
«Οι άνθρωποι τότε τις θεωρούσαν μάγισσες ή διαμεσολαβήτριες με τους θεούς,» υποστήριξε ο Bonn-Muller.
Με επικεφαλής τον αρχαιολόγο Νικόλαο Σταμπολίδη, η ομάδα υπολόγισε πως το τάφος έχει ηλικία 2.700 ετών. Προγενέστερες ανασκαφές είχαν φέρει στην επιφάνεια τα οστά άλλων γυναικών, που είχαν ταφεί μαζί σε μεγάλα πιθάρια, πριν από 2.800 με 2.600 χρόνια. Όλες οι γυναίκες φαίνεται πως είχαν σχέση μεταξύ τους και αυτό φάνηκε από τα διακριτικά που είχαν στα δόντια τους. «Το σημαντικό είναι πως τα ευρήματα δείχνουν ότι αυτές οι γυναίκες προέρχονται από μία δυναστεία που διήρκησε τουλάχιστον 200 χρόνια στη συγκεκριμένη περιοχή,» πρόσθεσε ο Bonn-Muller.
Ο τάφος βρίσκεται κοντά στο Όρος Ίδα, στο οποίο -κατά την ελληνική μυθολογία- είχε κρυφτεί ο Δίας, ο βασιλιάς των θεών, από τον πατέρα του.
Διάφορα τεχνουργήματα που βρέθηκαν στον τάφο δείχνουν πως την εποχή εκείνη η Κρήτη είχε εμπορικές συναλλαγές με την Αίγυπτο, την Ελλάδα και την Άπω Ανατολή.
«Τα ευρήματα ίσως αλλάξουν όλα αυτά που πιστεύαμε μέχρι τώρα για τον ρόλο των γυναικών εκείνη την εποχή. Οι αρχαιολόγοι θεωρούσαν εκείνη την εποχή ως κενή περίοδο, αλλά βλέπουμε πως πολλά πράγματα διαδραματίζονταν τότε,» πρόσθεσε ολοκληρώνοντας ο Bonn-Muller.
Παπούτσι 5.500 ετών (νούμερο 37) βρέθηκε στην Αρμενία Σε άριστη κατάσταση Δημοσίευση: πριν 44'
Αθήνα: Το αρχαιότερο δερμάτινο παπούτσι που έχει βρεθεί ποτέ ανακάλυψε ομάδα αρχαιολόγων σε ένα σπήλαιο στην Αρμενία. Είναι σχεδόν άψογα διατηρημένο (τα κορδόνια του είναι άθικτα), έχει ηλικία 5.500 ετών (περίπου 1.000 παλιότερο από την Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας στην Αίγυπτο και 400 χρόνια παλιότερο από το Στόουνχετζ στη Βρετανία) και είναι ...νούμερο 37.
Η ανακάλυψη έγινε από μια διδακτορική φοιτήτρια, την Ντιάνα Ζαρνταριάν του Ινστιτούτου Αρχαιολογίας της Αρμενίας. Το εύρημα παρουσιάστηκε από τον αρχαιολόγο δρα Ρον Πινχάσι του ιρλανδικού University College του Κορκ, στο περιοδικό PloS ONΕ.
Το παπούτσι, σαν μοκασίνι, που χρονολογείται από το 3.500 π.Χ. (χαλκολιθική περίοδος), έχει κατασκευαστεί από ένα μοναδικό κομμάτι δέρματος (μάλλον αγελάδας) και είναι τέλεια διαμορφωμένο, ώστε να εφαρμόζει στο πόδι. Περιείχε επίσης χορτάρι, είτε ως μονωτικό για να κρατά το πόδι ζεστό, είτε για να έχει καλύτερη εφαρμογή στο πόδι (ο πρόγονος του πάτου), ενώ υπήρχαν κορδόνια τόσο στο πάνω μέρος όσο και στο πίσω για να συγκρατείται σωστά το πόδι.
Άγνωστο παραμένει αν ανήκε σε άνδρα ή γυναίκα. Πάντως, αν και μικρό για τα σημερινά δεδομένα, σύμφωνα με τους ερευνητές, κάλλιστα μπορεί να ανήκε σε άνδρα εκείνης της εποχής.
Το (δεξί) παπούτσι βρέθηκε στην περιοχή Βαγιότζ Ντζορ στα αρμενο-ιρανο-τουρκικά σύνορα, σε ένα σπήλαιο κοντά σε ένα δρόμο, το οποίο ήταν ήδη γνωστό στους Αρμένιους αρχαιολόγους. Οι σταθερές, ξηρές και ψυχρές συνθήκες του σπηλαίου βοήθησαν στην άριστη συντήρηση του παπουτσιού μέχρι σήμερα, ενώ σε αυτό συνέβαλε και το γεγονός ότι το έδαφος του σπηλαίου ήταν σκεπασμένο από ένα παχύ στρώμα περιττωμάτων προβάτων, τα οποία λειτούργησαν προστατευτικά στο πέρασμα του χρόνου.
Οι αρχαιολόγοι αρχικά νόμιζαν ότι το παπούτσι δεν ήταν παλαιότερο των 600-700 ετών, παρασυρμένοι από την άριστη κατάστασή του. Όμως η κατοπινή χρονολόγησή του σε δύο εργαστήρια των πανεπιστημίων της Οξφόρδης και της Καλιφόρνιας με την μέθοδο του ραδιενεργού άνθρακα, αποκάλυψε την πραγματική ηλικία του παπουτσιού (μεταξύ 5.637 - 5.387 ετών).
Συνεπώς είναι κατά μερικές εκατοντάδες χρόνια παλαιότερο από τα υποδήματα που φορούσε ο «Ότζι, ο άνθρωπος των πάγων», τα οποία έχουν χρονολογηθεί μεταξύ των 5.375 - 5.128 ετών και μέχρι σήμερα θεωρούνταν τα παλαιότερα που είχαν ποτέ βρεθεί σε ευρωπαϊκό έδαφος. Ο «Ότζι» βρέθηκε ως καλοδιατηρημένη μούμια στις παγωμένες ιταλο-αυστριακές Άλπεις το 1991 και σήμερα φυλάσσεται στην Ιταλία. Τα παπούτσια του ήσαν από δέρμα ελαφιού και αρκούδας.
Μέχρι σήμερα τα αρχαιότερα υποδήματα που είχαν βρεθεί στον κόσμο, ήταν σαντάλια από φυτικό υλικό (και όχι δέρμα), σε ένα σπήλαιο στο Μισούρι των ΗΠΑ, καθώς και σαντάλια σε ένα σπήλαιο στην έρημο της Ιουδαίας στο Ισραήλ.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, το παπούτσι της Αρμενίας έχει μεγάλες ομοιότητες στην κατασκευή και το σχεδιασμό του με τα παπούτσια που βρέθηκαν στην Ευρώπη μέχρι την Ιρλανδία τα επόμενα χρόνια, γεγονός που δείχνει ότι ουσιαστικά ο ίδιος τύπους υποδήματος φοριόταν επί χιλιάδες χρόνια σε μια μεγάλη περιοχή από την μια άκρη της Ευρώπης ως την άλλη.
Οι αρχαιολόγοι θα συνεχίσουν τις ανασκαφές στο αρμενικό σπήλαιο, σε αναζήτηση νέων ευρημάτων και προκειμένου να ρίξουν περισσότερο φως σε εκείνη την σχετικά άγνωστη περίοδο.
Η Αβέστα αποτελεί συλλογή ιερών συγγραμμάτων του Ζωροαστρισμού, ο οποίος ασκείται έως σήμερα από τους Παρσί. Ο τίτλος αυτός αναγράφεται πολύ συχνά και ως "Ζεντ Αβέστα", μάλλον εσφαλμένα, αφού η ορθή και πλήρης ονομασία είναι "Ζεντ βε Αβέστα" ή "Ζεντ μπε Αβέστα".
Θρυλικός ή μυθικός συγγραφέας αυτών των αρχαίων ιερών περσικών βιβλίων θεωρείται ο Ζωροάστρης. Από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα ακόμη οι κατά καιρούς Θρησκειολόγοι διαπληκτίζονται επί πολλών και διαφόρων σημείων των κειμένων αυτών της Αβέστας και περισσότερο στην ερμηνεία των περιλαμβανομένων όρων. Επικρατέστερες επ΄ αυτών γνώμες περιλαμβάνονται παρακάτω.
Το όνομα
Η λέξη Αβέστα σημαίνει κατά γράμμα "κείμενο", παρόλο ότι πολλοί απέδωσαν σ΄ αυτήν, την έννοια "γνώση" και άλλοι την έννοια "νόμος" συσχετίζοντας, τα κείμενα του Ιουδαϊσμού. Πρόκειται προφανώς περί επέκτασης της αρχικής έννοιας, αφού στα κείμενα αυτά περιλαμβάνεται το σύνολο σχεδόν των πυρολατρικών γνώσεων καθώς επίσης και ο "νόμος" (ηθικός και διοικητικός) των περσικών φυλών όταν αυτές βρίσκονταν ακόμα σε πρωτόγονη ανάπτυξη.
Εξ άλλου η λέξη "Ζεντ" δεν σημαίνει βεβαίως ότι τα κείμενα της Αβέστα είναι γραμμένα στη Ζεντική ή Ζενδική γλώσσα όπως πολύ εσφαλμένα αρχικά πίστευαν πολλοί, αλλά ότι σημαίνει "ερμηνεία". Συνεπώς ο πλήρης τίτλος "Αβέστα βε Ζεντ" σημαίνει "Κείμενα και ερμηνείες" γιατί ακριβώς περί κειμένων και ερμηνείας πρόκειται.
Τέλος άλλοι ετυμολογούν τον όρο Αβέστα από την μέση Περσική Abestāg με τη σημασία «Αίνος [του Θεού]».
Ιστορία
Σύμφωνα πάντα με τη παράδοση που είχε προσλάβει όμως μεγάλη έκταση και επέζησε μέχρι των ημερών μας, τα ιερά βιβλία της Αβέστα που περιλαμβάνονταν σε 32 τμήματα ή τόμους φέρονταν ότι κάηκαν από τον Μέγα Αλέξανδρο κατά τον εμπρησμό των ανακτόρων του Δαρείου στη Περσέπολη και ότι διασώθηκε μόνο περίληψη εκείνων που έγινε από μνήμης. Αποδείχθηκε όμως το απίθανο και αστήριχτο τέτοιας εκδοχής, από το γεγονός ότι αφενός μεν ο Μέγας Αλέξανδρος είχε ως πολιτική του τον σεβασμό των θρησκειών των διαφόρων λαών που υπέτασσε και αφετέρου, οι αποδεδειγμένα εχθροί των Πυρολατρών ήταν οι Άραβες που επέβαλαν τον Μουσουλμανισμό και τούτο πολύ πολύ αργότερα, τουλάχιστον 1000 έτη μετά. Επιπρόσθετα θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι φοβερές καταστροφές έκαναν κατά καιρούς επιδρομείς Τάταροι που συμπλήρωναν το καταστροφικό έργο των Αράβων.
Γεγονός πάντως είναι ότι δεν πρόκειται πλέον περί περιλήψεων των αρχικών κειμένων, αλλά περί διάσωσης μέρους των βιβλίων (του 1/3 τουλάχιστον) που αποτελούν την αρχική Αβέστα και ως εκ τούτου δεν ερμηνεύονται και οι λόγοι που προκαλούν τα σκοτεινά ή ασαφή σημεία, εξ αιτίας των μεταξύ των χασμάτων (κενών). Ορισμένοι μάλιστα από τους νεότερους Θρησκειολόγους δεν παραδέχονται καμία καταστροφή, αλλ΄ ερμηνεύουν την όλη αυτή υπόθεση με το ότι οι νόμοι και οι θρύλοι των Περσών προϋπήρχαν μόνο ως προφορική παράδοση και καταγράφηκε αργότερα τμηματικά από τους ιερείς πυρολάτρες περί την πρώτη χιλιετηρίδα π.Χ. Τέλος ο γνωστός Γερμανός ανατολιστής Νταρμστάτερ υποστήριξε ότι η όλη Αβέστα είναι έργο πολύ μεταγενέστερο και που αποτελείται από κράμα νεοπλατωνικών παραδόσεων καθώς και Ιουδαϊκών που διατυπώθηκαν κατά τους πρώτους μετά Χριστό αιώνες. Πλην όμως εξετάζοντας από αρχαία ανάγλυφα, που ανάγονται στη προ Χριστού εποχή, εύκολα συμπεραίνεται ότι ένα τέτοιο κράμα μπορεί ν΄ αποτελεί ο Χριστιανισμός και ο Μουσουλμανισμός που ακολούθησαν του Ζωροαστρισμού, Νεοπλατωνισμού και Ιουδαϊσμού.
Άλλοι πάλι κριτικοί θεώρησαν την Αβέστα ως έργο κατώτερης αξίας και ανάξιο τάχα ιδιαίτερης προσοχής. Η υποτίμηση αυτή οφείλεται προφανώς σε αστήρικτους φόβους μήπως η Αβέστα (όπως άλλωστε και οι Βέδες των Ινδιών) συγκριθούν με την Παλαιά Διαθήκη. Τέτοιοι όμως "φόβοι" αποδεικνύονται μάλλον παιδαριώδεις εκτός και αν τμήματα των Ιουδαϊκών κειμένων καθίστανται τόσο ευάλωτα ως προς την χρονική τους παράθεση.
Άσχετα όμως μιας τέτοιας σύγκρισης η Αβέστα μπορεί να περιλαμβάνει μεν ολόκληρα τμήματα σκοτεινά ή κουραστικά λόγω των επαναλαμβανόμενων ιδεών ή περιγραφών, υπάρχουν ωστόσο και υπέροχες περικοπές ιδιαίτερα στο παλαιότερο τμήμα της Αβέστα που φέρει την ονομασία "Γκάτας".
Κατανομή κειμένων
Η όλη Αβέστα κανανέμεται σε τρία θεμελιώδη τμήματα που φέρουν τις ονομασίες "Γιασνά", "Γιάστ" και "Βεντιντάντ".
* Η Γιασνά περιλαμβάνει τελετουργικές διατάξεις καθώς και 72 ύμνους που ψάλλονταν κατά τις πυρολατρικές θυσίες. Επίσης σ΄ αυτή περιλαμβάνονται και οι 17 υπέροχοι ύμνοι λεγόμενοι "Γκάτας" ή κατ΄ ερμηνεία "Νουθεσίες του Ζωροάστρη". * Η Γιάστ περιλαμβάνει 27 ύμνους, χαρακτηριζόμενοι κάτι σαν τα χριστιανικά τροπάρια που αναφέρονται στις διάφορες πυρολατρικές θεότητες. Η Γιαστ θεωρείται ιστορικά ως το σπουδαιότερο τμήμα της Αβέστα, και τούτο διότι απ΄ αυτό το τμήμα παρέχονται πλείστες πληροφορίες περί της πυρολατρικής μυθολογίας.
* Τέλος η Βεντιντάντ (= Εντολές ή ρήτρες κατά των διαβόλων) περιλαμβάνει αφενός μεν "συνταγές" προς καθαρμό και εξόρκιση των ακαθάρτων πνευμάτων, αφετέρου δε και σπουδαίας σημασίας υγιεινά, ηθικά και κοινωνικά "παραγγέλματα".
Και τα τρία αυτά μέρη συγχωνεύονται σε ένα είδος συνοπτικής περίληψης σε λαϊκή γλώσσα των Περσών για χρήση των λαϊκών τάξεων. Η περίληψη αυτή φέρει την ονομασία "Αβέστα Κόρντα", δηλαδή Αβέστα Βραχεία ή Αβέστα Μικρή.
Σημείωση: Από την Βεντιντάντ ο Νίτσε έλαβε τον τίτλο του πασίγνωστου έργου του "Τάδε έφη Ζαρατούστρα".
