Περι Καβείρων και Κορυβάντων

Οι Κάβειροι θεωρούνται μυστήριο. Μια πρώτη καταγραφή βάσει των αρχαίων κειμένων

Κάβειροι  θεωρούνται Ὀνόματα θεῶν τεσσάρων, Ἀξίερος,  

Ἀξιόκερσα, Ἀξιόκερσος. Ἀξίερος μὲν οὖν ἐστιν ἡ

Δημήτηρ·

 Ἀξιόκερσα, ἡ Περσεφόνη·

Ἀξιόκερσος δὲ, ὁ Ἅιδης.

 Κάβειροι δὲ δοκοῦσι προσηγορεῦσθαι

ἀπὸ Καβείρων ὀρέων Φρυγίας· ἐπεὶ ἐντεῦθεν μετηνέ-

χθησαν. Οἱ δὲ, δύο εἶναι τοὺς Καβείρους· πρεσβύ-

τερον μὲν, Δία· νεώτερον δὲ, Διόνυσον.

Τα δύο  από τα τέσσερα ονόματα των θεών αναφέρονται στην Δήμητρα και την Περσεφόνη. Ο τρίτος θεωρειτε ο Αιδης ενώ κάποιοι άλλοι θεωρούν τον Δία μεγαλύτερο και τον Διόνυσο νεότερον.

Για κάποιους συγγραφείς το όνομα Κάβειρος/καβειροι θεωρείται όνομα  έθνους, για άλλους συνώνυμο με όνομα Δαιμόνων = Θεών

<Καβειρῶν> πόλις. καὶ <Κάβειροι,> ὄνομα ἔθνους. σημαίνει δὲ καὶ δαίμονας.

 Hellanicus Hist., Fragmenta Volume-Jacobyʹ-F 1a,4,F, fragment 89, line 10

                            ὡς δὲ Μνασέας ἐν πρώτωι Περὶ Ἀσίας (V),
Ἰδαῖοι Δάκτυλοι ἀπὸ τοῦ πατρὸς Δακτύλου καὶ τῆς μητρὸς Ἴδης.

Η συνδεση τους με του Ιδαίους Δακτύλους είναι προφανής καθώς αποτελεί μια άλλη ονομασία τους. Και θεωρούνται τέκνα του Πατρός Δακτύλου και της μητέρας Ιδης ή εκ του επιθέτου του Ιδαίου Δία, και αναγραμματισμός της ΙΔΑΣ / ΙΔΑιου- ΔΙΑ και εκ του Ορους Ιδας της Τροίας και της Κρήτης.

Hesychius Lexicogr., Lexicon (Α – Ο)
Alphabetic letter iota, entry 158, line 1

†<ἴδα>· μάχη
<Ἰδαία>· ἡ Δινδυμηνή, ἀπὸ τῆς <Ἴδης>
<Ἰδαῖοι Δάκτυλοι>· οἱ μὲν ἀπὸ τῆς Φρυγίας, οἱ δὲ ἀπὸ τῆς
 Κρήτης αὐτοὺς ὠνομάσθαι φασὶν <Ἴδης>
<Ἰδαῖος>· ἐπιθετικῶς οὕτως ἐλέγετο Ζεύς, ἀπὸ <Ἴδης> τοῦ ὄρους
 Τρωϊκῆς (Π 605).

Η Ρέα-Κυβέλη με το επίθετο Δινδυμήνη  συνδέεται και με το επίθετο Ιδαία καθώς φαίνεται ότι είναι ένα τοπικιστικό της  επίθετο και προέρχεται από το ¨Όρος της Ιδης /Ιδας και της Τρωικής χερσονήσου αλλά και της Ιδης/Δίκτης της Κρήτης

Στο λεξικό του Ησύχιου οι Κάβειροι ταυτίζονται με τους Καρκίνους (Όπου καρκίνοι θεωρούνται τα θηρία, τα καβούρια, κτλ)  αλλά και με τους θεούς της Λήμνου, Ίμβρου, Σαμοθράκης αλλά και με τους παίδες του Ηφαίστου.

 Ενώ οι ιερείς της Δήμητρας στην Πάρο ονομάζονται Κάβαρνοι. Μια παραφθορά ίσως της ονομασίας τους.

Hesychius Lexicogr., Lexicon (Α – Ο) (4085: 002)
“Hesychii Alexandrini lexicon, vols. 1–2”, Ed. Latte, K.
Copenhagen: Munksgaard, 1:1953; 2:1966.

<Κάβειροι>· καρκίνοι.

<Κάβαρνοι>· οἱ τῆς Δήμητρος ἱερεῖς, ὡς Πάριοι (Antim. frg.

<Καβείρια>· ἑορτὴ ἀγομένη ...

<Κάβειροι>· καρκίνοι. πάνυ δὲ τιμῶνται οὗτοι ἐν Λήμνῳ ὡς

 θεοί· λέγονται δὲ εἶναι Ἡφαίστου παῖδες

Περισσότερες πληροφορίες για τους Κάβειρους βρίσκουμε στα Γεωγραφικά του Στράβωνος.

Strabo Geogr., Geographica (0099: 001)
“Strabonis geographica, 3 vols.”, Ed. Meineke, A.
Leipzig: Teubner, 1877, Repr. 1969.
Book 7a, chapter 1, section 51, line 2

 Ὅτι τὴν Σαμοθρᾴκην Ἰασίων καὶ Δάρδανος ἀδελ-

φοὶ ᾤκουν· κεραυνωθέντος δὲ Ἰασίωνος διὰ τὴν εἰς

Δήμητρα ἁμαρτίαν, ὁ Δάρδανος ἀπάρας ἐκ Σαμοθρᾴ-

κης, ἐλθὼν ᾤκησεν ἐν τῇ ὑπωρείᾳ τῆς Ἴδης, τὴν πόλιν

Δαρδανίαν καλέσας, καὶ ἐδίδαξε τοὺς Τρῶας τὰ ἐν

Σαμοθρᾴκῃ μυστήρια· ἐκαλεῖτο δὲ ἡ Σαμοθρᾴκη Σά-

μος πρίν. Ὅτι τοὺς ἐν τῇ Σαμοθρᾴκῃ τιμωμένους θεοὺς εἰ-

ρήκασι πολλοὶ τοὺς αὐτοὺς τοῖς Καβείροις, οὐδ' αὐ-

τοὺς ἔχοντες λέγειν τοὺς Καβείρους οἵτινές εἰσι, κα-

θάπερ τοὺς Κύρβαντας καὶ Κορύβαντας, ὡς δ' αὕτως

Κουρῆτας καὶ Ἰδαίους Δακτύλους.

Ο Ιασίων και ο Δάρδανος αδελφοί κατοικούν στην Σαμοθράκη. Ο Ιασίων κεραυνοβοληθείς για την προσβολή που έκανε στην Δήμητρα, ο Δάρδανος εγκατέλειψε την νήσο Σαμοθράκη και μετέβη στους προποδες της Ιδης για να χτίσει την Δαρδανία και να διδάξει στους Τρώας τα μυστήρια της Σαμοθράκης, η οποία πριν ονομαζόταν Σάμος.

Πολλοί βεβαιώνουν ότι οι τιμώμενοι Θεοί  στην Σαμοθράκη ήταν οι ίδιοι με τους θεούς των Καβείρων, τους Κύρβαντες, Κορύβαντες  τους Κουρήτας και τους Ιδαίους Δακτύλους..

Σε άλλο κείμενο αναφέρει  και πάλι ο Στράβων τη σύνδεση Καβείρων και Κορυβαντων καθώς  εικάζει ότι θεωρούνται άλλοτε  τέκνα Κρόνου κι άλλοτε Διός και Καλλιόπης που έχουν διαφύγει από την Σαμοθράκη και τα έργα τους είναι μυστικά δηλαδή μυστηριώδη, ακατάληπτα, σκοτεινά και απόκρυφα.

Εδώ η ονομασία της Σαμοθράκης είναι Μελίτη, όταν μέλιττα είναι η μέλισσα., και Μυλιττα η Αφροδίτη των Ασσυρίων που μας παραπέμπει στον μήνα του Μέλιτος  ;-)

Strabo Geogr., Geographica
Book 10, chapter 3, section 19, line 27

         ἔτι δὲ Κρόνου τινές, ἄλλοι δὲ Διὸς καὶ Καλ-
λιόπης φασὶ τοὺς Κορύβαντας τοὺς αὐτοὺς τοῖς Κα-
βείροις ὄντας, ἀπελθεῖν δὲ τούτους εἰς Σαμοθρᾴκην  
καλουμένην πρότερον Μελίτην, τὰς δὲ πράξεις αὐτῶν
μυστικὰς εἶναι.

Eρμηνείες τώρα που δίδονται για τους

Κουρῆτές τε θεοὶ φιλοπαίγμονες ὀρχηστῆρες.

   

                             

                        

Ότι οι Κουρήτες είναι αυλητές, οργανοπαίκτες αυλού και Φρύγες την καταγωγή.

Άλλοι ότι είναι γηγενείς και κατέχουν χάλκινες ασπίδες.

Όπως και οι Κορύβαντες και οι Κουρήτες είναι Φρύγες την καταγωγή, περιζωσμένοι με χάλκινα όπλα γι αυτό και τους ονομάζουν Χαλκιδέους και ότι αυτοί κλήθηκαν από  τους Τιτάνες και δόθηκαν στην Ρέα ένοπλοι για τροφοί του Διός. Οι Κορύβαντες μετονομάσθηκαν σε Κουρήτες και λέγονται και Φύλακες είδαμε και την λεξη Ιδα στο λεξικό του Ησύχιου να ερμηνεύετε ως Ιδα= Μάχη

Σε άλλο κείμενο ταυτίζονται με τους Διόσκουρους,  οι Κάβειροι, Κορύβαντες ή Σαμοθρακες και ότι είναι οι πρώτοι που  ναυπήγησαν/δημιουργήσαν  πλοία, καθώς και την χρήση βοτάνων και την ίαση από δαγκώματα/τσιμπημάτα με την χρήση  επωδών

(H)eren(n)ius Philo Gramm., Hist., Fragmenta

            ἐκ δὲ τοῦ Συδὺκ Διόσκουροι ἢ Κάβειροι ἢ Κορύβαντες ἢ Σαμοθρᾶικες· οὗτοι (φησί) πρῶτοι πλοῖον εὗρον ἐκ τούτων γεγόνασιν ἕτεροι, οἳ καὶ βοτάνας εὗρον καὶ τὴν τῶν δακετῶν ἴασιν καὶ ἐπωιδάς.

Φερεκύδης δ' ἐξ Ἀπόλλωνος καὶ

Ῥητίας Κύρβαντας ἐννέα, οἰκῆσαι δ' αὐτοὺς ἐν Σα-

μοθρᾴκῃ· ἐκ δὲ Καβειροῦς τῆς Πρωτέως καὶ Ἡφαί-

στου Καβείρους τρεῖς καὶ νύμφας τρεῖς Καβειρίδας,

ἑκατέροις δ' ἱερὰ γίνεσθαι. μάλιστα μὲν οὖν ἐν Ἴμ-

βρῳ καὶ Λήμνῳ τοὺς Καβείρους τιμᾶσθαι συμβέβη-

κεν, ἀλλὰ καὶ ἐν Τροίᾳ κατὰ πόλεις· τὰ δ' ὀνόματα

αὐτῶν ἐστι μυστικά.

Ἡρόδοτος δὲ καὶ ἐν Μέμφει λέ-

γει τῶν Καβείρων ἱερὰ καθάπερ καὶ τοῦ Ἡφαίστου,

διαφθεῖραι δ' αὐτὰ Καμβύσην

… Κουρῆτας μὲν καὶ Κορύβαντας εἶναι τοὺς αὐ-

τούς, οἳ περὶ τὰς τῆς μητρὸς τῶν θεῶν ἁγιστείας πρὸς

ἐνόπλιον ὄρχησιν ᾔθεοι καὶ κόροι τυγχάνουσι παρει-

λημμένοι. καὶ Κορύβαντες δὲ ἀπὸ τοῦ κορύπτοντας

βαίνειν ὀρχηστικῶς, οὓς καὶ βητάρμονας λέγει ὁ ποιη-

τής “δεῦτ' ἄγε Φαιήκων βητάρμονες, ὅσσοι ἄριστοι.”

Ο Φερεκύδης αναφέρει ότι εκ του Απόλλωνα και της Ρυτίας οι Κυρβαντες είναι εννέα και κατοικούν στην Σαμοθράκη.  Τους αναφέρει δε τους Καβειρους, ως γιους του Ηφαίστου. Σύμφωνα με τον Φερεκύδη μητέρα των Καβείρων ήταν η θυγατέρα του Πρωτέως Καβείρη ή Καβειρώ που απόκτησε από τον Ήφαιστο τρία αγόρια και τρία κορίτσια, τους Καβείρους και τις Καβειρίδες.

Σύμφωνα με άλλους μύθους ο Ήφαιστος με την Καβειρώ γέννησαν τον Καδμίλο, από τον οποίο προήλθαν οι τρεις αρσενικοί και οι τρεις θηλυκοί Κάβειροι.  Κατά μια άλλη εκδοχή της μυθολογίας ο Ήφαιστος από την Καβείρη απόκτησε μόνο τον Καδμίλο και ότι οι Κάβειροι και οι Καβειρίδες είναι παιδιά του.

Οι Κορύβαντες είναι οντότητες που γεννήθηκαν πριν την γέννηση των Ολυμπίων Θεών, είναι χθόνιες θεότητες ίσως πολεμικής φύσεως, που σχετίζονται άμεσα με την γέννηση και λατρεία του Ολυμπίου Διός.

"Όταν η Ρέα ήλθε κοντά στην πόλη Λύκτο της Κρήτης, στο απάτητο σπήλαιο τού όρους Ίδη, για να γεννήσει τον πατέρα των Θεών και των ανθρώπων Δία, οι Κορύβαντες – Κουρήτες που βοήθησαν την Θεά στην γέννα, κρατώντας της τα δάκτυλα για να ανέβει στο όρος και να μπει στην σπηλιά, ονομάστηκαν Ιδαίοι Δάκτυλοι.Οι Κορύβαντες – Κουρήτες, για να μην ακούσει ο Κρόνος τα κλάματα του βρέφους Διός, χόρευαν ένοπλοι τον Πυρρίχιο χορό με ταραχή, χτυπήματα των ποδιών στο έδαφος και κρότους των όπλων τους στις ασπίδες. Οι Κορύβαντες – Κουρήτες αλλού παρουσιάζονται δέκα, αλλού μόνο τρεις."

Όμοια και οι ιερείς της Ρέας Κυβέλης είναι αυτοί που μετέχουν των ιερών μυστηρίων και συγχρόνως γνωρίζουν και μετέχουν σε ορχήστρες καθώς είναι άξιοι να παίζουν αυλό και αγαπούν να χορεύουν και να αστειεύονται.

Μελαμβαφής κάνθαρος, που βρέθηκε στην Τούμπα Θεσσαλονίκης και χρονολογείται ανάμεσα στο 320-315 π.Χ., έχει επιγραφή με την παλαιότερη γραφή ΑΔΙCΤΑ ΚΥΡΒΑCΙ. Η Αδίστη, Ηδίστη, η πιο γλυκιά, αφιερώνει το αγγείο στους Κύρβαντες, Κορύβαντες. Προφανώς θα έπαιρνε μέρος σε χορούς οργιαστικούς προς τιμή των δαιμόνων της φύσης.

Συνεχίζετε…

Αρχική σελίδα