29 Ιουνίου 2011

Διώνη ἡ θεός· ἀπὸ τοῦ Διὸς Διώνη


Μετα την μικρή παρεμβολή/επαναφορά του θέματος περί του Κατακλυσμού και του Δευκαλίωνα αλλα και του Ε-Νώχου ή Νώε, επιστρέφω στα κείμενα περί της Δωδώνης και του Δίας του  Πελασγικού. Του Θεού που τον χαρακτηρίζουν με επίθετα που του προσδίδουν και  τις ιδιότητες του Νάϊου, του Δωδωναίου, του Πελαγικού, του Φηγωναίου. Κατοικεί μαζί με τις σύνοικες του γυναικείες θεότητες την Θέμιδα, την Διώνη. Ο ναός ήταν αφιερωμένος στη Θέμιδα, σύζυγο του Δία, κόρη του Ουρανού και της Γης. Η λατρεία της που ήταν αρκετά διαδεδομένη στην Ήπειρο, φαίνεται ότι συνέχισε τη λατρεία της προϊστορικής Μεγάλης Θεάς.
  Η ταύτιση του ναού έγινε με τη βοήθεια μιας μολύβδινης επιγραφής, που βρέθηκε στη στοά του βουλευτηρίου, και στην οποία αναφέρονται μαζί με το Δία, η Θέμις και η Διώνη ως «νάιοι θεοί», δηλαδή σύνοικοι και σύνναοι του Δία. Ήταν, επομένως, οι δύο θεές οι σπουδαιότερες μετά το Δία, πάρεδροι του θεού


Η ονομασία της Διώνης δεν είναι τίποτα άλλο από την θηλυκή ονομασία του Διός για να καλυφθεί το πραγματικό όνομα της γυναικείας θεότητας. Παλαιότατη πελασγική θεότητα, που αντιπροσωπεύει τη γονιμοποιό δύναμη του υγρού στοιχείου. Είναι η θεά της υγρής φύσης (το επίθετο Νάια από το νάιω: ρέω, κυλώ). Ταυτόχρονα την θέλουν και σύζυγος του Διός, πατέρα θεών και θνητών και μητέρα της Αφροδίτης και του Έρωτος, και κατ΄αλλους μητέρα και του Διωνύσσου. Είναι  η Διώνη ή η"Δωδωναίαν νύμφην", η "Υάδα", 



 Ήπειρος. Νόμισμα του 234-168 π.Χ. Εικονίζεται μπροστά η Διώνη και στην  πίσω πλευρά η λέξη AΠEΙPΩTAN ανάμεσα σε τρίποδα και σε  δάφνινο στεφάνι.
  Νόμισμα της Ηπείρου, του 238 π.Χ. και παλαιότερα. Εικονίζεται ο Δωδωναίος Ζευς στεφανωμένος με φύλλα βελανιδιάς. Στην πίσω πλευρά εικονίζονται δύο κεραυνοί σε σχήμα αναστρόφων «Ε» και η λέξη «ΑΠΕΙΡΩΤΑΝ».

Pseudo-Apollodorus Myth., Bibliotheca (sub nomine Apollodori)
Chapter 1, section 2, line 8
          λλ τούτους μν Ορανς δήσας ες Τάρ-
ταρον ρριψε (τόπος δ οτος ρεβώδης στν ν ιδου,
τοσοτον π γς χων διάστημα σον π' ορανο

γ), τεκνο δ αθις κ Γς παδας μν τος Τιτνας
προσαγορευθέντας, κεανν Κοον περίονα Κρεον
απετν κα νεώτατον πάντων Κρόνον, θυγατέρας δ
τς κληθείσας Τιτανίδας, Τηθν έαν Θέμιν Μνημο-
σύνην Φοίβην Διώνην Θείαν.


Scholia In Hesiodum
, Scholia in theogoniam (scholia vetera)
Verse 17b, line 1

<
Διώνην:> ο τν τς φροδίτης μητέρα, λλ μίαν
τν κεανίδων, τουτέστι τν Τιτανίδων.

Η Διώνη είναι Τιτανίδα  και Ωκεανίδα και αδερφή με την Τηθύν, την Ρέα,  την Θέμιδα, την Μνημοσύνη, την Φοίβην και την Θείαν, καθώς και αδερφή με τους Ωκεανό, Κοίον, Υπερίονα, Κρίον, Ιαπετόν αλλα και τον Κρόνο.

Aelius Herodianus et Pseudo-Herodianus Gramm., Rhet., Περ ρθογραφίας
Part+volume 3,2, page 493, line 15

 <Διώνη> θεός· π το Δις Διώνη κατ' κτασιν το <ο> ες <ω>,
τι ατ πρτον γέγονε γαμετ το Διός.
Κατά τη γραμματική του Αλιου ρωδιανου αλλα και του Μεγάλου Ετυμολογικού η λέξη Διώνη παράγετε από  τη λέξη ΔΙΑΣ (από τη γενική Διός) "κατά έκτασιν του ο εις ω" ή από το "διαίνεσθαι" (υγραίνεσθαι από τη βροχή), με την πρώτη ετυμολογία όμως συμφωνούν οι περισσότεροι, στηριζόμενοι στη σύγκριση της ετυμολογίας του λατινικού Juno (Ήρα), το οποίο παράγεται από τη γενική του Jovis (Διός)


Strabo Geogr., Geographica
Book 7, chapter 7, section 12, line 5

Κατ'
ρχς μν ον νδρες σαν ο προφητεύον-
τες· κα τοτ' σως κα ποιητς μφαίνει· ποφήτας
γρ καλε, ν ος τάττοιντο κν ο προφται· στερον
δ' πεδείχθησαν τρες γρααι, πειδ κα σύνναος τ

Δι προσαπεδείχθη κα Διώνη.

O Στράβωνας στα Γεωγραφικά του αναφέρει ότι πρώτα οι προφήτες, μάντεις ήταν άντρες στο μαντείο της Δωδώνης αλλά αργότερα αυτοί αντικαταστάθηκαν με τρείς γυναίκες γραίες άρχισαν να προφητεύουν γιατι στον ίδιο χώρο λατρεύονταν και η Διώνη ως συν+ναος του Διός.
Η ερμηνεία τώρα για το ιερό και το μαντείο της Δωδώνης μπορεί να διαφέρει και να μας δίδεται και από το παρακάτω κειμενο στο οποίο η ονομασία του μπορει να εχει δωθεί αρχικά και από την Διώνη και να μετατρέπετε σε ΔΙΔΩΝΗ κι όχι ΔΩΔΩΝΗ ;;;

Chrysippus Phil., Fragmenta logica et physica
Fragment 1098, line 2

Ioannes Laurentius Lydus de mensibus IV 44 p. 212 ed.
Röther.
<δ Χρύσιππος> ο Διώνην λλ Διδόνην ατν νομά-
ζεσθαι ξιο παρ τ πιδιδόναι τς τς γενέσεως δονάς, Κύπριν
δ νομασθναι παρ τ κύειν παρέχειν, κα Κυθερείην μοίως παρ
τ μ μόνον νθρώποις, λλ κα θηρίοις τ κύειν πιδιδόναι

Όμοια και στον Κρόνον δίδουν την πόλη της Βίβλου στην Θεά Βααλτιδι ή Βαάλτι Ζαπούνα (Baal-Zapuna) ή Θεά μητέρα, που πιστοποιείται από επιγραφή από το Γκοσέν, και στην Διώνη. 

(H)eren(n)ius Philo Gramm., Hist., Fragmenta
Volume-Jacoby
ʹ-F 3c,790,F, fragment 2, line 171

                                                 (35)
κα π τού-
τοις Κρόνος Βύβλον μν τν πόλιν θει Βααλτίδι τι κα
Διώνηι δίδωσι,

Ο Κάρλ Κερένϋι στο βιβλίο του "Ελληνική Μυθολογία" αναφέρει: "Δεν ήταν βέβαια σ' εμάς το όνομα Αφροδίτη το μοναδικό όνομα της μεγάλης Θεάς του έρωτος. Ονομαζόταν επίσης με το ελληνικό όνομα Διώνη. Έτσι αντηχεί ο θηλυκός τύπος του Διός. Μπορεί κιόλας να συγκριθεί με τη λατινική Διάνα. Διώνη σημαίνει: θεά του γαλάζιου ουρανού. Η Διώνη ήταν επίσης γνωστή και ως θεά των νερών. Στη Δωδώνη λατρεύτηκε μαζί με τον Δία ως πηγαίο θεό, ως σύζυγος του ύψιστου θεού και ως θεά των πηγών, από την οποία δεχόταν χρησμούς. Ο Ησίοδος την συναριθμεί στις Ωκεανίδες αλλα και τις Τιτανίδες.
Για τους ορφικούς η Διώνη ήταν κόρη του Ουρανού. Η θεμελίωση του μαντείου της Δωδώνης αναγόταν σ' ένα περιστέρι. Εκείνοι, όπως ο Όμηρος, που θέλαν να υποτάξουν τη μεγάλη θεά Αφροδίτη τελείως στον Δία, την παρουσίασαν ως κόρη του Διός και της Διώνης. Πλάι σ' αυτή τη διήγηση για την καταγωγή της Αφροδίτης από τον Δία και την Διώνη συμβάδιζε και η ιστορία της άμεσης καταγωγής της από τον Ουρανό, με την οποία αρχίζουν οι ιστορίες για τη μεγάλη Θεά του έρωτος. Επίσης, ως μαντική θεότητα ταυτίζονταν με τις αδελφές της Θέμις και Φοίβη. Η Φοίβη είχε τον έλεγχο του μαντείου των Δελφών, ενώ η Θέμις ήταν μαντική χθόνια θεότητα τόσο του δελφικού όσο και του δωδωναίου μαντείου
Στην Ιλιάδα του Ομήρου έχουμε την Αφροδίτη να σκύβει στα γόνατα της μητέρας της Διώνης, κι εκεινη ως πραγματική μητέρα  την αγκαλιάζει και την παρηγορεί όταν διαμαρτύρετε ότι  τη λάβωσε ο λεοντόκαρδος Διομήδης όταν εβγαλε έξω από τη μάχη τον γιό της τον Αινεία. 

Homerus Epic., Ilias
Book 5, line 370

δ' ν γούνασι ππτε Διώνης δ' φροδίτη
μητρς ἑῆς· δ' γκς λάζετο θυγατέρα ν,
χειρί τέ μιν κατέρεξεν πος τ' φατ' κ τ' νόμαζε·
τίς νύ σε τοιάδ' ρεξε φίλον τέκος Ορανιώνων
μαψιδίως, ς ε τι κακν έζουσαν νωπ;
Porphyrius Phil., Quaestionum Homericarum ad Iliadem pertinentium reliquiae
Iliad book 21, section 506, line 3
                                               δ φροδίτη οκ ν τος  
γόνασι
το Διός, λλ' ν τος τς Διώνης

Και οι ευτυχέστερες πόλεις είναι αυτές που λατρέουν τον Δία των Δωδωναίο και την Διώνη αλλα και τον Απόλλωνα τον Πύθιο, που με τα  αεί λέγοντα στα μαντεία τους, σφραγίζουν την αγαθή τύχη των πόλεων.

Demosthenes Orat., Epistulae
Epistle 4, section 3, line 3

γ τν πόλιν τν μετέραν ετυχεστάτην πασν πόλεων
πολαμβάνω κα θεοφιλεστάτην, κα τατ' οδα κα τν Δία
τν Δωδωναον κα τν Διώνην κα τν πόλλω τν Πύ-
θιον ε λέγοντας ν τας μαντείαις κα προσεπισφραγιζο-
μένους τν γαθν τύχην ν τ πόλει εναι παρ' μν.


Σαφή αναφορά στα δύο ιερά και μαντεία της Δωδώνης και των Δελφών και ισάξια στην ουσία για ολους τους.


Η Κύπρια Αφροδίτη ως κόρη της Διώνης  αναφέρετε ακόμα και στον ύμνο του Θεοκρίτου στα Αηδώνια μυστήρια που ειδαμε σε προηγούμενο κείμενο περι του Αδωνιδος.

 ΘΕΟΚΡΙΤΟΥ που αναφέρετε στα Αηδώνια μυστήρια.

XV. ΣΥΡΑΚΟΥΣΙΑΙ ΑΔΩΝΙΑΖΟΥΣΑΙ 

Κπρι Διωναα, τ μν θανταν π θνατς,
νθρπων ς μθος, ποησας Βερενκαν,
μβροσαν ς στθος ποστξασα γυναικς·
τν δ χαριζομνα, πολυνυμε κα πολναε,
Βερενικεα θυγτηρ, λν εκυα
ρσινα πντεσσι καλος τιτλλει δωνιν.
 
 Της Διώνης θυγατέρα εσύ, πεντάμορφη Αφροδίτη,
τη Βερενίκη από θνητήν αθάνατη έχεις κάνει,
σταλάζοντας στα στήθη της τη θεϊκή αμβροσία·
κ' η Αρσινόη η κόρη της, ωραία σαν την Ελένη,
 για χάρη σου, ω ξακουστή και πολυλατρευμένη,
πλούσια, μεγαλόπρεπα τον Άδωνι γιορτάζει.

Plato Phil., Symposium
Stephanus page 180, section d, line 8
                                                   μέν γέ που
πρεσβυτέρα κα μήτωρ Ορανο θυγάτηρ, ν δ κα

Ορανίαν πονομάζομεν· δ νεωτέρα Δις κα Διώνης,
ν δ Πάνδημον καλομεν.

Ο Πλάτων στο Συμπόσιο διευκρινίζει ότι η νεότερη Αφροδίτη που καλειται και Πάνδημος είναι η Κόρη του Διός και της Διώνης, γιατί η Παλαιότερη και μεγαλύτερη είναι θυγατέρα του Ουρανού και είναι Αμήτωρ.

Proclus Phil., In Platonis Cratylum commentaria
Section 183, line 31

τ
ν δ δευτέραν φροδίτην παράγει μν Ζες κ τν αυ-
το
γεννητικν δυνάμεων, συμπαράγει δ' ατ κα Διώνη·

πρόεισι δ' θες κ το φρο κατ τν ατν τ πρεσβυ-
τέρ τρόπον· λέγει δ' οτως κα περ ταύτης ατς <θεο-
λόγος> (frg 140)·  
 <τν δ πόθος πλέον ελ', π δ' κθορε πατρ μεγίστ

 αδοίων φροο γονή, πέδεκτο δ πόντος
 σπέρμα Δις μεγάλου· περιτελλομένου δ' νιαυτο

 ραις καλλιφύτοις τέκ' γερσιγέλωτ' φροδίτην
 φρογεν>.

Joannes Laurentius Lydus Hist., De mensibus
Book 4, section 64, line 75

λλοι δέ φασι, πρώτην μν το Ορανο κα μέρας
Ορανίαν καλουμένην, δευτέραν δ φρο κα Ερυ-
νόμης τς κεανο, κα τρίτην τν συναφθεσαν ρ-
μ τ Νείλου, ξ ς κα δεύτερος ρως πό-
πτερος, τετάρτην Δις κα Διώνης, ν γημεν φαι-
στος, λάθρ δ ατ συνελθν ρης τεκε τν ντέ-
ρωτα. 

Ετερο κείμενο με την ύπαρξη όχι μόνο τρίτης αλλα και τέταρτης Αφροδίτης όπου  είναι η κόρη του Διός και της Διώνης  και η σύζυγος του Ηφαίστου άρα η Πάνδημος με το προηγούμενο κείμενο η οποία αφού στα κρυφά συνευρέθει με τον Αρη έτεκε τον Αντ-Ερωτα.

Όμως και μονο η υπαρξη και η δημιουργια του μαντείου της Δωδώνης από περιστέρια δηλώνει ξεκάθαρα την λατρεία της Αφροδίτης στον συγκεκριμένο ιερό χώρο τόσο  στο Ναό αλλα και στο Μαντείο.

Joannes Laurentius Lydus Hist., De mensibus
Book 4, section 64, line 68
                        δ Πλάτων δύο παραδίδωσιν
φροδίτας, Ορανίαν κα Πάνδημον· κα τν μν τος
θεος, τν δ τος νθρώποις παρέπεσθαι· ο δ λλοι  
τν ποιητν τέσσαρας παραδιδόασι· μίαν μν ξ Ο-
ρανο κα μέρας τεχθεσαν, τέραν δ ξ φρο, ξ
ς κα ρμο ρως τέχθη· τρίτην Δις κα Διώνης,
ξ ς κα ρεος τεχθναί φασιν ντέρωτα· τετάρτην
τν Συρίας κα Κύπρου, τν λεγομένην στάρτην. 

Όμως ο παρακάτω συγγραφέας μας δίδει ξεκάθαρα την ουσία της κατά τους φιλοσόφους και την γέννηση της εκ ενός αρτιου και ενός περιττού αριθμού που δηλώνουν το είδος αλλα και το είδος της ύλης της δημιουργίας της. 


Joannes Laurentius Lydus Hist., De mensibus
Book 4, section 64, line 89
                 ο δ φιλόσοφοι Διώνην τν φρο-
δίτην εναί φασι τν δι πάντων οσαν τν ντων
φύσιν· τεχθναι δ ατν κ τν Ορανο μηδέων
κα τς θαλάσσης, τουτέστιν ξ ρτίου ριθμο κα

περιττο· κα περιττο μν κ το εδους, ρτίου δ  
κ τς θαλάσσης, τουτέστι τς πείρου λης.

Μας δηλώνει ξεκάθαρα ότι η ΔΙΩΝΗ είναι η ίδια η ΑΦΡΟΔΙΤΗ  για τους φιλοσόφους καθως αποτελεί την φύση και την ύπαρξη  όλων  των όντων καθώς εχει δημιουργηθεί και γεννηθεί από τα μόρια του Ουρανού και της Θάλασσας από άρτιο και περιττό αριθμό και εκ του περιττού αριθμου εχει λάβει το είδος/μορφή αλλα και από το Αρτιο εκ της Θαλάσσης την έννοια της απείρου ύλης.


Orion Gramm., Etymologicum
Alphabetic letter delta, page 46, line 20
            
<Διώνη>. φροδίτη, π το δι πάντων έναι. 

Και στο παραπάνω κείμενο η Διώνη ταυτίζετε με τη Αφροδίτη. Οι ιδιότητες της Μητρός που εχουν πια παραδωθεί στην κόρη, ή η λατρεία της μητρός γαίας που έχει αλλάξει και παραδόσει της ιδιότητες της στην νεότερη θεά και κόρη της.
Η Διώνη/Αφροδίτη είναι σύνοικος και συζύγος του Διός στη λατρεία και στο Ιερό της Δωδωνης/Διδώνης 


Pseudo-Zonaras Lexicogr., Lexicon
Alphabetic letter delta, page 522, line 25

<
Διώνη>. φροδίτη

Και οι επόμενες ερμηνείες και πάλι για την Διώνη και την ωφέλεια εκ των υδάτων.


Anonymi Exegesis In Hesiodi Theogoniam, Exegesis in Hesiodi theogoniam
Page 396, line 23

Διώνη
δι τν κ τν δάτων φέλειαν.
Photius Lexicogr., Scr. Eccl., Theol., Bibliotheca
Codex 187, Bekker page 143b, line 15
         λλ κα σον Δία τν δυάδα μυθοπλαστία
θεολογε, κα δίκην, κα σιν, κα φύσιν, κα έαν,
κα διομάτερα, κα πηγν διανομς· στι δ' ατος ς
έα κα Φρυγία κα Λυδία κα Διδυμήνη, κα Δήμητρα
κα λευσινία, κα ρτεμις, κα μερος, κα Δίκτυννα,
κα ερία, κα στερία, κα Δίσαμος κα στ κα

μν κα φροδίτη κα Διώνη κα Μυχαία κα Κυ-
θέρεια, κα γνοια κα γνωστία κα ψεδος κα διο-
ριστία, κα τερότης κα νεκος κα διχοστασία, κα μόρος
κα θάνατος.

Αλλα όλες καλές εινα η Θεές και η Αθήνα και η Ηρα αλλα καλλιστη όλων η Διώνη
Choricius Rhet., Soph., Opera
Oration-declamation-dialexis 29, section 2, paragraph 46, line 8

· <
νθρωπε, καλ μν ρα,
καλ δ κα θην, καλλίστη δ πασν Διώνης.

Etymologicum Magnum, Etymologicum magnum
Kallierges page 280, line 41
                                             στι ῥῆμα
δι· παράγωγον, δίημι· ξ ο κα,  δίενται  πποι ερσίποδες.

Τ ποτακτικν, ἐὰν δι, διμαι· κα τ τρίτον τν
πληθυντικν, δινται.
 <Διώνη>: θεός.

Σημ. : Διῶνται. διώκονται. εστι ῥῆμα
διῶ, παράγωγον δίημι, ἐξ ου_ δίενται, οι_ον· δίενται ι_πποι ἀερσίποδες. καὶ τὸ
ὑποτακτικὸν ἐὰν διῶνται, καὶ τὸ τρίτον διῶνται


δίω δίημι, τ διώκω.

Όμως Scholia In Homerum, Scholia in Odysseam (scholia vetera)
Book 3, hypothesis-verse 91, line 4
                                        ν Νάξ τν μφιτρίτην
χορεύουσαν δν Ποσειδν ρπασεν· θεν π τν γχωρίων Ποσει-
δωνία νομάσθη θες, ς κα ρα Διώνη παρ Δωδωναίοις, ς
πολλόδωρος.

Scholia In Homerum, Scholia in Odysseam (scholia vetera)
Book 8, hypothesis-verse 344, line 9
               ητέον δ τι ρα μν κα Διώνη σν τας λλαις
θεας.

Στο παραπάνω κείμενο στα σχόλια στην Οδύσσεια η ΔΙΩΝΗ είναι η ίδια η σύζυγος του ΔΙΑ η ΗΡΑ  που στην Δωδώνη ονομάζετε ΔΙΩΝΗ, κατά τον Απολλόδωρο.

Η Ηρα ή Ρέα ή Διώνη ή Αφροδίτη η ιδιότητες της ίδιας γυναικείας Θεότητας που λατρεύεται στο ιερό μαντείο της Δωδώνης ή Διδώνης 


Συνεχίζεται

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...