καλεῖν γὰρ αὐτὸν Νόμιον, Ἀρισταῖον, Ἀγρέα

Ο πρωτεργάτης και ο διδάξας την μελισσοκομία στην αρχαία εποχή θεωρείται ο Αρισταίος. Εκείνος πρωτοδίδαξε συγχρόνως  την  μελισσοκομία και την γαλακτοκομία αλλά και την ελαιουργία αλλα και την κτηνοτροφία στους ανθρώπους.

 Γιός του Απόλλωνος και της Κυρήνης – θυγατέρας του Πηνειού- την οποία ο Φοίβος ερωτεύτηκε και την μετέφερε στην Λιβύη. Εκεί γεννήθηκε ο υιός τους Αρισταίος… Νήπιο ακόμα παραδόθηκε στις νύμφες που του δίδαξαν την γαλακτοκομία- την πήξη του γάλατος για την παρασκευή γιαουρτιού και τυριού, την δημιουργία και την κατασκευή των σμηνών – την μελισσοκομία αλλά και την κατεργασία των ελιών. Πρώτος απ΄ όλους, λοιπόν, ο Αρισταίος δίδαξε στους ανθρώπους μια σειρά από χρήσιμες γνώσεις για την διαβίωση τους. Και για την χρησιμότητα όλων των παραπάνω ευεργεσιών τιμήθηκε με τις ίδιες θεϊκές τιμές που αποδίδονταν και στον Διόνυσο. Αργότερα θα γυρίσει στην Βοιωτία και θα παντρευτεί την Αυτονόη και θ΄ αποκτήσουν ένα γιό τον Ακταίωνα…περίφημο για τις κυνηγετικές του ικανότητες που όμως κατασπαράχθηκε από τα σκυλιά του.

Ας δούμε και στο αρχαίο κείμενο ολόκληρη την ιστορία του…κατα τα γραφόμενα του Διόδωρου Σικελιώτη.

Diodorus Siculus Hist., Bibliotheca historica (lib. 1-20)
Book 4, chapter 81, section 1, line 2

 Ἡμεῖς δὲ περὶ τούτων ἀρκούντως διεληλυθότες

περὶ Ἀρισταίου γράφειν ἐγχειρήσομεν. Ἀρισταῖος

γὰρ ἦν υἱὸς μὲν Ἀπόλλωνος καὶ Κυρήνης τῆς

Ὑψέως θυγατρὸς τοῦ Πηνειοῦ· περὶ δὲ τῆς γενέ-

σεως αὐτοῦ μυθολογοῦσί τινες οὕτως. Ἀπόλλωνα,

περὶ τὸ Πήλιον τρεφομένης κόρης ὄνομα Κυρήνης

κάλλει διαφερούσης, ἐρασθῆναι τῆς παρθένου, καὶ

μετενεγκεῖν αὐτὴν τῆς Λιβύης εἰς ταύτην τὴν χώραν,  

ἐν ᾗ κατὰ τοὺς ὕστερον χρόνους τινὰ κτίσαντα πόλιν

ἀπ' ἐκείνης ὀνομάσαι Κυρήνην. τὸν δ' οὖν Ἀπόλλω

κατὰ ταύτην τὴν χώραν ἐκ Κυρήνης γεννήσαντα

υἱὸν Ἀρισταῖον τοῦτον μὲν νήπιον ὄντα παραδοῦναι

ταῖς Νύμφαις τρέφειν· ταύτας δὲ τῷ παιδὶ τρεῖς

ὀνομασίας προσάψαι· καλεῖν γὰρ αὐτὸν Νόμιον,

Ἀρισταῖον, Ἀγρέα. τοῦτον δὲ παρὰ τῶν Νυμφῶν

μαθόντα τήν τε τοῦ γάλακτος πῆξιν καὶ τὴν κατα-

σκευὴν τῶν σμήνων, ἔτι δὲ τῶν ἐλαιῶν τὴν κατερ-

γασίαν, διδάξαι πρῶτον τοὺς ἀνθρώπους. διὰ δὲ

τὴν εὐχρηστίαν τὴν ἐκ τούτων τῶν εὑρημάτων τοὺς

εὐεργετηθέντας ἀνθρώπους τιμῆσαι τὸν Ἀρισταῖον

ἰσοθέοις τιμαῖς, καθὰ καὶ τὸν Διόνυσον. μετὰ δὲ

ταῦτά φασιν αὐτὸν εἰς Βοιωτίαν καταντήσαντα

γῆμαι τῶν Κάδμου θυγατέρων Αὐτονόην, ἐξ ἧς

φασιν Ἀκτέωνα γενέσθαι τὸν κατὰ τοὺς μύθους…

Αρκετά, όμως, μιλήσαμε γι' αυτά, ας επιχειρήσουμε

τώρα να γράψουμε για τον Αρισταίο. Ο Αρισταίος, λοιπόν,

ήταν γιος του Απόλλωνα και της Κυρήνης, της κόρης του

Τψέα που ήταν γιος του Πηνειού" σχετικά με τη γέννηση

του μερικοί μυθογράφοι λένε τα εξής. Στην περιοχή του

Πηλίου μεγάλωνε μια κόρη που την έλεγαν Κυρήνη, και ο

Απόλλωνας, που την ερωτεύτηκε, την πήρε και την πήγε

σ' εκείνη την περιοχή της Λιβύης όπου τα κατοπινά χρόνια

ίδρυσε πόλη που την ονόμασε από εκείνη Κυρήνη. Σ' εκείνο

το μέρος, λοιπόν, ο Απόλλωνας απόκτησε από την Κυρήνη

γιο με τ' όνομα Αρισταίος, που τον έδωσε νήπιο ακόμη

στις Νύμφες να τον αναθρέψουν, αυτές, όμως, έδωσαν στο

παιδί τρία ονόματα- τον αποκαλούσαν Νόμιο, Αρισταίο και

Αγρέα. Αυτός, τώρα, έμαθε από τις Νύμφες πώς πήζει το

γάλα και πώς γίνονται τα μελίσσια, καθώς και πώς καλλιεργούνται

οι ελιές, και πρώτος τα δίδαξε στους ανθρώπους.

Λόγω της χρησιμότητας τούτων των ανακαλύψεων,

οι άνθρωποι που ευεργετήθηκαν τίμησαν τον Αρισταίο

αποδίδοντας του θεϊκές τιμές, όπως ακριβώς έγινε και με

τον Διόνυσο. Μετά από αυτά, λένε πως πήγε στη Βοιωτία

και παντρεύτηκε την κόρη του Κάδμου την Αυτονόη, από

την οποία γεννήθηκε, λένε, ο Ακτέωνας, που σύμφωνα με

τους μύθους, κατασπαράχτηκε από τα ίδια του τα σκυλιά

… τὸν δ' Ἀρισταῖόν φασι

μετὰ τὴν Ἀκτέωνος τελευτὴν ἐλθεῖν εἰς τὸ χρηστή-

ριον τοῦ πατρός, καὶ τὸν Ἀπόλλω προειπεῖν αὐτῷ

τὴν εἰς Κέων νῆσον μετάβασιν ἐσομένην αὐτοῦ καὶ

τὰς ἐσομένας παρὰ τοῖς Κείοις τιμάς. τὸν δὲ πλεῦ-

σαι μὲν εἰς τὴν νῆσον ταύτην, λοιμοῦ δὲ τὴν Ἑλ-

λάδα κατασχόντος ποιήσασθαι τὴν θυσίαν ὑπὲρ

ἁπάντων τῶν Ἑλλήνων. γενομένης δὲ τῆς θυσίας

κατὰ τὴν τοῦ σειρίου ἄστρου ἐπιτολήν, καθ' ἣν

συνέβαινε πνεῖν τοὺς ἐτησίας, λῆξαι τὰς λοιμικὰς

νόσους. τοῦτο δ' ἄν τις συλλογιζόμενος εἰκότως

θαυμάσαι τὸ τῆς περιπετείας ἴδιον· ὁ γὰρ ὑπὸ τῶν

κυνῶν ἰδὼν τὸν υἱὸν τετελευτηκότα, οὗτος τῶν

κατὰ τὸν οὐρανὸν ἄστρων τὸ τὴν αὐτὴν ἔχον προς-

ηγορίαν καὶ φθείρειν νομιζόμενον τοὺς ἀνθρώπους

ἔπαυσε, καὶ τοῖς ἄλλοις αἴτιος ἐγένετο τῆς σωτηρίας.

λέγουσι δὲ τὸν Ἀρισταῖον ἐκγόνους ἐν τῇ Κέῳ κατα-

λιπόντα, καὶ μετὰ ταῦτα εἰς τὴν Λιβύην ἐπανελ-

θόντα, ἀπὸ τῆς μητρὸς Νύμφης τὴν ἀναγωγὴν

ποιησάμενον εἰς τὴν Σαρδὼ νῆσον καταπλεῦσαι.

ἐν δὲ ταύτῃ κατοικήσαντα, καὶ τὴν νῆσον διὰ τὸ

κάλλος στέρξαντα, φυτεῦσαί τε αὐτὴν καὶ τὸ πρό-  

τερον ἐξηγριωμένην ἡμερῶσαι. γεννῆσαι δ' ἐν αὐτῇ

δύο παῖδας, Χάρμον καὶ Καλλίκαρπον. μετὰ δὲ

ταῦτα ἄλλας τε νήσους ἐπελθεῖν καὶ κατὰ τὴν Σι-

κελίαν διατρῖψαί τινα χρόνον, διὰ δὲ τὴν ἀφθονίαν

τῶν ἐν τῇ νήσῳ καρπῶν καὶ τὸ πλῆθος τῶν ἐν

αὐτῇ βοσκομένων κτηνῶν φιλοτιμηθῆναι τοῖς ἐγχω-

ρίοις ἐνδείξασθαι τὰς ἰδίας εὐεργεσίας. διὸ καὶ

παρὰ τοῖς κατὰ τὴν Σικελίαν οἰκοῦσι διαφερόντως

φασὶ τιμηθῆναι τὸν Ἀρισταῖον ὡς θεόν, καὶ μάλισθ'

ὑπὸ τῶν συγκομιζόντων τὸν τῆς ἐλαίας καρπόν.

τὸ δὲ τελευταῖον μυθολογοῦσιν αὐτὸν εἰς Θρᾴκην

παραβαλόντα πρὸς Διόνυσον μετασχεῖν τῶν ὀργίων,

καὶ συνδιατρίψαντα τῷ θεῷ πολλὰ μαθεῖν παρ'

αὐτοῦ τῶν χρησίμων· περὶ δὲ τὸ ὄρος τὸ καλού-

μενον Αἷμον οἰκήσαντά τινα χρόνον ἄφαντον γενέ-

σθαι, καὶ τυχεῖν ἀθανάτων τιμῶν οὐ μόνον ἐνταῦθα

παρὰ τοῖς βαρβάροις, ἀλλὰ καὶ παρὰ τοῖς Ἕλλησι.

Μετά τον θάνατο του Ακτέωνα, λένε πως ο Αρισταίος

πήγε στο μαντείο του πατέρα του και πως ο Απόλλωνας

του προφήτεψε τη μετάβαση του στη νήσο Κέα και

τις τιμές που θα δεχτεί εκεί από τους κατοίκους της.

Εκείνος πήγε, λοιπόν, στο νησί κι επειδή είχε πέσει λοιμός

στην Ελλάδα, έκανε θυσία υπέρ όλων των Ελλήνων. Καθώς

η θυσία προσφέρθηκε την εποχή της ανατολής του Σείριου,

οπότε συμβαίνει να φυσάνε τα μελτέμια, πέρασε το λοιμώδες

νόσημα. Αυτό και μόνο να συλλογιστεί κανείς, φυσικό

είναι να εκπλαγεί με την απροσδόκητη τροπή της τύχης

γιατί εκείνος που είδε τον γιο του να κατασπαράζεται από

σκυλιά, ο ίδιος έθεσε τέρμα στην επίδραση εκείνου του

άστρου του ουρανού που έχει το ίδιο όνομα- ο Σείριος

ανήκει στον αστερισμό του Κυνός -  και πιστεύουν

πως φέρνει τον θάνατο στους ανθρώπους, κι έγινε η αιτία να

σωθούν οι άλλοι- εκτός του υιού του . Λένε, επίσης, πως ο Αρισταίος άφησε απογόνους στην Κέα, ενώ στη συνέχεια που επέστρεψε στη

Λιβύη, απ' όπου αναχώρησε οδηγούμενος στο ταξίδι από

τη Νύμφη μητέρα του, έφτασε στη νήσο Σαρδηνία. Εκεί

εγκαταστάθηκε και καθώς τον κέρδισε με την ομορφιά του,

φύτεψε και καλλιέργησε το μέχρι τότε άγριο νησί εξημερώνοντας

το. Μάλιστα, σ' αυτό το νησί γέννησε δυο παιδιά,

τον Χάρμο και τον Καλλίκαρπο. Στη συνέχεια, επισκέφτηκε

κι άλλα νησιά κι έμεινε αρκετό καιρό στη Σικελία, όπου

λόγω της αφθονίας των καρπών του νησιού και της πλη-

θώρας των κοπαδιών που έβοσκαν εκεί, θέλησε να δείξει

στους κατοίκους τα ευεργετήματα των ανακαλύψεων του.

Γι αυτό και ο Αρισταίος, λένε, τιμήθηκε με λαμπρότητα

ως θεός από τους κατοίκους της Σικελίας και κυρίως από

τους ελαιοπαραγωγούς. Τέλος, σύμφωνα με τους μυθογρά-

φους, επισκέφτηκε τη Θράκη για να λάβει μέρος στις

οργιαστικές τελετές του Διονύσου και μένοντας μαζί με

τον θεό αποκόμισε από αυτόν πολλές χρήσιμες γνώσεις-

αφού έμεινε αρκετό καιρό κοντά στο όρος που ονομάζεται

Αίμος, έγινε άφαντος και τιμήθηκε με τιμές αθάνατες όχι

μόνο από τους βαρβάρους εκείνης της περιοχής αλλά και

από τους Έλληνες.

Testis Sopater (Phot. bibl. cod. 161).

     Schol. in Theocrit. id. 5, 53 (p. 194 Ahrens) stasî

(d kratÁra mšgan leuko‹o g£laktoj ta‹j nÚmfaij, stasî

d kaˆ ¡dšoj ¥llon ™la…w): p£rison. œlaion ™kt…qhsi ta‹j

nÚmfaij· aátai g¦r ™kqršyasai tÕn 'Arista‹on ™d…daxan t¾n

toà ™la…ou ™rgas…an kaˆ mšlitoj, éj fhsin 'Aristotšlhj.

    

Exc. pol. (Ke…wn) Heraclid. (p. 13, 16 Schn.): 'Ari-

sta‹on dš fasi maqe‹n par¦ mn numfîn t¾n prob£twn

kaˆ boîn ™pist»mhn, par¦ d brisîn t¾n melittourg…an. 

     (Hes.) Etym. M. p. 213, 55 br…sai: nÚmfai oÛtw kaloÚ-

menai, À Óti bl…sai· kaˆ g¦r melissourg…an aátai tÕn 'Ari-

sta‹on ™d…daxan· tropÍ toà l e„j r. À par¦ tÕ brÚein, Ó

™stin ¢nqe‹n, t¾n ™la…an, Âj t¾n ™rgas…an kaˆ aÙt¾n Øpš-

deixan 'Arista…J t¾n di¦ tÁj ¢mbros…aj. À ¢pÕ toà br…xai

kaˆ katakoim…sai aÙtÕn kaˆ katabaukal…sai, Óti ™tiq»noun

aÙtÒn.

      

Ο Αρισταίος σε άλλα κείμενα παρουσιάζετε ως ο διδάξας την επιστήμη της κτηνοτροφίας των προβάτων αλλά και βοδιών.

Είναι αυτός που τους γνώρισε την μελισσουργία όπως την έμαθε από τις Βλίσσες – τις νύμφες δηλαδή του μελισσιού (βλίσσω σημαίνει στραγγίζω, ξεζουμίζω, τρυγώ το μέλι) (από το βρύειν που σημαίνει ανθω/ανθίζω, γεμίζω, βρίθω, είμαι γεμάτος, παράγω αφθόνως, ακμάζω, αναβλύζω, πηγάζω) για την άνθιση και την καλλιέργεια της ελιάς, την ελαιουργία   

που τα γνώρισε από την  αμβροσία, την τροφή των αρχαίων θεών, που τον τάιζαν οι νύμφες, όταν τον έβαζαν να κοιμηθεί και τον αποκοίμιζαν νανουρίζοντάς τον …

Etymologikon Genuinum

Br‹sai (Arstt. fr. 511 Rose)· nÚmfai oÛtwj kaloÚ-

menai, À Óti bl‹sa… tinej oâsai, par¦ tÕ bl…sai· kaˆ g¦r melissour-

g…an aâtai tÕn 'Arista‹on ™d…daxan· tropÍ d toà l e„j tÕ r Br‹-

sai. À par¦ tÕ brÚein e„sˆn e„rhmšnai, Ó ™stin ¢nqe‹n t¾n ™la…an,

Ãj t¾n ™rgas…an kaˆ aÙt¾n Øpšdeixan 'Arista…J, t¾n di¦ tÁj ¢m-

bros…aj. À ¢pÕ toà br…xai kaˆ katakoim…sai aÙtÕn kaˆ katabauka-

l…sai, Óte ™tiq»noun aÙtÒn

AB, Sym. 213, EM 327. *Orio?

     Brisa‹oj· oÛtwj Ð DiÒnusoj· kaˆ ™¦n mn di¦ toà i

gr£fetai par¦ tÕ br‹sai ™st…n, oŒon ÐrmhtikÒj, ™¦n d di¦ toà h,

¢p' ¥kraj LesbiakÁj Br»shj, Âj mšmnhtai 'Androt…wn (FGH 324

f 56), Óti tÕ ƒerÕn toà qeoà ™n tÍ Br»sV fhsˆn ƒdràsqai ØpÕ

M£karoj AB, EM 329. *Orio? 

Βρισαίος ή Βρισεύς θεωρείτε ότι είναι και το επίθετο ή το προσωνύμιο του Διονύσου.

Υπάρχει δε και ιερό του στην Βρήση της Λέσβου.

Sym. 214, EM 332. *Orio?

     BrisÍdej· e‡rhtai e„j tÕ NhrÍdej (Et. gen. n s. v.)

Κατά μία δεύτερη εκδοχή ο Αρισταίος θεωρείται γιος του κένταυρου Χείρωνα - γιου του Κρόνου και της Ωκεανίδας Φιλύρας, που ανήκει δηλαδή στην ίδια γενιά με τον Δία. Αφού  μεγάλωσε, ο Αρισταίος πήγε στη Θήβα της Βοιωτίας, όπου έμαθε από τον Χείρωνα και τις μούσες/νύμφες τις τέχνες της θεραπείας και της προφητείας. Σύμφωνα με ορισμένες δηλώσεις παντρεύτηκε την Αυτονόη, την κόρη του Κάδμου, η οποία του γέννησε αρκετούς γιους, το Χάρμο

Εκεί λοιπόν στο Πήλιο θα σκοτώσει ένα βουνίσιο ελάφι και από την λαβωματιά που κατάφερε στις σάρκες του – λέγετε – ότι ξεπήδησε το πρώτο σμάρι μελισσών. Αφού  μεγάλωσε, ο Αρισταίος πήγε στη Θήβα της Βοιωτίας, όπου έμαθε από τον Χείρωνα και τις μούσες τις τέχνες της θεραπείας και της προφητείας. Σύμφωνα με ορισμένες δηλώσεις παντρεύτηκε την Αυτονόη, την κόρη του Κάδμου, η οποία του γέννησε αρκετούς γιους, το Χάρμο

Για τον Αρισταίο άλλες εκδοχές μιλούν για την γενεαλογία του και τον συνδέουν με τον υιό του  Κάρυστου, άλλοι με τον υιό του Χείρωνα και άλλοι ότι είναι υιός του Ουρανού και της Γής αλλα και με τον Κυρήνη. Ως υιό του Χείρωνα αναφέρουν δε και τον υιό του Αρισταίου, τον Ακταίωνα…

Scholia In Apollonium Rhodium, Scholia in Apollonii Rhodii Argonautica (scholia vetera)
Page 169, line 5

τινὲς δʹ Ἀρισταίους γενεαλογοῦσιν, ὡς καὶ Βακχυλίδης (fg 62 B. III

587 = 45 Blass – Snell)· τὸν μὲν Καρύστου, ἄλλον δὲ Χείρωνος, ἄλλον

δὲ Γῆς καὶ Οὐρανοῦ, καὶ τὸν Κυρήνης.

 Οι νύμφες δίνουν δύο ακόμα ονόματα στον Αρισταίο και τον ονομάζουν συγχρόνως και  Νόμιον αλλά και Αγρέα.

Ας επικεντρωθούμε συνοπτικά στον Αγρέα για να αναφέρω ότι είναι :

το Aγραίος σημαίνει τον "κυνηγό" αλλά με την έννοια όχι μόνο του κυνηγού αλλά και του θηρευτή – όπου θηρεύω σημαίνει το κυνηγώ, επιδιώκω κάτι με επιμονή. Υπήρχε ναός του στα Μέγαρα (Παυσανίας Α' 41.3,6). Το Αγρεύς απαντάτε σε θεσσαλικές επιγραφές …

το Αγρέτης (προστάτης των αγρών): Βρέθηκε σε επιγραφές της Χίου. Η λέξη κατά τον Ησύχιο σημαίνει και "ηγεμών".

Suda, Lexicon
Alphabetic letter alpha, entry 348, line 1

<Ἀγρεύς:> ὁ ἐπὶ τῆς θήρας

Etymologicum Magnum, Etymologicum magnum
Kallierges page 13, line 20

 <Ἄγρα>: Δήμητρος ἱερὸν λέγεται. Καὶ ἡ θήρα.Λέγονται δὲ πληθυντικῶς καὶ οἱ τόποι.

….

 <Ἄγρει>: Ἀντὶ τοῦ ἄγε· ἢ λάβε καὶ φέρε.

 <Ἀγρεύς>: Ὁ ἥρως· εἴρηται παρὰ τὸ ἐν ἀγρῷ

γεγεννῆσθαι. Ἀπὸ γὰρ Κυρήνης καὶ Ἀπόλλωνος ἦν

Ως προσωνύμιο Αγρεύς δίδεται και στον πατέρα του Αρισταίου Απόλλωνα,- μερικά από τα γνωστά του επίθετα του είναι τα Αγραίος, Αγρέτης, Αγρεύς, Αγρευτής, Άγριος. To προσωνύμιο Αγρεύς δίνεται επίσης στον Βάκχο, στον Ποσειδώνα αλλά και στον Πάνα…
Αγρεύς -Προσωνύμιο του Απόλλωνα σχετικό προς το κυνήγι (άγρα). Επώνυμο επίσης και του Αρισταίου, γιου του Απόλλωνα, του Βάκχου και του Ποσειδώνα. Στην Αττική, Α. ονομαζόταν o Παν, ως θεός των αγρών.

ἀγρεύς ( έως), ο (Α) ο κυνηγός, και ως επίθετο… …   Dictionary of Greek
Παναγρεύς — παναγρεύς, έως, ὁ (Α) αυτός που συλλαμβάνει κατά την άγρα οτιδήποτε, αυτός που αγρεύει τα πάντα, πανάγρετος*. [ΕΤΥΜΟΛ. < παν * + ἀγρεύς (< ἄγρα «κυνήγι»)]

Scholia In Apollonium Rhodium, Scholia in Apollonii Rhodii Argonautica (scholia vetera) Page 169, line 24

h <Ἀγρέα καὶ Νόμιον>: <Ἀγρέα μέν,> ὅτι ἐν ἀγρῷ ἐμίγη τῇ  

μητρὶ αὐτοῦ ὁ Ἀπόλλων· Νόμιον δέ, ὅτι νεμούσῃ τῇ μητρὶ ἐμίγη, οἱ δέ,

ὅτι τὴν κατὰ τοὺς ἀγροὺς θεραπείαν τοῖς νομεῦσιν εἰσηγήσατο.

i <μακραίωνα>: πολυχρόνιον. L^g(P)

k <καὶ ἀγρότιν>: ὅτι φιλοκύνηγος ἦν. ἱστορεῖται γὰρ καὶ ἐν τῇ

170.5

Λιβύῃ βασιλεύοντος Εὐρυπύλου χειρώσασθαι λέοντα.

l <<ἀεξηθέντι>:> αὐξήσαντι. L

Περισσότερα περί Αγρέα στο «Διὸς Ἰδαίου μύστηςγενόμην καὶ νυκτιπόλου Ζαγρέως βροντάς»

Eustathius Philol., Scr. Eccl., Commentarii ad Homeri Iliadem
Volume 1, page 59, line 26

καὶ ὅλως εἰπεῖν,

νόμιον ἔχοντες οἱ Ἕλληνες τὸν Ἀπόλλωνα καὶ ζῳοτρόφον πάντων ἐκείνῳ τῶν

τοιούτων ἀπήρχοντο. Ὅτι τὸ «τόδε μοι κρήηνον ἐέλδωρ» ἱκετεύων ἄν τις εἴπῃ

καὶ εἰσακουσθῆναι ζητῶν. δηλοῖ δὲ ὅτι «τόδε μοι τέλεσον τὸ ἐπιθύμημα».

Το επίθετο Νόμιος που δηλώνει αυτόν τον της βόσκησης ή των βοσκών, τον ποιμενικό, αλλά συγχρόνως τον δίκαιο, τον νόμιμον και τον έννομο. Δίνεται όχι μόνο στον Αριστέα αλλά και τους Βάκχο, Διόνυσο, Απόλλωνα, Δία και Ερμή

Hesychius Lexicogr., Lexicon (Α – Ο)
Alphabetic letter nu, entry 639, line 1

<νομεῖς>· βασιλεῖς. ἡγεμόνες. καὶ τῶν πλοίων τὰ ἐγκοίλια (Hdt.

 1, 194,2). καὶ σχοῖνοι ἀρμένων

<νομεύς>· ποιμήν. ὁ μεριζόμενος, ἢ μέρος ληψόμενος  

<νομή>· διαίρεσις, μερισμός, νέμησις

*<νομῆες>· ποιμένες (Σ 525) ASvgn

<νομή>· *τροφή (A), βοσκή Avg. †ποινή. μερὶς ὕδατος

*<νόμιον>· δίκαιον ASgn

*<νομόν>· νομήν (Eur. Rhes. 477) A

*<νόμος>· θεσμός, συνήθεια ASvg. νομή A. τόπος. καὶ λόγος Ag.

 [καὶ ὁ ποιητὴς τῶν καθ' ἡμᾶς νόμων]

<νόμος>· ὁ ποιητὴς τὸν καθ' ἡμᾶς νόμον οὐκ οἶδε· θέμιστας δὲ

 καὶ εὐνομίας λέγει· ἀπὸ τῆς νεμήσεως· [ὁ] ‘ἀνθρώπων ὕβριν

 τε καὶ εὐνομίαν’ (ρ 487)

“<νόμος ὁ πάντων βασιλεύς>“ (Pind. fr. 169,1)· κατὰ τὴν

 φύσιν ... (Plat. Gorg. 484 b, 488 b)

*<νομῷ>· τῇ νομῇ (Β 475) An

Scholia In Apollonium Rhodium, Scholia in Apollonii Rhodii Argonautica (scholia vetera)
Page 50, line 4
578 <νόμιον μέλ<ος>:> ποιμενικόν, παρὰ τοὺς νομέας.

Το Νόμιος εκ του νομεύς θεωρείτε και ο βοσκός, ο ποιμένας, ο τροφός, ο διοικητής, ο μεριστής, εκ της νομής δηλ. της βοσκής, του λιβαδιού και της μοιρασιάς, της τροφής, της διανομής αλλά και της διανομής κληρονομίας με δίκαιο τρόπο.

Ας θυμηθούμε και το «Εγω ειμί ο ποιμήν ο καλός…» και την παραβολή του χαμένου (απολωλός) προβάτου …

Νομεύς ο Δίας ο ποιμένας, αλλά χρησιμοποιείτε και ως επίθετο των  βασιλέων και των ηγεμόνων.

Scholia In Apollonium Rhodium, Scholia in Apollonii Rhodii Argonautica (scholia vetera) Page 169, line 24

h <Ἀγρέα καὶ Νόμιον>: <Ἀγρέα μέν,> ὅτι ἐν ἀγρῷ ἐμίγη τῇ  

μητρὶ αὐτοῦ ὁ Ἀπόλλων· Νόμιον δέ, ὅτι νεμούσῃ τῇ μητρὶ ἐμίγη, οἱ δέ,

ὅτι τὴν κατὰ τοὺς ἀγροὺς θεραπείαν τοῖς νομεῦσιν εἰσηγήσατο.

Αγρέα τον ονομάζουν γιατί σε αγρό έσμιξε με την μητέρα του ο Απόλλων και νόμιον γιατί  από την μητέρα του καρπώθηκε με το σμίξιμό της με τον θεό και  για τον σεβασμό και την λατρεία της διδασκαλίας και της φροντίδας των αγρών …

DEGQ <ἁγνὸν Ἀπόλλωνα:> τὸν Ἀρισταῖόν τινες Ἀπόλ-

λωνα, τινὲς δὲ καὶ Ἀγρέα. ἔστι δὲ τοῦ μέλιτος εὑρετὴς, ὃ δὴ BDEGQ

τῆς ἀθανασίας δέκατον μέρος ᾠήθησαν εἶναι. 115^bB

P 9.115a.1

BDEGQ <Ἀγρέα καὶ Νόμιον:> ἰστέον ὅτι τὸν Ἀρισταῖον

διὰ τὸ τὴν κτηνοτροφίαν καὶ κυνηγεσίαν εὑρηκέναι Ἀγρέα

καὶ Νόμιον, Δία καὶ Ἀπόλλωνα προσηγόρευον. 112B

φαίνεται δὲ, ὅτι καὶ τὴν ἐλαιουργίαν καὶ μελιτουργίαν

πρῶτος ἐπινενόηκεν Ἀρισταῖος.

Scholia In Sophoclem, Scholia in Sophoclem (scholia vetera)
Play El, verse 6, line 11

 λυκοκτόνον δὲ τὸν Ἀπόλλωνα οἱ μὲν
διὰ τὸ νόμιον εἶναι <καὶ τὴν τῶν βοσκημάτων φυλακὴν ποιούμενον>

Pausanias Perieg., Graeciae descriptio
Book 8, chapter 2, section 4, line 8

οἱ γὰρ δὴ τότε ἄνθρωποι ξένοι καὶ ὁμοτράπεζοι θεοῖς

ἦσαν ὑπὸ δικαιοσύνης καὶ εὐσεβείας, καί σφισιν ἐναρ-

γῶς ἀπήντα παρὰ τῶν θεῶν τιμή τε οὖσιν ἀγαθοῖς

καὶ ἀδικήσασιν ὡσαύτως ἡ ὀργή, ἐπεί τοι καὶ θεοὶ

τότε ἐγίνοντο ἐξ ἀνθρώπων, οἳ γέρα καὶ ἐς τόδε ἔτι

ἔχουσιν ὡς Ἀρισταῖος καὶ Βριτόμαρτις ἡ Κρητικὴ καὶ

Ἡρακλῆς ὁ Ἀλκμήνης καὶ Ἀμφιάραος ὁ Ὀικλέους, ἐπὶ

δὲ αὐτοῖς Πολυδεύκης τε καὶ Κάστωρ. οὕτω πείθοιτο

ἄν τις καὶ Λυκάονα θηρίον καὶ τὴν Ταντάλου Νιόβην

γενέσθαι λίθον. ἐπ' ἐμοῦ δὲ – κακία γὰρ δὴ ἐπὶ

πλεῖστον ηὔξετο καὶ γῆν τε ἐπενέμετο πᾶσαν καὶ πόλεις

πάσας – οὔτε θεὸς ἐγίνετο οὐδεὶς ἔτι ἐξ ἀνθρώπου…

…οι άνθρωποι της εποχής εκείνης είχαν δεσμούς ξενίας με τους θεούς, και ομοτράπεζοι των θεών γίνονταν ως δίκαιοι και ευσεβείς∙ μπορούσαν λοιπόν φανερά να τιμούνται από τους θεούς, αν ήταν καλοί, καθώς και φανερά να υφίστανται την οργή τους, αν έπεφταν σε παραπτώματα∙ μερικοί και θεοί γίνονταν τότε από άνθρωποι, τιμώμενοι με λατρεία ως τώρα, όπως ο Αρισταίος και η Κρητικιά Βριτόμαρτις και ο Ηρακλής ο γιος της Αλκμήνης και ο Αμφιάραος, ο γιος του Οικλή, κι ακόμα ο Πολυδεύκης και ο Κάστωρ.

[5] Κατ’ αναλογία μπορεί να δεχτεί κανείς πως και ο Λυκάων έγινε θηρίο και η Νιόβη, η κόρη του Ταντάλου, απολιθώθηκε. Επί των ημερών μου όμως που η κακία έχει πλεονάσει και έχει κυριαρχήσει σε κάθε τόπο και πόλη κανείς πια δεν γίνεται θεός από άνθρωπος, εκτός μόνο «ψιλώ ονόματι» εκείνοι που οι άνθρωποι θέλουν να τους κολακέψουν για τη δύναμή τους∙ η οργή των θεών κατά των αδίκων παραμένει επί πολύ, και όταν εκείνοι φύγουν ακόμα από τη ζωή.

συνεχίζετε…