Συνοψίζοντας μερικά ακόμα στοιχεία στα της Λητούς μπορούμε ν΄αναφέρουμε ότι στην ελληνική μυθολογία, η Λητώ, ή Λατώ, ή Ληθώ είναι κόρη των Τιτάνων Κοίου ή Polus (στα λατινικά) και της Φοίβης - επίθετο που θα χρησιμοποιηθεί και από την εγγονή της Αρτέμιδα και δηλώνει ταυτόχρονα κι ένα απο τα επίθετα της Σελήνης ενώ σημαίνει την Φωτίζουσα, τη Λάμπουσα . Οι Ρωμαίοι ποιητές την ονόμαζαν –τη Φοίβη-Θεά του Φεγγαριού. Από τον Τιτάνα Κοίο γέννησε την Αστερία, την Εκάτη και τη Λητώ. Ετσι η Λητώ έχει για αδερφές την Εκάτη και την Αστερία κατά μία εκδοχή.
Ο Κοίος και η Φοίβη θεωρουνται ότι προσωποιούσαν την πρωταρχική πηγή όλης της Γνώσεως. Χάρη στη Λητώ, ο Κόιος έγινε ο παππούς δύο εκ των θεών του Δωδεκαθέου, της Αρτέμιδος και του Α-πολλ-ων/Α-polus
Το polus ή πόλος στα ελληνικά μπορεί να μεταφραστεί ακόμα και ως πόλος, κοντάρι, ουρανός, πάσσαλος, παλούκι, παράδεισος, σπρώχνω με κοντάρι
Αστερία όμως ονομάζετε και η Δήλος- το νησί- πρίν γίνει φανερή = Βήλος ή Δήλος δηλαδή μετά την φιλοξενία της Λητούς και της γέννησης της Αρτέμιδος και του Απόλλωνος
Η Άρτεμις ήταν εγγονή της Φοίβης, τη θεωρούσαν επίσης θεά του φεγγαριού και φέρει επισης το ονομα της γιαγιάς της Φοίβης ως επίθετο και ιδιότητά της. Επίσης το όνομα Φοίβη έφερε και μία από τις Μελεαγρίδες, η αδερφή της Ωραίας Ελένης και της Κλυταιμνήστρας, κόρη του Τυνδάρεω και της Λήδας, ονομαζόταν κι εκεινη Φοίβη.
Η Λητώ όμως ήταν και η κύρια θεότητα στην Ανατολική Λυκία, ενώ την καταγωγή της διεκδικούσαν και οι κάτοικοι της νήσου Κω. Το ιερό της, το Λητώον, ένωνε τις πόλεις-κράτη της Λυκίας μεταξύ τους. Λατρευόταν με τα επίθετα Κοιογένεια, Φυστίη και Εκδυσία, και Βουτώ ακόμα και στην Αίγυπτο (βλ. προηγούμενα κείμενα)
Η μορφή της Λύκαινας που την συνοδεύει καθώς και τον ίδιο τον Απόλλωνα είναι λόγω της χώρας των Υπερβορείων με τη μορφή λύκαινας, αναζητώντας τη «χώρα των λύκων», τη Λυκία.
Ιερά της Λητούς αναφέρονται από αρχαίες πηγές σε πληθώρα περιοχών του ελλαδικού χώρου. Πολύ συχνά λατρευόταν παράλληλα με τα δυο παιδιά της. Ο Παυσανίας και ο Στράβων αναφέρουν την ύπαρξη ιερών και αγαλμάτων αφιερωμένα στη Λητώ, τον Απόλλωνα και την Άρτεμη στο χωριό Ζωστήρ της Αττικής, στα Μέγαρα, στο Άργος, στη Σπάρτη, στην Τανάγρα, στους Δελφούς (και ο Πίνδαρος αναφέρεται σε μια ωδή του), στο Αρτεμίσιο της Ρόδου, στη Μαντίνεια, στη Φαιστό της Κρήτης -γιορτάζονταν προς τιμήν της τα Εκδύσια, στην Ορτυγία και στη Λατώρεια της Λυδίας, όπου γινόταν και γιορτή αφιερωμένη σε αυτήν.
Μεγάλη ήταν η λατρεία της στη Δήλο, όπου υπήρχε μεγάλος ναός αφιερωμένη σε αυτή, το Λητώον. Σύμφωνα με το μύθο, η Λητώ κέρδισε τη Δήλο από τον Ποσειδώνα, με τον οποίο αντάλλαξε την Καλαβρία
Στη ρωμαική μυθολογία, είπαμε, το όνομα που ισοδυναμεί με το Λητώ είναι Latona, ενώ στους ετρούσκους ο εκλατινισμός του ονοματός της δίνεται ως LETUM
Στην Λυκία ονομάζετε Lad, και στις σλαβικές χώρες φέρει το ονομα LADA ενώ σε κείμενα στις προισλάμικές χώρες μάλλον συνδέετε με την μορφή της Αl-lat, Al-latu, Lilith. όπως είδαμε στο προηγούμενο κείμενο.
Ο ναός της στη Λυκία, κοντά στον ποταμό Ξάνθο. Επιγραφές υποδεικνύουν ότι το Κοινό των Λυκίων είχε την έδρα του εκεί. Σύγχρονες ανασκαφές, από το 1962 και μετά, έχουν πραγματοποιηθεί στην περιοχή, φέρνοντας στο φως, μεταξύ άλλων, μια τρίγλωσση επιγραφή στα αραμαϊκά, τα ελληνικά και τα λυκιακά.
Όμως είδαμε και την σύνδεση με την Λήδα και τον ίδιο θεματικό τύπο με την ΛΗΤΩ, η λέξη Λήδα στην αρχαία διάλεκτο των Λυκίων δηλώνει και ταυτίζετε με την έννοια της Γυναίκας έτσι ή ΛΗΤΩ είναι ταυτόχρονα και ΛΗΔΑ για τους Λύκιους.
- Περί της Λητούς/ LADA, την αρχαία Θεότητα των Σλάβων θα αναφερθώ σε επόμενο κείμενο.-
Το ιερό της Λητώς ονομάζεται Letoon (Λητῶον), μερικές φορές Latinized ως Letoum, και ένα απ΄αυτά βρίσκεται κοντά στον ποταμό Ξάνθο, ήταν ένα από τα σημαντικότερα θρησκευτικά κέντρα της Λυκίας περιοχή της Ανατολίας.
Η περιοχή βρίσκεται μεταξύ των πόλεων του Kas και Fethiye στην επαρχία της Αττάλειας στην Τουρκία, περίπου τέσσερα χιλιόμετρα νότια του Ξάνθου κατά μήκος του. Αρχαιολογικά ευρήματα στην περιοχή δηλώνουν ότι η περιοχή δεν ήταν ποτέ πλήρως κατοικημένη καθώς παρέμεινε ουσιαστικά ένα θρησκευτικό κέντρο, και τα ευρήματα χρονολογούνται από τα τέλη του έκτου αιώνα π.Χ., πριν από την ελληνική πολιτιστική ηγεμονία της Λυκίας, η οποία ξεκίνησε στις αρχές του τετάρτου αιώνα.
Τον προηγούμενο καιρό, η περιοχή ήταν πιθανώς ήδη ιερό για τη λατρεία μιας προηγούμενης μητέρας θεάς. Αυτή είναι η Eni Mahanahi της Λυκίας, που αντικαταστάθηκε από τη λατρεία της Λητούς κι εμφανίζονται ενωμένες σε μία.
H Λητώ κατά την περιπλάνησή της απειλήθηκε όταν της επιτέθηκε «βαλτός» από την Ηρα όπως λέγετε ο γίγαντας Τιτυός. Ας δούμε την περιπέτειά της όπως περιγράφετε μέσα από τα αρχαία κείμενα.
Apollonius Soph., Lexicon Homericum
Page 53, line 33
γαιήϊον: γῆς υἱόν· “Τιτυὸν γαιήϊον υἱόν.
Page 53, line 33
γαιήϊον: γῆς υἱόν· “Τιτυὸν γαιήϊον υἱόν.
Ενας υιός της παλαιάς Γαίας –Ελάρας κόρης του Ορχομενού και του Διός. Ο Δίας για να μην το μάθει η Ηρα τον κρύβει στην γή . Μονο που θα γεννηθεί με γιγάντιο μέγεθος, υπερμεγέθης και θα έρθει στο φώς, πραγματικός Γίγαντας.
Pseudo-Apollodorus Myth., Bibliotheca (sub nomine Apollodori)
Chapter 1, section 23, line 2 κτεί-
νει δὲ μετ' οὐ πολὺ καὶ Τιτυόν, ὃς ἦν Διὸς υἱὸς καὶ τῆς
Ὀρχομενοῦ θυγατρὸς Ἐλάρης, ἣν Ζεύς, ἐπειδὴ συν-
ῆ λθε, δείσας Ἥραν ὑπὸ γῆν ἔκρυψε, καὶ τὸν κυοφορη-
θέντα παῖδα Τιτυὸν ὑπερμεγέθη εἰς φῶς ἀνήγαγεν.
Chapter 1, section 23, line 2 κτεί-
νει δὲ μετ' οὐ πολὺ καὶ Τιτυόν, ὃς ἦν Διὸς υἱὸς καὶ τῆς
Ὀρχομενοῦ θυγατρὸς Ἐλάρης, ἣν Ζεύς, ἐπειδὴ συν-
ῆ λθε, δείσας Ἥραν ὑπὸ γῆν ἔκρυψε, καὶ τὸν κυοφορη-
θέντα παῖδα Τιτυὸν ὑπερμεγέθη εἰς φῶς ἀνήγαγεν.
Galenus Med., De placitis Hippocratis et Platonis
Book 3, chapter 7, section 29, line 1
καὶ Τιτυὸν εἶδον, γαίης ἐρικυδέος υἱόν,
Book 3, chapter 7, section 29, line 1
καὶ Τιτυὸν εἶδον, γαίης ἐρικυδέος υἱόν,
Apollonius Rhodius Epic., Argonautica
Book 1, line 761
Ἐν καὶ Ἀπόλλων Φοῖβος ὀιστεύων ἐτέτυκτο,
βούπαις, οὔπω πολλός, ἑὴν ἐρύοντα καλύπτρης
μητέρα θαρσαλέως Τιτυὸν μέγαν, ὅν ῥ' ἔτεκέν γε
δῖ' Ἐλάρη, θρέψεν δὲ καὶ ἂψ ἐλοχεύσατο Γαῖα.
Book 1, line 761
Ἐν καὶ Ἀπόλλων Φοῖβος ὀιστεύων ἐτέτυκτο,
βούπαις, οὔπω πολλός, ἑὴν ἐρύοντα καλύπτρης
μητέρα θαρσαλέως Τιτυὸν μέγαν, ὅν ῥ' ἔτεκέν γε
δῖ' Ἐλάρη, θρέψεν δὲ καὶ ἂψ ἐλοχεύσατο Γαῖα.
Ο Τιτυός, ένα όν που μεγάλωσε υπερβολικά, τόσο πολύ μάλιστα που δεν χώρεσε στην μήτρα της μητέρας του και χρειάστηκε να μεταφερθεί στο όρος από τη Γαία.
Hesychius Lexicogr., Lexicon (Α – Ο)
Alphabetic letter gamma, entry 48, line 1
<Γαιήϊον>· τ ὸν γῆς υἱόν, Τιτυόν (η 324)
*<γαίην>· τὴν γῆν.
Alphabetic letter gamma, entry 48, line 1
<Γαιήϊον>· τ ὸν γῆς υἱόν, Τιτυόν (η 324)
*<γαίην>· τὴν γῆν.
Ο Τιτυός λοιπόν προσπάθησε να βιάσει τη Λητώ κοντά στους Δελφούς κάτω από τις διαταγές της Ήρας, αλλά τον δολοφόνηθηκε απο τα βέλη του Απόλλωνος και της Αρτέμιδος, όπως ο Πίνδαρος αναφέρει σε μιά ωδή του.
Ένα άλλο αρχαίο πλάσμα στη γη που έπρεπε να ξεπερασει ως εμπόδιο η Λητώ ήταν ο/η δράκος/ η δελφυς Πυθία ή Πύθων, η οποία ζούσε σε μια σχισμή του βράχου η μητέρα-κάτω από τους Δελφούς και δίπλα στην Κασταλία πηγή .
Ο Απόλλων το/τη σκότωσε κι αυτό, ήταν απαραίτητο έτσι ώστε το αρχαίο μαντείο των Δελφών να περάσει την προστασία του νέου θεού.
Όμως ο Εφορος αρχαίος ελληνας ιστορικός από την Κύμη σε αποσπάσματα έργων του αναφέρει ότι ο Τιτυός ήταν δυνάστης άνδρας παρανομός, ανομος, παραβάτης των νόμων και βίαιος και ο Πύθων ήταν ζωώδης, κτηνώδης στην φύση του και τον φώναζαν Δράκωντα
Ephorus Hist., Fragmenta
Volume-Jacobyʹ-F 2a,70,F, fragment 31a, line 5
.....
καὶ μέντοι καὶ Ἔφορος ἐν τῆι τετάρτηι χρῆται τούτωι τῶι τρόπωι, ὅτι
ἄρα Τιτυὸς μὲν ἦν Πανοπέως δυνάστης, ἀνὴρ παράνομος καὶ βίαιος, Πύ-
θων δὲ θηριώδης τὴν φύσιν, Δράκων ἐπικαλούμενος.
Volume-Jacobyʹ-F 2a,70,F, fragment 31a, line 5
.....
καὶ μέντοι καὶ Ἔφορος ἐν τῆι τετάρτηι χρῆται τούτωι τῶι τρόπωι, ὅτι
ἄρα Τιτυὸς μὲν ἦν Πανοπέως δυνάστης, ἀνὴρ παράνομος καὶ βίαιος, Πύ-
θων δὲ θηριώδης τὴν φύσιν, Δράκων ἐπικαλούμενος.
Όμως η τιμωρία του Τιτυού είναι παράξενη και πολύ σκλήρή ακόμα και για την προσπάθεια βιασμού της Λητούς. Η ύβρις του θεωρήθηκε πολύ μεγάλη…
Πρώτα η Αρτέμιδα θα τον τοξεύσει με το τόξο της για την προσβολή της μητέρας της.
Pindarus Lyr., Pythia
Ode 4, line 90
κα ὶ μὰν Τιτυὸν βέλος Ἀρτέμιδος θήρευσε κραιπνόν,
ἐ ξ ἀνικάτου φαρέτˈρας ὀρνύμενον,
ὄ φˈρα τις τᾶν ἐν δυνατῷ φιλοτά-
⸐των ἐπιψαύειν ἔραται.
Ode 4, line 90
κα ὶ μὰν Τιτυὸν βέλος Ἀρτέμιδος θήρευσε κραιπνόν,
ἐ ξ ἀνικάτου φαρέτˈρας ὀρνύμενον,
ὄ φˈρα τις τᾶν ἐν δυνατῷ φιλοτά-
⸐των ἐπιψαύειν ἔραται.
Αλλα την μεγάλη του τιμωρία την αναφέρει ο Ομηρος στον Αδη.. Οι γύπες να του κατατρώγουν το συκώτι
Galenus Med., De placitis Hippocratis et Platonis
Book 3, chapter 7, section 29, line 1 οὗτος μέν γε πρὸς τοῖς ἄλλοις ἔτι καὶ ταῦθ' ὑπὲρ
ἥ πατος ἔγραψε·
καὶ Τιτυὸν εἶδον, γαίης ἐρικυδέος υἱόν,
κείμενον ἐν δαπέδῳ, ὁ δ' ἐπ' ἐννέα κεῖτο πέλεθρα·
γῦπε δέ μιν ἑκάτερθε παρημένω ἧπαρ ἔκειρον
δέρτρον ἔσω δύνοντες, ὁ δ' οὐκ ἀπαμύνετο χερσί.
Book 3, chapter 7, section 29, line 1 οὗτος μέν γε πρὸς τοῖς ἄλλοις ἔτι καὶ ταῦθ' ὑπὲρ
ἥ πατος ἔγραψε·
καὶ Τιτυὸν εἶδον, γαίης ἐρικυδέος υἱόν,
κείμενον ἐν δαπέδῳ, ὁ δ' ἐπ' ἐννέα κεῖτο πέλεθρα·
γῦπε δέ μιν ἑκάτερθε παρημένω ἧπαρ ἔκειρον
δέρτρον ἔσω δύνοντες, ὁ δ' οὐκ ἀπαμύνετο χερσί.
Ο Γιός της Γαίας ξαπλωμένος πάνω στο δάπεδο, που είναι ίσος με εννέα πλέθρα (30 μ. το πλέθρον ) και οι γύπες εκατέρωθεν του, να του τρώνε το συκώτι …
Galenus Med., De placitis Hippocratis et Platonis
Book 3, chapter 7, section 30, line 3 διότι γάρ,’ φησίν,
’ἐπεθύμησεν ὁ Τιτυὸς ὑβρίσαι τὴν Λητώ, διὰ τοῦτο γῦπες
αὐτοῦ κείρουσι τὸ ἧπαρ’, ὡς εἰς αὐτὸ μάλιστα τιμωρούμε-
νοι τὸ κατάρξαν τῆς ὕβρεως.
Book 3, chapter 7, section 30, line 3 διότι γάρ,’ φησίν,
’ἐπεθύμησεν ὁ Τιτυὸς ὑβρίσαι τὴν Λητώ, διὰ τοῦτο γῦπες
αὐτοῦ κείρουσι τὸ ἧπαρ’, ὡς εἰς αὐτὸ μάλιστα τιμωρούμε-
νοι τὸ κατάρξαν τῆς ὕβρεως.
Και μας εξηγεί ο Γαληνός,σ’ ένα από τα συγγράματά του της Ιατρικής, ότι το επιθυμητικόν στο συκώτι κατοικεί.
Και ο Ομηρος μόνος μνημονεύει τον Τιτυόν στον Αιδη κολασμένο να τιμωρείτε για την ακολασία στην οποία επιχειρησε να σπρώξει την Λητώ.
Galenus Med., De placitis Hippocratis et Platonis
Book 6, chapter 8, section 78, line 5 ὅτι δὲ καὶ
τὸ ἐπιθυμητικὸν ἐν ἥπατι κατοικίζουσιν, ἐνῆν μέν μοι καὶ
τοῦτο διὰ πλειόνων πιστοῦσθαι μαρτύρων, ὅπως δὲ μὴ δό-
ξαιμι σπουδάζειν ἃ φεύγειν παραινῶ, καὶ τρίβειν τὸν χρόνον
ἀ χρήστοις πράγμασιν, Ὁμήρου μόνου μνημονεύσω τὸν Τιτυὸν εἰς
Ἅιδου κολαζόμενον εἰσάγοντος ἐφ' οἷς ἀκολασταίνειν ἐπεχεί-
ρησεν εἰς τὴν Λητώ·
καὶ Τιτυὸν εἶδον, γαίης ἐρικυδέος υἱόν,
κείμενον ἐν δαπέδῳ, ὁ δ' ἐπ' ἐννέα κεῖτο πέλεθρα·
γῦπε δέ μιν ἑκάτερθε παρημένω ἧπαρ ἔκειρον
δέρτρον ἔσω δύνοντες, ὁ δ' οὐκ ἀπαμύνετο χερσί.
Book 6, chapter 8, section 78, line 5 ὅτι δὲ καὶ
τὸ ἐπιθυμητικὸν ἐν ἥπατι κατοικίζουσιν, ἐνῆν μέν μοι καὶ
τοῦτο διὰ πλειόνων πιστοῦσθαι μαρτύρων, ὅπως δὲ μὴ δό-
ξαιμι σπουδάζειν ἃ φεύγειν παραινῶ, καὶ τρίβειν τὸν χρόνον
ἀ χρήστοις πράγμασιν, Ὁμήρου μόνου μνημονεύσω τὸν Τιτυὸν εἰς
Ἅιδου κολαζόμενον εἰσάγοντος ἐφ' οἷς ἀκολασταίνειν ἐπεχεί-
ρησεν εἰς τὴν Λητώ·
καὶ Τιτυὸν εἶδον, γαίης ἐρικυδέος υἱόν,
κείμενον ἐν δαπέδῳ, ὁ δ' ἐπ' ἐννέα κεῖτο πέλεθρα·
γῦπε δέ μιν ἑκάτερθε παρημένω ἧπαρ ἔκειρον
δέρτρον ἔσω δύνοντες, ὁ δ' οὐκ ἀπαμύνετο χερσί.
Galenus Med., De placitis Hippocratis et Platonis
Book 6, chapter 8, section 80, line 2
ο ὐ τὴν καρδίαν ἢ τὸν ἐγκέφαλον ἤ τι τῶν ἄλλων μορίων
ἐσθιόμενον ἐποίησε τοῦ Τιτυοῦ δι' ἐρωτικὴν ἐπιθυμίαν ἐξυ-
βρίζειν ἐπιχειρήσαντος, ἀλλὰ τὸ ἧπαρ μόνον εἰς τὸ τῆς ὕβρεως
αἴτιον σπλάγχνον κολάζεσθαι φάμενος αὐτόν, ὥσπερ ἦν
εὔλογον.
Και ουτε στην Καρδιά ή τον εγκέφαλο ή σε άλλα μαλακά μόρια γεννηθηκε στον Τιτυό η ερωτική επιθυμία αλλα μόνο στο Ηπαρ/Συκώτι. Και το αίτιο της ύβρεως τιμωρείτε όπως είναι φυσικό.
Sextus Empiricus Phil., Adversus mathematicos
Book 1, section 286, line 6 αἱ μὲν γὰρ ψυχαὶ κοινῶς διψῶσιν αἵματος
(ἀλλ' ἀποχάζεο βόθρου, ἄπισχε δὲ φάσγανον ὀξὺ
αἵματος, ὄφρα πίω καί τοι νημερτέα εἴπω),
ὁ δὲ Τιτυὸς ὑπὸ γυπῶν διὰ τὴν ἐπιθυμίαν ἡπατοφαγεῖ-
ται.
Book 1, section 286, line 6 αἱ μὲν γὰρ ψυχαὶ κοινῶς διψῶσιν αἵματος
(ἀλλ' ἀποχάζεο βόθρου, ἄπισχε δὲ φάσγανον ὀξὺ
αἵματος, ὄφρα πίω καί τοι νημερτέα εἴπω),
ὁ δὲ Τιτυὸς ὑπὸ γυπῶν διὰ τὴν ἐπιθυμίαν ἡπατοφαγεῖ-
ται.
Και ο Τιτυός για την επιθυμία του αυτή, ως τιμωρία από τους γύπας τρώγεται το συκώτι του
Ετσι ο Τιτυός ισως θα έπρέπει να ξεχάσει την Λητώ -μέσω από την Λήθη -και να ξεπεράσει την ύβρη της άνομης και μεγάλης τους επιθυμίας
Ephorus Hist., Fragmenta
Volume-Jacobyʹ-F 2a,70,F, fragment 31b, line 32 τί δ' ἂν
εἴη μυθωδέστερον ἢ Ἀπόλλων τοξεύων καὶ κολάζων Τιτυοὺς καὶ Πύθωνας
καὶ ὁδεύων ἐξ Ἀθηνῶν εἰς Δελφοὺς καὶ γῆν πᾶσαν ἐπιών;
Volume-Jacobyʹ-F 2a,70,F, fragment 31b, line 32 τί δ' ἂν
εἴη μυθωδέστερον ἢ Ἀπόλλων τοξεύων καὶ κολάζων Τιτυοὺς καὶ Πύθωνας
καὶ ὁδεύων ἐξ Ἀθηνῶν εἰς Δελφοὺς καὶ γῆν πᾶσαν ἐπιών;
Και η εκδοχή στην οποία ο Απόλλων είναι αυτός που τοξεύει και τιμωρεί τον Τιτυό κα τον Πύθωνα και προχωρώντας από τις Αθήναις προς τους Δελφούς.
Ομοια και στον Ορφικό ύμνο βλέπουμε ότι κατέχει το επίθετο του Τιτυοκτόνου και του Φοίβου, εκ της γιαγιάς Φοίβης.
Orphica, Hymni
Hymn 34, line 1
Ἐ λθέ, μάκαρ, Παιάν, Τιτυοκτόνε, Φοῖβε, Λυκωρεῦ,
Hymn 34, line 1
Ἐ λθέ, μάκαρ, Παιάν, Τιτυοκτόνε, Φοῖβε, Λυκωρεῦ,
Στο παρακάτω κείμενο και οι δύο και ο Απόλλωνας και η Αρτέμιδα είναι και οι δύο που έχουν τοξεύσει τον Τιτυό και τον έχουν αποτελείωσει κατά τον Φερεκύδη.
Pherecydes Hist., Fragmenta
Fragment 5b, line 2
Schol. Pindar. Pyth. IV, 160: Ὅτι ὑπὸ Ἀπόλλω-
νος καὶ Ἀρτέμιδος ἐτελεύτησε τοξευθεὶς (ὁ Τιτυὸς),
Φερεκύδης φησίν.
Fragment 5b, line 2
Schol. Pindar. Pyth. IV, 160: Ὅτι ὑπὸ Ἀπόλλω-
νος καὶ Ἀρτέμιδος ἐτελεύτησε τοξευθεὶς (ὁ Τιτυὸς),
Φερεκύδης φησίν.
Και το συμπερασμα που πρέπει να αντλήσουμε από τον παρόντα μύθο : ότι θα πρέπει να μην έχουμε δυνατές επιιθυμίες, όπως ο Τιτυός που τοξεύθηκε από την Αρτέμιδα και φονεύθηκε και θα πρέπει να τον φέρουμε ως παράδειγμα προς αποφυγήν
Pherecydes Hist., Fragmenta
Fragment 5b, line 4
Ἐπάγει δὲ καὶ αὐτὸς, ὅτι τοξευθεὶς
ὁ Τιτυὸς ὑπὸ τῆς Ἀρτέμιδος καὶ φονευθεὶς, παρά-
δειγμα τοῖς μετὰ ταῦτα γέγονεν, ὅπως ἂν [μή] τις τῶν
δυνατῶν ἐπιθυμιῶν ὀρέγηται.
Fragment 5b, line 4
Ἐπάγει δὲ καὶ αὐτὸς, ὅτι τοξευθεὶς
ὁ Τιτυὸς ὑπὸ τῆς Ἀρτέμιδος καὶ φονευθεὶς, παρά-
δειγμα τοῖς μετὰ ταῦτα γέγονεν, ὅπως ἂν [μή] τις τῶν
δυνατῶν ἐπιθυμιῶν ὀρέγηται.
Michael Glycas Astrol., Hist., Annales
Page 211, line 12 ὅτι
δὲ τὸ τῆς ψυχῆς ἐπιθυμητικὸν αὐτῷ τῷ ἥπατι ἐγκαθίδρυται,
καὶ τὸν Τιτυὸν παράγει ὁ Γαληνὸς εἰς σύστασιν τούτου τοῦ
λόγου, ἐν μὲν τῇ διαγνωστικῇ αὐτοῦ ὑπὸ ἀετοῦ λέγων αὐτοῦ
κατεσθίεσθαι τὸ ἧπαρ, ἐν δὲ τῷ περὶ ἠθῶν ψυχῆς μονοβίβλῳ
ὑ πὸ γυπῶν.
Page 211, line 12 ὅτι
δὲ τὸ τῆς ψυχῆς ἐπιθυμητικὸν αὐτῷ τῷ ἥπατι ἐγκαθίδρυται,
καὶ τὸν Τιτυὸν παράγει ὁ Γαληνὸς εἰς σύστασιν τούτου τοῦ
λόγου, ἐν μὲν τῇ διαγνωστικῇ αὐτοῦ ὑπὸ ἀετοῦ λέγων αὐτοῦ
κατεσθίεσθαι τὸ ἧπαρ, ἐν δὲ τῷ περὶ ἠθῶν ψυχῆς μονοβίβλῳ
ὑ πὸ γυπῶν.
Ομοια και στο παραπάνω κειμενο του Μιχαήλ Γλυκά, το επιθυμητικό της ψυχής δημιουργείται και παράγει τον Τιτυόν ως Γιγαντα και η σύσταση αυτού του λόγου είναι η διάγνωση από τον Γαληνό, ότι ο αετός κατατρώγει και εξασθενεί το συκώτι και τα ήθη και τα πάθη της ψυχής συμβολίζουν οι γύπες…
Olympiodorus Phil., In Platonis Gorgiam commentaria
Chapter 50, section 1, line 15 καὶ τὸν μὲν Τιτυὸν ἐπὶ τῆς γῆς εἶδεν κεί-
μενον, καὶ ὅτι τὸ ἧπαρ αὐτοῦ ἤσθιε γύψ· τὸ μὲν οὖν ἧπαρ
σημαίνει ὅτι κατὰ τὸ ἐπιθυμητικὸν μέρος ἔζησε καὶ διὰ
τοῦτο ἐσωφρονίζετο, ἡ δὲ γῆ σημαίνει τὸ χθόνιον αὐτοῦ
φρόνημα.
Chapter 50, section 1, line 15 καὶ τὸν μὲν Τιτυὸν ἐπὶ τῆς γῆς εἶδεν κεί-
μενον, καὶ ὅτι τὸ ἧπαρ αὐτοῦ ἤσθιε γύψ· τὸ μὲν οὖν ἧπαρ
σημαίνει ὅτι κατὰ τὸ ἐπιθυμητικὸν μέρος ἔζησε καὶ διὰ
τοῦτο ἐσωφρονίζετο, ἡ δὲ γῆ σημαίνει τὸ χθόνιον αὐτοῦ
φρόνημα.
Όμως η ιστορία του Τιτυού είναι τοσο όμοια με την ιστορία του Προμηθέα που τιμωρείτε από τους γύπες που του κατασπαράζουν το συκώτι, και τον βρίσκουμε καρφωμένο στον Καύκασο ή μήπως στον Αδη να τιμωρείται όπως ο Γαίηιος ή Γηιος Τιτυος;;;
Pseudo-Nonnus, Scholia mythologica
Oration 5, historia 32, line 2t
Oration 5, historia 32, line 2t
Τριακοστὴ δευτέρα ἐστὶν ἱστορία ἡ περὶ τοῦ Ταντάλου καὶ τοῦ
Τιτυοῦ καὶ τοῦ Ἰξίονος.
Τιτυοῦ καὶ τοῦ Ἰξίονος.
… Ἡ δὲ περὶ τοῦ Τιτυοῦ ἐστιν αὕτη. Τιτυὸς ἠράσθη τῆς Λητοῦς
καὶ ἐρασθεὶς ἐκράτησεν αὐτὴν ἀπὸ τοῦ κρηδέμνου. εἶτα Ἄρτε-
μις καὶ Ἀπόλλων, παῖδες ὄντες τῆς Λητοῦς, κατετόξευσαν
αὐτὸν καὶ ἀνεῖλον. καὶ νῦν, φησίν, ἐν τῷ Ἅιδῃ ἔχει τὰ βέλη
ἐμπεπαρμένα καὶ κολάζεται ἐκ τούτου.
….
Τριακοστὴ τρίτη ἐστὶν ἱστορία ἡ περὶ τοῦ κείρεσθαι τὸ ἧπαρ
ὑπὸ τῶν ὀρνίθων. ἔστι δὲ ἡ περὶ τοῦ Προμηθέως αὕτη.
Ὁ Προμηθεὺς οὗτος λέγεται κλέψαι τὸ πῦρ παρὰ τῶν θεῶν,
καὶ ἐνεγκεῖν εἰς ἀνθρώπους, καὶ ὅτι περὶ τὰ κρέα τῆς θυσίας
ἀπατήσας τὸν Δία, εἰς ὀργὰς ἐκίνησεν αὐτὸν διττάς. τοῦτον
θέλων τιμωρήσασθαι, ἐποίησεν ἀετὸν κατεσθίειν αὐτοῦ τὸ
ἧπαρ. καὶ τὴν μὲν ἡμέραν κατησθίετο τὸ ἧπαρ, τὴν δὲ νύκτα
πάλιν ἀνεπληροῦτο. καὶ πάλιν ἤρχετο ὁ ἀετὸς καὶ ἤσθιεν αὐτό,
ἕως οὗ ὁ Ἡρακλῆς ἐλθὼν ἐτόξευσε τὸ ὄρνεον τοῦτο.
Cyrillus Theol., De adoratione et cultu in spiritu et veritate
Volume 68, page 444, line 38 Φαίην δ' ἂν ὡς ἥδιστα τοῖς Ἑλλήνων λογά-
σιν, οἳ τῶν τοιούτων αἰσχρῶν ἐπιτηδευμάτων εὑρε-
ταὶ γεγόνασι, καὶ τοῖς ἄλλοις εἰσηγηταί· Τί δὴ ἄρα
δρῶντες, ὦ γενναῖοι καὶ σοφοὶ, τὸν μὲν Τιτυὸν ἐκεῖ-
νον, ὃν ἐκφύναι λέγετε γῆς, εἰς ᾅδου κολάζετε, γῦπας
αὐτῷ περιιστάντες τῶν ἡπάτων δαιτυμόνας, ὥραν
ὅ τι γυναίου τεθαυμακὼς ἠῤῥώστησε τὴν ἐπιθυμίαν;
Volume 68, page 444, line 38 Φαίην δ' ἂν ὡς ἥδιστα τοῖς Ἑλλήνων λογά-
σιν, οἳ τῶν τοιούτων αἰσχρῶν ἐπιτηδευμάτων εὑρε-
ταὶ γεγόνασι, καὶ τοῖς ἄλλοις εἰσηγηταί· Τί δὴ ἄρα
δρῶντες, ὦ γενναῖοι καὶ σοφοὶ, τὸν μὲν Τιτυὸν ἐκεῖ-
νον, ὃν ἐκφύναι λέγετε γῆς, εἰς ᾅδου κολάζετε, γῦπας
αὐτῷ περιιστάντες τῶν ἡπάτων δαιτυμόνας, ὥραν
ὅ τι γυναίου τεθαυμακὼς ἠῤῥώστησε τὴν ἐπιθυμίαν;
Joannes Stobaeus Anthologus, Anthologium
Book 1, chapter 49, section 47, line 39
Ὅσοις δὲ τὸ ζῆν διὰ κακουρ-
γημάτων ἠλάθη, ἄγονται πρὸς Ἐρινύων εἰς ἔρεβος καὶ
χάος διὰ ταρτάρου, ἔνθα χῶρος ἀσεβῶν καὶ Δαναίδων
ὑ δρεῖαι ἀτελεῖς καὶ Ταντάλου δῖψος καὶ Τιτυοῦ σπλάγχνα
αἰωνίως ἐσθιόμενα καὶ γεννώμενα καὶ Σισύφου πέτρος
ἀ νήνυτος· οὗ τὰ τέρματα αὖθις ἄρχεται [τῶν] πόνων· ἔνθα
θηρσὶ περιλιχμώμενοι καὶ δασὶν ἐπιμόνως πυρούμενοι
Ποινῶν καὶ πᾶσαν αἰκίαν αἰκιζόμενοι ἀιδίοις τιμωρίαις
τρύχονται.
Book 1, chapter 49, section 47, line 39
Ὅσοις δὲ τὸ ζῆν διὰ κακουρ-
γημάτων ἠλάθη, ἄγονται πρὸς Ἐρινύων εἰς ἔρεβος καὶ
χάος διὰ ταρτάρου, ἔνθα χῶρος ἀσεβῶν καὶ Δαναίδων
ὑ δρεῖαι ἀτελεῖς καὶ Ταντάλου δῖψος καὶ Τιτυοῦ σπλάγχνα
αἰωνίως ἐσθιόμενα καὶ γεννώμενα καὶ Σισύφου πέτρος
ἀ νήνυτος· οὗ τὰ τέρματα αὖθις ἄρχεται [τῶν] πόνων· ἔνθα
θηρσὶ περιλιχμώμενοι καὶ δασὶν ἐπιμόνως πυρούμενοι
Ποινῶν καὶ πᾶσαν αἰκίαν αἰκιζόμενοι ἀιδίοις τιμωρίαις
τρύχονται.
Και η τιμωρία εις τους αιώνας συνεχίζετε …
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου