16 Δεκεμβρίου 2011

Συκῆν δὲ καὶ ἄμπελον Διόνυσος



Ιερό δέντρον η συκιά όπως και η δρύς και υπήρχε διάταξη κατά την οποία απαγορεύονταν να τις κόβουν.
Η φίκα ή φίκος είναι η συκιά  ή η συκή και ο καρπός της το σύκον ή τύκον.

Athenaeus Soph., Deipnosophistae
Book 3, Kaibel paragraph 6, line 7

...δλον δ τοτο κ το καλεν τος θηναίους ερν μν συκν τν τόπον ν πρτον ερέθη, τν δ' π' ατς καρπν γητηρίαν δι τ   πρτον ερεθναι τς μέρου τροφς.

Photius Lexicogr., Scr. Eccl., Theol., Lexicon (ΕΩ)


Alphabetic letter iota, Page 102, line 12

<ερ συκ>: οτω λέγεται παρ τν λευσνα δός.
<ερ δός>: ν ο μύσται πορεύονται π το στεος π λευσνα.

Η ιερά συκή και η ιερά όδός που πορεύονταν οι μύστες  προς την Ελευσίνα. Η οδός των ιερών συκιών ο δρόμος που οδηγεί στα ιερά μυστήρια και στην Ιέρεια Δήμητρα και στην γνώση της δη-μιουργία …
Scholia In Aelium Aristidem, Scholia in Aelium Aristidem (scholia vetera)
Treatise Pan, Jebb pagëline-Hypothesis-Epigram 104,5, line 3

                 θην γάρ τοι λαίαν δωκε, συκν δ κα μπελον Διόνυσος, Ζες κριν, ρμς αγα, καρπος Δήμητρα, κα λλος λλο τι.

Η λατρεία του Ιερού Δέντρου αλλά και του ιερού καρπού/φρούτου που εχει δωθεί στους ανθρώπους μαζί με την ιερήν άμ-πελον από τον Διόνυσο.

Όμως συνεχίζοντας στις ερμηνεία των λέξεων στο Λεξικό του Πλωτίνου

<ερά>· *θυσία S. κειμήλια. συκ ν τ ες λευσνα γούσ δ
<εράγγελοι>· θεωροί, γγέλλοντες τς πανηγύρεις
<ερόθυτα>· για πιθύματα, μηρία κα μοια, θυσίαι θύματα
<ερ παρθένος>· Δήμητρος <έρεια>
 [<έρας>· σημεον]
*<εράς>· γίας (Ios. 6,8) AS
*<ερσθαι>· ερουργεν Avgn. κα τ ερωσύνην χειν
<ερται>· εροσκοπε  
  …
<Κάρ>· θάνατος. †φθερον. πρόβατον. γένος Καρικόν·
*<κάρα>· κεφαλή Avgn. τοτο ττικο δι το <α> λέγουσιν, μη-
 ρος δ ακς <κάρη>
<κάρα>· αξ μερος Πολυῤῥήνιοι. π Γορτυνίων ... λλοι δ  συκ.
ωνες τ πρόβατα. κα τν κεφαλήν
<κάραι>· συκα
<Καραιός>· Ζες παρ Βοιωτος οτω προσαγορεύεται· ς μέν
 τινές φασι δι τ ψηλς εναι, π το κάρα

<ποθριάζειν>· τ φαιρεν φύλλα συκς.
<ντεθρίωκεν>· νείληκεν σκεύακεν, π τν θρίων. (Men.
 Sam. 241) Δηλο δ κα τ βακχεύειν, σως π το Διονύσου·  
 <Θρίαμβος> γρ λέγετο δι τν τς συκς κα τν θρίων
 ερεσιν

Hesychius Lexicogr., Lexicon (Α – Ο)
Alphabetic letter theta, entry 741, line 1

<θρα>· φύλλα συκς, μπέλου r. ASvn <ς πολλόδωρος> n
 κα τ ν ατος δεσμούμενα βρώματα
<θριάζειν>· φυλλολογεν.





Η λατρεία της συκιάς ως ιερού δέντρου ή μήπως και ως  του Δέντρου της Ζωής έχει συνδεθεί με την λατρεία της βλάστησης αλλά και με το Διόνυσο.  

Το σύκο είναι θρεπτικότατος καρπός, γεμάτος σπέρματα και έχει σχήμα όρχεως. Η συκή δέντρο μακρόβιο που πολλαπλασιάζεται εύκολα και με όλους τους τρόπους, ήταν στην αρχαία Ελλάδα σύμβολο της γονιμότητας και του θεού Διονύσου που λατρευόταν και με προσωνύμια του Συκίτη αλλά  και του  Συκεάτη. 

Ακόμα και η λέξη Θρία-μβος συνδέεται με τη λατρεία του και με την εύρεση των Θρίων = φύλλων  της συκιάς ή και της αμπέλου. 

Και η χρήση του  Θύρσου και τα Θρία τα φύλλα της συκής ή της αμπέλου…

 Όμοια λατρεία της ιερής συκιάς, κάποιου άλλου είδους όμως της συκιάς της religiosa Ficus, ή Bo-Tree που προέρχεται από το σανσκριτικό Bodhi δηλ. «σοφία», «φώτιση », είναι ένα είδος του φίκου/συκιάς που κατάγεται  από την Ινδία , το Μπαγκλαντές , το Νεπάλ , το Πακιστάν , τη Σρι Λάνκα , νοτιοδυτική Κίνα και Ινδοκίνα.  Ανήκει στην οικογένεια Moraceae , το σύκο ή την μουριά.
Οι Sadhus (ασκητές των ινδουιστών) εξακολουθεί να διαλογίζεται κάτω από ιερά δέντρα της συκιάς, και οι ινδουιστές να περιφέρονται γύρω από την ιερή συκιά, ως ένας από τους τρόπους λατρείας. Συνήθως είναι επτά γύροι γύρω από το δέντρο το πρωί φωνάζοντας «Vriksha Rajaya Namah", που σημαίνει "χαιρετισμός στον βασιλιά των δέντρων."

Η ιδιαιτερότητα της συκιάς είναι ότι περίπου τα μισά είδη φίκων είναι μόνοϊκα , έχουν δηλαδή φυτά που φέρουν ταυτόχρονα αρσενικά και θηλυκά άνθη. Στα δίοϊκα είδη υπάρχουν ξεχωριστά "αρσενικά" και "θηλυκά" φυτά. Στα είδη αυτά οι σφήκες  από τα συκώνια των "αρσενικών" φυτών, μεταφέρουν τη γύρη στα "θηλυκά" φυτά, επικονιάζοντας τα άνθη τους. Χωρίς την παρουσία αρσενικού φυτού, άρα και της συμβιωτικής σφήκας, δεν είναι δυνατή η γονιμοποίηση και η ωρίμανση των συκωνίων του θηλυκού.




Παράδειγμα δίοικου είδους φίκου είναι η Συκιά (F. carica). Τα αρσενικά φυτά του είδους ονομάζονται "άγρια" ή "αγριοσυκιές" ή "όρνοί". Το θέμα των όρνων, της αρσενικής συκιάς στο κείμενο όπου την καταράται ο Ιησούς.


 Τα σύκα της άγρια συκιάς δεν είναι βρώσιμα, σε αντίθεση με αυτά της "ήμερης", του θηλυκού δηλαδή δέντρου.  Αναφέρονται και παρθενοκαρπικά είδη συκιάς, τα οποία παράγουν καρπούς χωρίς να προηγηθεί γονιμοποίηση και σχηματισμός σπόρων.

Όμως υπάρχουν και συκιές/φίκοι στραγγαλιστές κι αυτό γιατί με διάφορους τρόπους (π.χ. μεταφορά από πουλιά, ζώα, μυρμήγκια) σπόροι φίκων/σύκων είναι δυνατόν να καταλήξουν στο φύλλωμα άλλων δέντρων. Σε συνθήκες υψηλής ατμοσφαιρικής υγρασίας βλασταίνουν, αναπτύσσοντας εν συνεχεία εναέριες ρίζες, οι οποίες σταδιακά φτάνουν και εισχωρούν στο έδαφος (σε ξηρές συνθήκες, οι σπόροι μπορεί να βλαστήσουν, αλλά δεν μπορούν να δημιουργήσουν εναέριες ρίζες αρκετά μεγάλες ώστε να φτάσουν στο έδαφος.). Ορισμένα είδη συνεχίζουν να εξαρτώνται από το φυτό-ξενιστή, με το οποίο συμβιώνουν για όλη τους τη ζωή.





Υπάρχουν είδη όμως (οι κοινά ονομαζόμενοι φίκοι "στραγγαλιστές") τα οποία αναπτύσσουν εναέριες ρίζες που αναστομώνονται, περιπλέκονται και ξυλοποιούνται γύρω από τον κορμό του ξενιστή, προκαλώντας το θάνατο του λόγω "στραγγαλισμού" του κορμού ή λόγω έλλειψης ηλιακού φωτός εξαιτίας της υπέρμετρης ανάπτυξης τους (ορισμένες πηγές αναφέρουν το δεύτερο ως σημαντικότερο παράγοντα θανάτωσης του ξενιστή) . Για το είδος F. religiosa αναφέρεται ότι οι εναέριες ρίζες του μπορούν να εισχωρήσουν στον κορμό του ξενιστή και να τον διαχωρίσουν, προκαλώντας έτσι το θάνατο του (Galil J., 1984, Ficus religiosa L. - The tree splitter). Στην πραγματικότητα, οι φίκοι "στραγγαλιστές" είναι μόνο η μειοψηφία των ημι-επιφυτικών φίκων.

Ομως το σύκον ονομάζεται και  τύκον όπως δηλαδή και το γυναικείον αιδοίον αλλά και ο τόκος ή γέννηση το ίδιο το παιδί,  δηλαδή ο καρπος της κοιλίας της. 

Και η Σφίγγα είδαμε ότι κατά μία εκδοχή ήταν  κόρη του Λάϊου ή του Πέτρινου εκ του λαας = η πέτρα.
Και ο Οιδίπους ως αυτός που γνωρίζει εκ του Οίδα+φάος, ως ο γνώστης της λύσης του προβλήματος.
Ο γνώστης του φωτός ή εκ του Οίδα+π+ους δηλ αυτός που γνωρίζει τους πόδας, ίσως τα μουσικά μέτρα μέσω του αυτιού του. Ή τα μέτρα γενικότερα. Αλλά κι ένας μυημένος, ένας ιερέας  στα ιερά μυστήρια του φωτός και της ζωής στα της Ελευσίνας ή της Έλευσις του φωτός 


Και ως το ρήμα που δίδει το όνομα ενός άλλου γνώστη λύσεων πολλών προβλημάτων του Οδυσσέα « πολλών ανθρώπων ίδεν άστεα και νόον έγνω», που όμως χρησιμοποίησε και το όνομα Ούτις δηλαδή Ουδείς ή Κανένας.
Οι θεοί τυφλώνουν τον Οιδίποδα ή βγάζει μόνος του τους οφθαλμούς του και ο Οδυσσέας τυφλώνει τον Πολύ-φημο.



Και η ωμόσιτος  Σφίγγα δίπλα στις Πυραμίδες όπου πυρός είναι ο σίτος και το στάρι ή το σπυρί του σιταριού και οι Πυραμιδες κατά μια εκδοχή το δοχείο της συγκέντρωσης σίτου ή το δοχείου του Σίτου και του Άρτου της ζωής και  ένας τρόπος  επιστροφής του Βασιλέως στην νέα ζωή.

συνεχίζετε

5 σχόλια:

anonymous είπε...

Θα θέλαμε να (συμ)παραθέσουμε στις ποιητικότατες αναφορές σας πως ο Robert Graves στη Λευκή Θεά (κεφ.14 παρ. 18) αναφέρει πως «…όταν ο βιβλικός μύθος του Αδάμ και της Εύας κατέφθασε στη Βορειοδυτική Ευρώπη ο καρπός του Δέντρου της Γνώσης του καλού και του πονηρού θεωρήθηκε ότι ήταν μήλο και όχι σύκο, μολονότι στα συμφραζόμενα μνημονεύονται τα φύλλα συκής. Ο Αδάμ έφαγε από τον απαγορευμένο καρπό της γνώσης που του έδωσε η Εύα, η Μητέρα Παντός Ζώντος Όντος […στην ευρωπαϊκή λαϊκή παράδοση και λογοτεχνία το μήλο είναι σύμβολο της ολοκλήρωσης…] και οι βάρδοι ως εκ τούτου μετέφραζαν τη λέξη καρπός ως «μήλο»…».

Παρακάτω, στη σημείωση 1 της παραγράφου 26 του ίδιου κεφαλαίου, αναφέρει πως «…η Μητέρα Παντός Ζώντος Όντος, στην αναγωγή της ως Τριάδα, απέβαλε τον Αδάμ από την εύφορη επικράτειά της με τα γάργαρα νερά, επειδή εκείνος είχε σφετεριστεί ορισμένες προνομίες δικές της – το όρνιασμα της συκιάς φερ’ ειπείν ή την σπορά των δημητριακών, δεν ξεκαθαρίζεται – από φόβο μήπως εν συνεχεία διεκδικήσει και τα προνόμιά της να αποδίδει δικαιοσύνη και να χρησμοδοτεί. Αποπέμφθηκε λοιπόν να οργώνει τη γη σε άλλη λιγότερο μεγαλόδωρη περιοχή. Τούτο ανακαλεί στη μνήμη μας την ενδιάμεση εκδοχή του ίδιου μύθου: ο Τριπτόλεμος, ο ευνοούμενος της Κριθαρο-θεάς Δήμητρας, αποπέμφθηκε από την Ελευσίνα στην Αττική με ένα σακούλι γεμάτο σπόρο για να μάθει σε όλο τον κόσμο τη γεωργία. Αναχώρησε δε πάνω σε άρμα που το τραβούσαν ερπετά. Η κατάρα της Γενέσεως επί της γυναικός, η οποία οδηγήθηκε εις έχθραν προς το φίδι είναι προδήλως παραχαραγμένη και μάλλον παραπέμπει στην παμπάλαια αντιπαλότητα που είχε εμφιλοχωρήσει μεταξύ του ιερού βασιλιά Αδάμ και του Όφεος για την εύνοια της Θεάς…»

Ευχαριστώ/στούμε.

Ατάργα τις είπε...

Kαλησπέρα Ανώνυμε/οι

Καλη χρονιά, φωτισμένο και δημιουργικό το 2012, για όλους μας.

Σ΄ευχαριστώ για το σχόλιο σου/σας καθώς και για τα αποσπάσματα των κειμένων που μας μετέφερες, εχεις/ετε απόλυτο δίκιο, αυτα ακριβώς γράφει ο Robert Graves στη Λευκή Θεά.

Παρακάτω θα δούμε κι αλλα στοιχεία για το δέντρο της συκιάς. Δεν πιστεύω οτι ειναι το μοναδικό ιερό δέντρο, όμως δεν παύει να αποτελεί και να λατρεύεται στον Ελλαδικό χώρο ως ξεχωριστό δέντρο με θαυμάσιο καρπό. Και για τα κείμενα δεν παύει να θεωρείτε ιερό δέντρο του Διονύσου μαζί με την άμπελο. Στην λατρεία του Ιησού βλέπουμε ότι κρατούν μόνο την άμπελο, κατα το "εγώ ειμι η Αμπελος και εσείς τα κλήματα" και απορρίπτουν τη συκιά, καθώς έχουμε την ύπαρξη αποσπασμάτων και παραβολών καθώς και την κατάρα του όρνου.

Απο την αλλη σκέφτομαι ότι η κατάρα του όρνου ειναι ισως καθαρά συμβολική καθώς συνδέουν τον καρπό του σύκου με τους μη παραγωγικούς άντρες ποσο μάλλον στις μέρες μας έχει παραξηγηθεί ως καρπός κι ως όνομα.

Περισσοτερα και στα επόμενα κείμενα καθώς το κειμενο θα συνεχισθεί.

Οσο για το μήλον/μήλα θωρούνται και τα πρόβατα ή τα κατσίκια. Αρα η σύνδεση με το χρυσόμαλλο δέρας και τη μηλωτή το δέρμα του δηλαδή ειναι παρα πολύ κοντά ως έννοια και ως ιδέα και μπορεί να συνδέεται απόλυτα και με την ύπαρξη των χρυσών μήλων των Εσπερίδων και με τους άθλους του Ηρακλέους κλπ.

Οπως και κάποια πράγματα ως συνδέσεις δίνει και ο R. Graves για την σύνδεση του Απόλλωνα με το μήλο apple και το Apol , ακριβώς πάνω απο τη παραπομπή στην σελίδα 335 της Λευκής Θεάς.

και πάλι ευχαριστώ και καλη συνέχεια

anonymous είπε...

Μη έχοντας διαβάσει την προηγούμενη ανάρτησή σας έψαχνα να βρω τη σχέση σύκου Σφίγγας.

«Σφιγξ» σημαίνει «στραγγαλίστρια» και στην ετρουσκική κεραμική τέχνη απεικονίζεται συνήθως να αρπάζει ανθρώπους ή να στέκει πάνω από τα πεσμένα σώματά τους, επειδή φανερωνόταν πλήρως μόνο στο τέλος της βασιλείας του βασιλιά, όταν του έπνιγε την ανάσα […]

Αλλά και η Αθηνά φοράει στην περικεφαλαία της Σφίγγες, γιατί είχε υπάρξει κάποτε η ίδια η Σφίγγα. (Η Λευκή Θεά, κεφ. 23, παρ. 24)

Λέτε η δημοκρατική πρόνοια της εξορίας των δημοκρατών ηγετών μετά το τέλος της θητείας τους από την πόλη της Αθήνας, να σχετίζεται με τη σοφία της άλλοτε Θεάς Σφίγγας; Και μήπως στην σύγχρονη Αθήνα, εκτός από το καθιερωμένο «λάδωμα» των ηγετών μας που προέρχεται από το ιερό δέντρο της Θεάς, την ελιά, τους οφείλουμε και τον τελικό «θρίαμβο» που προέρχεται από το άλλο ιερό δέντρο της, την συκιά-στραγγαλίστρια;

Καλή και φωτισμένη χρονιά για όλους μας.

Ατάργα τις είπε...

Kαλησπέρα Ανώνυμε/οι

Οι τελετές θανάτωσης των βασιλιάδων με τη λήξη της θητείας τους περιγράφονται θαυμάσια στο πολύτομο έργο του Χρυσού κλώνου του James George Frazer.

Ομως ο συνδιασμός σου με οδηγεί στον Συκοφάντη και στους Συκοφάντες πολιτικούς για ολους τους Ελληνες, ετσι δεν μας παρουσιάζουν ως μη δουλεύοντες, ανίκανους, αχρηστους, κλέφτες, φοροδιαφεύγοντες κλπ για να μην χρησιμοποιήσω αλλες εκφράσεις...

μάλιστα η συκιά δίνει και την λύση για τους συκοφάντες και τους προδότες !!! αυτα στο επόμενο κείμενο, αν και υπάρχει και μια αναφορά και στο σημερινό κείμενο.

καλη συνέχεια, καλο Σκύριακο

Ατάργα τις είπε...

και για να μην ξέχασω δες και στο σημερινό κειμενο την σχέση των Κηρύκων με το Κεδρώο Ερμή και το Κηρύκειον και τους -επί-ορνους, συγνώμη επίορκους πολιτικούς κήρυκες.

και πάλι καλη συνέχεια.

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...