Συκῆν δὲ καὶ ἄμπελον Διόνυσος

Ιερό δέντρον η συκιά όπως και η δρύς και υπήρχε διάταξη κατά την οποία απαγορεύονταν να τις κόβουν.

Η φίκα ή φίκος είναι η συκιά  ή η συκή και ο καρπός της το σύκον ή τύκον.

Athenaeus Soph., Deipnosophistae
Book 3, Kaibel paragraph 6, line 7

...δῆλον δὲ τοῦτο ἐκ τοῦ καλεῖν τοὺς Ἀθηναίους ἱερὰν μὲν συκῆν τὸν τόπον ἐν ᾧ πρῶτον εὑρέθη, τὸν δ' ἀπ' αὐτῆς καρπὸν ἡγητηρίαν διὰ τὸ   πρῶτον εὑρεθῆναι τῆς ἡμέρου τροφῆς.

Photius Lexicogr., Scr. Eccl., Theol., Lexicon (Ε – Ω)


Alphabetic letter iota, Page 102, line 12

<Ἱερὰ συκῆ>: οὕτω λέγεται ἡ παρὰ τὴν Ἐλευσῖνα ὁδός.

<Ἱερὰ ὁδός>: ἣν οἱ μύσται πορεύονται ἀπὸ τοῦ ἄστεος ἐπὶ Ἐλευσῖνα.

Η ιερά συκή και η ιερά όδός που πορεύονταν οι μύστες  προς την Ελευσίνα. Η οδός των ιερών συκιών ο δρόμος που οδηγεί στα ιερά μυστήρια και στην Ιέρεια Δήμητρα και στην γνώση της δη-μιουργία …

Scholia In Aelium Aristidem, Scholia in Aelium Aristidem (scholia vetera)
Treatise Pan, Jebb pagëline-Hypothesis-Epigram 104,5, line 3

                 Ἀθηνᾶ γάρ τοι ἐλαίαν ἔδωκε, συκῆν δὲ καὶ ἄμπελον Διόνυσος, Ζεὺς κριὸν, Ἑρμῆς αἶγα, καρποὺς Δήμητρα, καὶ ἄλλος ἄλλο τι.

Η λατρεία του Ιερού Δέντρου αλλά και του ιερού καρπού/φρούτου που εχει δωθεί στους ανθρώπους μαζί με την ιερήν άμ-πελον από τον Διόνυσο.

Όμως συνεχίζοντας στις ερμηνεία των λέξεων στο Λεξικό του Πλωτίνου

<ἱερά>· *θυσία S. κειμήλια. ἢ συκῆ ἐν τῇ εἰς Ἐλευσῖνα ἀγούσῃ ὁδῷ

<ἱεράγγελοι>· θεωροί, ἀγγέλλοντες τὰς πανηγύρεις

<ἱερόθυτα>· ἅγια ἐπιθύματα, μηρία καὶ ὅμοια, θυσίαι θύματα

<ἱερὰ παρθένος>· ἡ Δήμητρος <ἱέρεια>

 [<ἱέρας>· σημεῖον]

*<ἱεράς>· ἁγίας (Ios. 6,8) AS

*<ἱερᾶσθαι>· ἱερουργεῖν Avgn. καὶ τὸ ἱερωσύνην ἔχειν

<ἱερᾶται>· ἱεροσκοπεῖ  

  …

<Κάρ>· θάνατος. †φθεῖρον. πρόβατον. γένος Καρικόν·

*<κάρα>· κεφαλή Avgn. τοῦτο Ἀττικοὶ διὰ τοῦ <α> λέγουσιν, Ὅμη-

 ρος δὲ Ἰακῶς <κάρη>

<κάρα>· αἲξ ἥμερος Πολυῤῥήνιοι. ὑπὸ Γορτυνίων ... ἄλλοι δὲ ἡ  συκῆ.

Ἴωνες τὰ πρόβατα. καὶ τὴν κεφαλήν

<κάραι>· συκαῖ

<Καραιός>· Ζεὺς παρὰ Βοιωτοῖς οὕτω προσαγορεύεται· ὡς μέν

 τινές φασι διὰ τὸ ὑψηλὸς εἶναι, ἀπὸ τοῦ κάρα

<ἀποθριάζειν>· τὸ ἀφαιρεῖν φύλλα συκῆς.

<ἐντεθρίωκεν>· ἐνείληκεν ἢ ἐσκεύακεν, ἀπὸ τῶν θρίων. (Men.

 Sam. 241) Δηλοῖ δὲ καὶ τὸ βακχεύειν, ἴσως ἀπὸ τοῦ Διονύσου·  

 <Θρίαμβος> γὰρ ἐλέγετο διὰ τὴν τῆς συκῆς καὶ τῶν θρίων

 εὕρεσιν

Hesychius Lexicogr., Lexicon (Α – Ο)
Alphabetic letter theta, entry 741, line 1

<θρῖα>· φύλλα συκῆς, ἢ ἀμπέλου r. ASvn <ὡς Ἀπολλόδωρος> n
 καὶ τὰ ἐν αὐτοῖς δεσμούμενα βρώματα
<θριάζειν>· φυλλολογεῖν.

Η λατρεία της συκιάς ως ιερού δέντρου ή μήπως και ως  του Δέντρου της Ζωής έχει συνδεθεί με την λατρεία της βλάστησης αλλά και με το Διόνυσο.  

Το σύκο είναι θρεπτικότατος καρπός, γεμάτος σπέρματα και έχει σχήμα όρχεως. Η συκή δέντρο μακρόβιο που πολλαπλασιάζεται εύκολα και με όλους τους τρόπους, ήταν στην αρχαία Ελλάδα σύμβολο της γονιμότητας και του θεού Διονύσου που λατρευόταν και με προσωνύμια του Συκίτη αλλά  και του  Συκεάτη. 

Ακόμα και η λέξη Θρία-μβος συνδέεται με τη λατρεία του και με την εύρεση των Θρίων = φύλλων  της συκιάς ή και της αμπέλου. 

Και η χρήση του  Θύρσου και τα Θρία τα φύλλα της συκής ή της αμπέλου…

 Όμοια λατρεία της ιερής συκιάς, κάποιου άλλου είδους όμως της συκιάς της religiosa Ficus, ή Bo-Tree που προέρχεται από το σανσκριτικό Bodhi δηλ. «σοφία», «φώτιση », είναι ένα είδος του φίκου/συκιάς που κατάγεται  από την Ινδία , το Μπαγκλαντές , το Νεπάλ , το Πακιστάν , τη Σρι Λάνκα , νοτιοδυτική Κίνα και Ινδοκίνα.  Ανήκει στην οικογένεια Moraceae , το σύκο ή την μουριά.

Οι Sadhus (ασκητές των ινδουιστών) εξακολουθεί να διαλογίζεται κάτω από ιερά δέντρα της συκιάς, και οι ινδουιστές να περιφέρονται γύρω από την ιερή συκιά, ως ένας από τους τρόπους λατρείας. Συνήθως είναι επτά γύροι γύρω από το δέντρο το πρωί φωνάζοντας «Vriksha Rajaya Namah", που σημαίνει "χαιρετισμός στον βασιλιά των δέντρων."

Η ιδιαιτερότητα της συκιάς είναι ότι περίπου τα μισά είδη φίκων είναι μόνοϊκα , έχουν δηλαδή φυτά που φέρουν ταυτόχρονα αρσενικά και θηλυκά άνθη. Στα δίοϊκα είδη υπάρχουν ξεχωριστά "αρσενικά" και "θηλυκά" φυτά. Στα είδη αυτά οι σφήκες  από τα συκώνια των "αρσενικών" φυτών, μεταφέρουν τη γύρη στα "θηλυκά" φυτά, επικονιάζοντας τα άνθη τους. Χωρίς την παρουσία αρσενικού φυτού, άρα και της συμβιωτικής σφήκας, δεν είναι δυνατή η γονιμοποίηση και η ωρίμανση των συκωνίων του θηλυκού.




Παράδειγμα δίοικου είδους φίκου είναι η Συκιά (F. carica). Τα αρσενικά φυτά του είδους ονομάζονται "άγρια" ή "αγριοσυκιές" ή "όρνοί". Το θέμα των όρνων, της αρσενικής συκιάς στο κείμενο όπου την καταράται ο Ιησούς.

 Τα σύκα της άγρια συκιάς δεν είναι βρώσιμα, σε αντίθεση με αυτά της "ήμερης", του θηλυκού δηλαδή δέντρου.  Αναφέρονται και παρθενοκαρπικά είδη συκιάς, τα οποία παράγουν καρπούς χωρίς να προηγηθεί γονιμοποίηση και σχηματισμός σπόρων.

Όμως υπάρχουν και συκιές/φίκοι στραγγαλιστές κι αυτό γιατί με διάφορους τρόπους (π.χ. μεταφορά από πουλιά, ζώα, μυρμήγκια) σπόροι φίκων/σύκων είναι δυνατόν να καταλήξουν στο φύλλωμα άλλων δέντρων. Σε συνθήκες υψηλής ατμοσφαιρικής υγρασίας βλασταίνουν, αναπτύσσοντας εν συνεχεία εναέριες ρίζες, οι οποίες σταδιακά φτάνουν και εισχωρούν στο έδαφος (σε ξηρές συνθήκες, οι σπόροι μπορεί να βλαστήσουν, αλλά δεν μπορούν να δημιουργήσουν εναέριες ρίζες αρκετά μεγάλες ώστε να φτάσουν στο έδαφος.). Ορισμένα είδη συνεχίζουν να εξαρτώνται από το φυτό-ξενιστή, με το οποίο συμβιώνουν για όλη τους τη ζωή.

Υπάρχουν είδη όμως (οι κοινά ονομαζόμενοι φίκοι "στραγγαλιστές") τα οποία αναπτύσσουν εναέριες ρίζες που αναστομώνονται, περιπλέκονται και ξυλοποιούνται γύρω από τον κορμό του ξενιστή, προκαλώντας το θάνατο του λόγω "στραγγαλισμού" του κορμού ή λόγω έλλειψης ηλιακού φωτός εξαιτίας της υπέρμετρης ανάπτυξης τους (ορισμένες πηγές αναφέρουν το δεύτερο ως σημαντικότερο παράγοντα θανάτωσης του ξενιστή) . Για το είδος F. religiosa αναφέρεται ότι οι εναέριες ρίζες του μπορούν να εισχωρήσουν στον κορμό του ξενιστή και να τον διαχωρίσουν, προκαλώντας έτσι το θάνατο του (Galil J., 1984, Ficus religiosa L. - The tree splitter). Στην πραγματικότητα, οι φίκοι "στραγγαλιστές" είναι μόνο η μειοψηφία των ημι-επιφυτικών φίκων.

Ομως το σύκον ονομάζεται και  τύκον όπως δηλαδή και το γυναικείον αιδοίον αλλά και ο τόκος ή γέννηση το ίδιο το παιδί,  δηλαδή ο καρπος της κοιλίας της. 

Και η Σφίγγα είδαμε ότι κατά μία εκδοχή ήταν  κόρη του Λάϊου ή του Πέτρινου εκ του λαας = η πέτρα.

Και ο Οιδίπους ως αυτός που γνωρίζει εκ του Οίδα+φάος, ως ο γνώστης της λύσης του προβλήματος.

Ο γνώστης του φωτός ή εκ του Οίδα+π+ους δηλ αυτός που γνωρίζει τους πόδας, ίσως τα μουσικά μέτρα μέσω του αυτιού του. Ή τα μέτρα γενικότερα. Αλλά κι ένας μυημένος, ένας ιερέας  στα ιερά μυστήρια του φωτός και της ζωής στα της Ελευσίνας ή της Έλευσις του φωτός 

Και ως το ρήμα που δίδει το όνομα ενός άλλου γνώστη λύσεων πολλών προβλημάτων του Οδυσσέα « πολλών ανθρώπων ίδεν άστεα και νόον έγνω», που όμως χρησιμοποίησε και το όνομα Ούτις δηλαδή Ουδείς ή Κανένας.

Οι θεοί τυφλώνουν τον Οιδίποδα ή βγάζει μόνος του τους οφθαλμούς του και ο Οδυσσέας τυφλώνει τον Πολύ-φημο.

Και η ωμόσιτος  Σφίγγα δίπλα στις Πυραμίδες όπου πυρός είναι ο σίτος και το στάρι ή το σπυρί του σιταριού και οι Πυραμιδες κατά μια εκδοχή το δοχείο της συγκέντρωσης σίτου ή το δοχείου του Σίτου και του Άρτου της ζωής και  ένας τρόπος  επιστροφής του Βασιλέως στην νέα ζωή.

συνεχίζετε