29 Μαρτίου 2011

Ἰωλκοῦ γὰρ Πελίας ἐβασίλευσεν.



Dionysius Scytobrachion Gramm., Fragmenta
Volume-Jacobyʹ-F 1a,32,F, fragment 14, line 3

άσονα γενέσθαι λέγουσιν υἱὸν μν Ασονος, δελφιδον δ Πελίου το Θετταλν
βασιλέως, ώμηι δ σώματος κα ψυχς λαμπρότητι διενέγκαντα τν λικιωτν
πιθυμσαί τι πρξαι μνήμης ξιον

Ο Ιάσονας λοιπόν ήταν υιός του Αίσονα, που ήταν αδερφός του Πελία του Θετταλού/Θεσσαλού  βασιλέως, δυνατός στο σώμα και με λαμπρότητα ψυχής διέφερε των συνομηλίκων του λαχταρώντας να πράξει άξιες πράξεις ώστε να μείνει στην μνήμη και να μνημονεύεται.

Scholia In Apollonium Rhodium, Scholia in Apollonii Rhodii Argonautica (scholia vetera)
Page 2, line 22

                                                                  κα μν
άσων κδίδοται Χείρωνι τρέφεσθαι κα τν ατρικν μανθάνειν, Ασονος
το πατρς ατο τν βασιλείαν τν δίαν τ δελφ Πελί κατα-
λιπόντος κα ρχειν κα κρατεν τς Θεσσαλίας κελεύσαντος, ως ο  
ποστρέψει άσων π Χείρωνος.

Ο Ιάσων έχει δωθεί στον Χείρωνα να μάθει ιατρική και την βασιλεία του πατρός του Αίσονος την κρατεί και άρχει ο αδερφός του Πελίας έως ότου επιστρέψει ο Ιάσων από την μαθητεία του.

Ο Πελίας, θειος του Ιάσωνα και αδερφός του Αίσωνα. Η έννοια της λέξης  Πελίας στα λεξικά μας δίνεται συνδεδεμένη και με την έννοια του Πελιός του Πελλός, ο Πολιός, Πελιούς, Πελιάς, Πελείους  και συνδέετε με το σκοτεινό χρώμα όπως και με την έννοια της Νούσους-Νόσου και του Νούσου = ασθενή.

Etymologicum Magnum, Etymologicum magnum
Kallierges page 659, line 39

                   Κα <πελίωμα>, τ μέλαν· κα γρ
πέλλην λέγουσι βον, τν τοιοτο χρμα χοντα·
κα Πέλλη, πόλις Μακεδονίας, τι βος ατν ερε,
πέλλη τ χρμα· κα Πελίας, νομα.

Etymologicum Gudianum, Etymologicum Gudianum (ζείδωρος – μαι)
Alphabetic entry pi, page 461, line 12

<Πελίωμα>, τ μελανν χρμα, κα γρ πέλην λέγομεν
 βον, τ τοιοτον χρμα χοντα· κα Πέλλη πόλις
 Μακεδονίας, τι βος ατν ερε· πέλλη τ χρμα,
 κα πελίας νθρωπος.


Και  πελίωμα λέγετε το μαύρο χρώμα και πέλλαν λένε το βόδι, που έχει τέτοιο χρώμα, και Πέλλη είναι η πόλη της Μακεδονίας, ότι βόδι αυτήν βρήκε και πέλλη το χρώμα  και ο Πελίας όνομα.

 
Δηλ. Πελιός μαύρος και μπλαβός, μπλαβισμένος, μαυροκίτρινος, μαύρος, μαυρισμένος όπως ο μώλωπας, μωλωπισμένος δηλαδή.

Etymologicum Gudianum, Etymologicum Gudianum (ζείδωρος – μαι)
Alphabetic entry pi, page 461, line 12


Πελλός ό φαιός, ο γκρίζος, ο λευκόφαιος, ο τεφρός, μελανός, μελανόχρους, μολυβής,

Πολιός ο ασπρομάλλης, ή καλύτερα ο γκριζομάλλης, ο ψαρός, ο γκρίζος, ο γεροντικός, ο παλιός, ο αρχαίος, ο γέροντας και Πολιά τα γηρατειά.

Perseus analysis of πελιάς:

πελιᾱς,πελιός (discoloured by extravasated blood): fem acc pl

πελῐός

πελῐ-ός, ά, όν, (cf. πελλός) prop. of parts of the body,
discoloured by extravasated blood, black and blue, livid, interpol. in Hp. Prog.2, D.47.59, Nic. Th. 279 ; π. νοσος Hp.Morb. 2.68 : generally, dark, dull, χρμα Thphr. HP 3.17.5.
πελις πολιός Hdn. Gr.1.123.
πελίους, πελίας, v. πελείους.

Strabo Geogr., Geographica
Book 7a, chapter 1, section 1a, line 9

φασ δ κα κατ τν τν Μολοττν κα Θεσπρωτν
γλτταν τς γραίας πελίας καλεσθαι κα τος γέρον-
τας πελίους· κα
σως οκ ρνεα σαν α θρυλούμεναι
πελειάδες,
λλ γυνακες γρααι τρες περ τ ερν
σχολάζουσαι.

Strabo Geogr., Geographica
Book 7a, chapter 1, section 2, line 2

τι κατ Θεσπρωτος κα Μολοττος τς γραίας
πελίας κα
τος γέροντας πελίους, καθάπερ κα παρ

Μακεδόσι· πελιγόνας γον καλοσιν κενοι τος ν
τιμας, καθ παρ Λάκωσι κα Μασσαλιώταις τος
γέροντας· θεν κα τς ν τ Δωδωναί δρυ μεμυ-
θε
σθαι πελείας φασίν.

Στους Θεσπρωτούς και τους Μολοσσούς τις γερόντισσες πελίας και τους γέροντες Πελιούς ονομάζουν, καθώς και στους Μακεδόνες. Και ίσως να μην ήταν πτηνά οι θρυλούμενες Πελειάδες/Πλειάδες αλλά τρεις ηλικιωμένες/γριές  γυναίκες που φρόντιζαν το ιερό (της Δωδώνης). Ομοια και στο δεύτερο κείμενο έχουμε την ίδια ιδέα και σκέψη ότι οι Πελειάδες της Δωδωνιαίας Βελανιδιά  ίσως ήταν ηλικιωμένες γυναίκες Ιέρειες.
Όμως ακόμα και η έννοια της Δρυός ούτως ή αλλιώς δηλώνει εκτός από το δέντρο και το γέροντα συνήθως σε ηλικία.




Pausanias Perieg., Graeciae descriptio
Book 10, chapter 30, section 8, line 3

                         κατ τοτο τς γραφς Σχεδίος
Φωκεσιν γησάμενος ς Τροίαν κα μετ τοτον
Πελίας στν ν θρόν καθεζόμενος, τ γένεια μοίως
κα
τν κεφαλν πολιός, νορ δ ς τν ρφέα·

δ Σχεδίος γχειρίδιόν τε χων κα γρωστίν στιν
στεφανωμένος.


Myth., De incredibilibus
Section 43, line 16

                                                        δ
<Πελίας>, νθρωπος γέρων κα σθενής, πυριώμενος πέθανεν.

Πελλάνιος ο Ποσειδώνας, όπου ο Ποσειδών φαίνεται στα κείμενα ως πατέρας του Πελία  και Πέλλας ο γέροντας


Eustathius Philol., Scr. Eccl., Commentarii ad Homeri Odysseam
Volume 1, page 410, line 3

                                                                                                                   τν
δ κ Ποσειδνος τεκέσθαι Πελίαν κα Νηλέα, ν Πελίας μν ν ωλκ βασίλευσε, Νηλες δ ν Πύλ.


Scholia In Lycophronem, Scholia in Lycophronem (scholia vetera et recentiora partim Isaac et Joannis Tzetzae)
Scholion 872, line 9b

Τυρος κα
Ποσειδνος Πελίας κα Νηλες Τυρος δ τς ατς κα Κρηθέως Ασων…


Scholia In Pindarum, Scholia in Pindarum (scholia vetera)
Ode O 9, scholion 43, line 9

                                                           ον
Ποσειδν ς πρ παιδς μαχέσατο τ ρακλε· Νηλες
γρ κα Πελίας Ποσειδνος υοί.


Αλλά Πολιάς είναι επίθετο της θεάς Αθηνάς ως προστάτιδα της πόλης δηλαδή Πολιούχος.
Και Πολιεύς αλλά και Πολιώς ο Δίας με το επίθετο του προστάτη της πόλης του Πολιούχου

Πολισμός είναι και η ίδρυση και η κτίση πόλης. Και πολιστής ο ιδρυτής πόλης.

Νούσος είναι ο άρρωστος, ο ασθενής, η νόσος, η επιδημία, η συμφορά, ο τρελός έρωτας, ή σφοδρή επιθυμία, αλλά και η πνευματική αρρώστια όπως και η επιληψία, που χαρακτηρίζετε και ως ιερή νούσος ή νόσος.

Νους ο του νοός, τω νοί τον  νόα, οι νόες κλπ η γνώση, ο τρόπος σκέψης, η φρόνηση η δύναμη και ο τρόπος νόησης, το μυαλό, το πνεύμα, το λογικό η διάνοια, η σύνεση κλπ

Και Νούσημα το νόημα, η νόσος, η ασθένεια η μανία η συμφορά,

Και το δεύτερο συνθετικό του Διο-νύσου ή Διο-ν(ο)ύσου. Όμως ο Διόνυσος έχει και το επίθετο Πολίτης στην Ηραία της Αρκαδίας.

Με βάση τα παραπάνω ειδαμε και τα σχετικά αποσπάσματα κειμένων όπου έχουμε την σύνδεση του Πελεία με τις Πελειάδες/Πλειάδες περιστερές  της Δωδώνης, μια σύνδεση που δεν πρέπει να την περάσουμε αψήφιστα καθώς με το  ξύλου της Δωδώνης εφοδιάζετε η Αργώ, από την Αθηνά.


Ο Ιάσωνα παραδίδετε στον ιπποκένταυρω Χείρωνα για να τον εκπαιδεύσει στην ιατρική ως ότου ανδρωθεί για να  παραλάβει την γονική βασιλεία.

Scholia In Hesiodum, Scholia in theogoniam (scholia vetera)
Verse 993a, line 4

               ατς δ Πελίας κα άσονα τ πποκενταύρ
Χείρωνι παραδέδωκε παιδεύειν ατν τν ατρικήν, ως ν
νδρωθες τν γονικν παραλάβ βασιλείαν.


Όταν κάποτε  ο Πελίας ρώτησε το μαντείο των Δελφών αν είναι ασφαλής στο βασιλικό θρόνο, πήρε χρησμό που τον προειδοποιούσε να φυλάγεται από τον άνθρωπο που θα παρουσιαστεί μπροστά του μονοσάνδαλος. Ενώ λοιπόν θυσίαζε στον πατέρα του Ποσειδώνα, είδε τον Ιάσονα, το γιο του αδερφού του Αίσονα, να έρχεται μονοσάνδαλος, γιατί είχε χάσει το άλλο του σανδάλι, καθώς περνούσε τον πλημμυρισμένο ποταμό Εύηνο. Ο Πελίας κατάλαβε αμέσως ότι αυτός ήταν ο εχθρός για τον οποίο του έκανε λόγο ο χρησμός



Pseudo-Apollodorus Myth., Bibliotheca (sub nomine Apollodori)
Chapter 1, section 108, line 7

                                        θεασάμενος δ Πε-
λίας
ατν κα τν χρησμν συμβαλν ρώτα προς-

ελθών, τί ν ποίησεν ξουσίαν χων, ε λόγιον ν
ατ πρός τινος φονευθήσεσθαι τν πολιτν.

Pseudo-Apollodorus Myth., Bibliotheca (sub nomine Apollodori)
Chapter 1, section 107, line 3

                 οτος κει ν ωλκ, τς δ ωλκο
Πελίας βασίλευσε μετ Κρηθέα, χρωμέν περ τς
βασιλείας θέσπισεν θες τν μονοσάνδαλον φυλάξα-
σθαι.

Scholia In Apollonium Rhodium, Scholia in Apollonii Rhodii Argonautica (scholia vetera)
Page 3, line 2

                                        χρησμν δ ν εληφς παρ το
πόλλωνος Πελίας φυλάττεσθαι τν πιόντα πρς ατν μονοπέδιλον·
τεθνήξεται γρ δι' ατο.

Scholia In Apollonium Rhodium, Scholia in Apollonii Rhodii Argonautica (scholia vetera)
Page 3, line 12

                                                               θεασάμενος
ον τν άσονα μονοπέδιλον Πελίας πομιμνήσκεται το χρησμο.

Scholia In Hesiodum, Scholia in theogoniam (scholia vetera)
Verse 993a, line 3

                                                                 στις
χρησμν ελήφει, γουν Πελίας, παρ τν θεν π μονοπεδίλου
φυλάττεσθαι.

Scholia In Lycophronem, Scholia in Lycophronem (scholia vetera et recentiora partim Isaac et Joannis Tzetzae)
Scholion 175, line 40

         δν ον Πελίας ατν μονοπέδιλον ρετο· σ τί
ν ποίησας, ε πως ν χρησμς πό τινος ναιρεθναί σε;


Scholia In Pindarum, Scholia in Pindarum (scholia vetera et recentiora partim Thomae Magistri et Alexandri Phortii) (e cod. Patm.)
Ode P 4, scholion 133, line 4

                      
πειδ δ Πελίας χρησμν πρώην δέξα-
το παρ' πόλλωνος, ς π μονοπεδίλου τς ρχς κπεσε-
ται, δν οτως χοντα άσονα, φοβήθη.

Scholia In Pindarum, Scholia in Pindarum (scholia vetera et recentiora partim Thomae Magistri et Alexandri Phortii) (e cod. Patm.)
Ode P 4, scholion 133, line 1

Μονοκρήπιδα]* πως φάνη άσων μονοπέ-
διλος
. άσων κ το Πηλίου ρους καταβάς, πειδ περαιο-
το τν ναυρον ποταμόν, π τς τούτου λύος τ ν τν πο-
δημάτων φρηται.

Ο Πελίας από το γάμο του με την Αναξιβία, την κόρη του Βίαντα, απέκτησε ένα γιο, τον Άκαστο, και τέσσερις κόρες, την Πεισιδίκη, την Πελοπία, την Ιπποθόη και την Άλκηστη, που ονομάστηκαν με το κοινό όνομα Πελιάδες.

Pseudo-Apollodorus Myth., Bibliotheca (sub nomine Apollodori)
Chapter 1, section 95, line 4

  Πελίας δ περ Θεσσαλίαν κατκει, κα γήμας
ναξιβίαν τν Βίαντος, ς δ νιοι Φυλομάχην τν
μφίονος, γέννησε παδα μν καστον, θυγατέρας
δ Πεισιδίκην Πελόπειαν πποθόην λκηστιν.

 Στο μεταξύ ο Ιάσονας πέτυχε στο δύσκολο άθλο και ξαναγύρισε στην Ιωλκό. Για να εκδικηθεί το θάνατο των δικών του έπεισε, με τη βοήθεια της γυναίκας του Μήδειας, τις κόρες του Πελία να τεμαχίσουν οι ίδιες τον πατέρα τους, με την υπόσχεση ότι ο νεκρός θα ξαναγεννηθεί νεότερος.









Scholia In Euripidem, Scholia in Euripidem (scholia vetera)
Vita-argumentum-scholion sch Med, section 1, line 17

ΣΧΟΛΙΑ ΕΙΣ ΜΗΔΕΙΑΝ
<Πελιάδας κόρας>: τς Πελίου θυγατέρας πεισεν Μήδεια τν
πατέρα σφάξαι κα ψσαι ς σόμενον νεώτερον, ψήσασα πρότερον
κριν κα ποιήσασα ρνα δι τν φαρμάκων:
Scholia In Lycophronem, Scholia in Lycophronem (scholia vetera et recentiora partim Isaac et Joannis Tzetzae)
Scholion 1315, line 1

 <δαιτρευθες>· φασν τι άσων π Μηδείας
ν λέβητι ψηθες πάλιν νέος γέγονεν ss3s4 δ Πελίας
οχί s3.  
 ρράου το κριο δ Καλλίμαχος το κάπρου

 Τον Πελία μετά τον οικτρό αυτό θάνατο τον διαδέχτηκε ο γιος του Άκαστος, ο οποίος έδιωξε από τον Ιωλκό τον Ιάσονα και τη Μήδεια. Οι Πελιάδες φεύγοντας από τον τόπο του ακούσιου εγκλήματός τους, πήγαν στη Μαντινεία της Αρκαδίας όπου οι αρχαίοι έδειχναν τους τάφους τους. 


Libanius Rhet., Soph., Progymnasmata
Progymnasma 11, section 1, subsection 6, line 8

                                        δέξατο τς μς ε-
νοίας πόδειξιν κα ωλκός, ο βασιλες Πελίας δυς-
μενς γέρων π τούτων ς γέννησε κατεκόπτετο
νεότητος λπίδι προαπελθν πάτ.

Eustathius Philol., Scr. Eccl., Commentarii ad Homeri Odysseam
Volume 1, page 410, line 36

μοίως δλον κα τι Πελίας μν δόλ τς φαρμακίδος Μηδείας φετήθη.


Scholia In Callimachum, Scholia in Hymnos (scholia vetera) (scholia ψ ex archetypo)
Hymn 3, scholion 208b, line 1

<τύμβον ώλκιον>: τν το Πελίου· ν ωλκ γρ Πελίας.

Έτσι σε γενικές γραμμές μέσω των κειμένων, ο Ιάσων φαίνεται ότι γνωρίζει ιατρική καθώς έχει μαθητεύσει στον Χειρ-ων και λειτουργεί ως ιατρός και φάρμακο σε μια αρρωστημένη κατάσταση βασιλείου. Ο Πελίας είναι ο «άρρωστος» βασιλέας που μπορεί να πάσχει εκτός από τα γηρατειά ίσως και από την «ιερά νόσο».


Συνεχίζετε

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...