ΝΥΞ είναι στην δημοτική η νύχτα. To διάστημα του ημερονυκτίου, κατά το όποιον o ήλιος είναι υπό τον ορίζοντα. Το κατά το χρονικό τούτο διάστημα επικρατούν σκότος και προς δηλωσιν κάθε σκοτεινού και φοβερού πράγματος Κατά την δύση κατ αντίθετο προς την άνατολήν έμφάνισιν της ημέρας υπο Ομήρου καλούμενος ζόφος. Λευκή νυξ, η νυξ άϋπνίας. Εκφρασις: «Αυτό είναι η μέρα με τη νύχτα», προς δήλωσιν πλήρους αντιθέσεως.
Κατά την Αστρονομία η Νυξ είναι θεωρητικά το μεταξύ της δύσεως και της ανατολής του ηλίου χρονικό διάστημα, η διάρκεια της όπως και της ημέρας είναι διάφορετική στα εκάστοτε σημεία της γης. Ή εναλλαγή ημέρας και νυκτός προέρχεται από την περιστροφή της γης, η διαφορά της διαρκείας τους οφείλεται στην κλίση του άξονα γύρω από τον όποιον συντελείτε η περιστροφή αυτή. Στους πόλους η διάρκεια της ημέρας και της νυκτας είναι εξάμηνη, εάν βεβαίως δεν ληφθή υπ' όψιν η διάχυσης του φωτός στην ατμόσφαιρα και θεωρηθεί ότι η νυχτα αρχίζει αφ ότου ό ήλιος εξαφανισθεί πισω από τον ορίζοντα. Στους πολικούς κύκλους παρατηρείται μία ημέρα διαρκείας 24 ωρών κατά το εαρινό ηλιοστάσιο και μια νύχτα διαρκείας 24 ωρών κατά το χειμερινό.
Στον ισημερινόν η νύχτα και η ημέρα είναι της ιδίας διαρκείας καθ’ ολον το έτος. Στις μεταξύ των πολικών κύκλων και τού ισημερινού περιοχές οι διάφορες διαρκείας ποικίλλουν σταθερώς. Λόγω όμως της διαχύσεως του φωτός υπό της ατμοσφαίρας, λόγω δηλαδή της υπάρξεως ταυ λυκαυγούς και του λυκόφωτος (πού ποικίλλουν επίσης αναλόγως των εποχών του έτους και του τόπου παρατηρήσεως), συνέπεια των όποιων ή διάρκεια της νυκτός συντομεύεται κατά τον αντιστοιχον χρόνον διαρκείας των, λαμβανομένου δε υπ’ όψιν ότι η Νυξ αρχίζει πραγματικά κατά την στιγμήν κατά τήν οποίαν ό ήλιος κατέρχεται του ορίζοντος κατά 18 μοίρας, γίνεται φανερό ότι ή περίοδος του σκότους είναι πάντοτε συντομότερα απο ότι θεωρητικώς όφειλε νά είναι.
Προσωποποίησης της νυκτός θεωρειται η Θεά ΝΥΞ , υπό του Ομήρου ήδη παρίσταται ως θεά ισχυρά, την οποίαν τιμά ό Ζευς, αποκαλούμενη ένεκα του ύπνου «Δημήτρεια» και «αμβροσίη» (δαμάστρια τών ανθρώπων και ζωογονούσα αυτούς).
«θεῶν γὰρ τροφὸς ἀμβροσίη Νὺξ»,
Όπου όμως η λέξη <ἀμβροσίη>·δηλώνει την θεία, καὶ ἀ-θάνατη τροφή καὶ ἡ τῶν θεῶν τροφὴ [βαρυτόνως γὰρ ὁ βρότος τὸν ἀνθρώπινον φόνον κατὰ στέρησιν δηλοῖ] ἡ καθαρὰ καὶ ἀθάνατος καὶ ἄφθαρτος σημαίνεται κατά το λεξικό του Ησύχιου
Παρά του Ησιόδου παρίσταται ώς ένα έκ τών πρώτων της κοσμογονίας προσώπων, πρωτόγονος θυγάτηρ του Χάους, αδελφή του Ερέβους, γεννήσασα μόνη της τον Μόρον, τήν Κήρα τον Θάνατον τον Ύπνον, τά "Ονειρα, τον Μώμον, τον Μόχθον, τας Εσπερίδας, τάς Μοίρας, τάς Κήρας, τήν Νέμεσιν, τήν Άπατην, την Φιλότητα, τό Γήρας και τήν Έριδα.
Κατά την θεογονίαν των Ορφικών, είναι ή πρώτη πηγή και αίτια των πάντων, γεννηθείσα εκ του ‘Ερωτος, μήτηρ των Μοιρών, των Αστέρων, του Ουρανού και της Γης. Οι Τραγικοί και οι μεταγενέστεροι τήν φαντάζονταν άλλοτε υπόπτερον, φτερωτή δηλαδή κι άλλοτε επι άρματος συρομένου υπό δύο ή τεσσάρων ίππων, φέρουσαν μέλανα ενδύματα, επί των οποίων είναι εγκατεσπαρμένοι χρυσοί αστέρες
Στην αρχαία τέχνη παριστάται ήδη από του 6ου πΧ. αιώνος εις την εις Ολυμπίαν λάρνακα του Κύψελου υπο μορφήν γυναικός που κρατά του τους παίδας Θάνατον και 'Υπνον.
Αναφέρεται επίσης χάλκινον άγαλμα τής Νυκτός, είς "Εφεσον, θεωρείται δε από μερικούς ότι απεικονίζει την Νύκτα στο ανατολικόν αέτωμα του Παρθενώνος μορφή η όποια υπό άλλων έκλαμβάνεται ως η Σελήνη.
Ομοίως και έπι του βωμού της Πέργαμου πεπλοφόρος γυνή πιστεύεται οτι είναι ή Nυξ, όπως και επι της Ρωμαικής σαρκοφάγου γυναικειά μορφή, αλλα ασφαλής παράσταση της Νυκτός είναι η του κίονος του Τραινού εις Ρώμην.
Εκ της νεοτέρας τέχνης ονομαστόν είναι το γλυπτόν του Μιχαήλ Αγγέλου εις το παρεκλήσιον των Μεδίκων Φλωρεντία
Η Λητώ όμως ως Νυχία/Μυχία ή ως Νύξ-Νύχτα ταυτίζετε και με την Ρέα/Δήμητρα και όπως η Δήμητρα περιέχει κάθε ζωή, έτσι ακριβώς παρέχει και κάθε τροφή. Ως παράδειγμα της μάλιστα έχει την Νύχτα και το βλέπουμε στον Πρόκλο καθώς και στο παρακάτω απόσπασμα που αναφέρετε και στο αντίστοιχο ορφικό απόσπασμα :
Proclus Phil., In Platonis Cratylum commentaria
Section 168, line 3
Ὅτι ἡ Δημήτηρ, ὥσπερ πᾶσαν ζωὴν προχέει,
οὕτως καὶ πᾶσαν τροφήν· ἔχει δὲ παράδειγμα τὴν Νύκτα
(<θεῶν> γὰρ <τροφὸς ἀμβροσίη Νὺξ> λέγεται (Orph. frg 99)),
ἀλλ' ἐκείνη μὲν νοητῶς· καὶ γὰρ τροφὴ τὸ νοητόν ἐστιν
κατὰ τὸ <λόγιον> (or chald p 191) ταῖς νοεραῖς διακοσμήσεσι
τῶν θεῶν·
Section 168, line 3
Ὅτι ἡ Δημήτηρ, ὥσπερ πᾶσαν ζωὴν προχέει,
οὕτως καὶ πᾶσαν τροφήν· ἔχει δὲ παράδειγμα τὴν Νύκτα
(<θεῶν> γὰρ <τροφὸς ἀμβροσίη Νὺξ> λέγεται (Orph. frg 99)),
ἀλλ' ἐκείνη μὲν νοητῶς· καὶ γὰρ τροφὴ τὸ νοητόν ἐστιν
κατὰ τὸ <λόγιον> (or chald p 191) ταῖς νοεραῖς διακοσμήσεσι
τῶν θεῶν·
συνεχίζετε
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου